Οι πονηροί χρηματιστές και η ευθύνη της κυβέρνησης

Του Ειδικού Συνεργάτη

Παρά τις σχετικές προτάσεις του Υπουργείου Οικονομικών, της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων, καθώς και της υγιούς μερίδας της χρηματιστηριακής κοινότητας, ο Σύνδεσμος των Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών και το ΔΣ του Συνεγγυητικού αντιδρούν στην εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων, στην απεικόνιση των λογιστικών καταστάσεων του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου. Το Συνεγγυητικό εφαρμόζει σήμερα τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, σε αντίθεση με τα μέλη του, κυρίως ΑΕΠΕΥ και ΑΕΔΑΚ, οι οποίες εφαρμόζουν τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα.

Επειδή ο νόμος που διέπει την λειτουργία του έχει ψηφιστεί το 1997 και έκτοτε πολλά έχουν αλλάξει, το Υπουργείο των Οικονομικών ορθώς αποφάσισε να τον αλλάξει και να επικαιροποιήσει το πλαίσιο λειτουργίας του. Έτσι, πριν από δυο χρόνια, συνέστησε σχετική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή. Η Επιτροπή αυτή, στην οποία συμμετείχαν η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Τράπεζα της Ελλάδος, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, ο ΣΜΕΧΑ και ο ΣΕΠΕΥ, κατέληξε σε κείμενο νέου νόμου, στο οποίο προτείνει την υιοθέτηση από μέρους του Συνεγγυητικού των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων.

Έκτοτε, με επιστολές, υπομνήματα και παραστάσεις στο Υπουργείο Οικονομικών, το Συνεγγυητικό και οι «πονηροί» χρηματιστές του ΣΜΕΧΑ, αντιδρούν σε αυτό. Οι χρηματιστές, λόγω του συστήματος εκλογής που υπάρχει στο Συνεγγυητικό, κατέχουν σήμερα τις 5 από τις επτά θέσεις του ΔΣ του Συνεγγυητικού και ουσιαστικά ελέγχουν διαχρονικά την διοίκηση του εξασφαλιστικού αυτού Νομικού Προσώπου.

Γιατί όμως οι χρηματιστές δεν θέλουν την υιοθέτηση των ΔΛΠ από το Συνεγγυητικό; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό πάει πίσω στο 2014. Στις οικονομικές καταστάσεις του Συνεγγυητικού του οικονομικού έτους 2013 εμφανίζεται η εξής σημείωση: «2. Διενεργήθηκε εκτίμηση της αξίας των ακινήτων του «Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών», σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 194/31.01.2014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Οι αξίες των ακινήτων απεικονίστηκαν στα βιβλία βάσει της εκτίμησης (κόστος κτήσης), σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 196/27.03.2014 ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, που αποδέχθηκε την εισήγηση της Επιτροπής Διαγωνισμού για τα ακίνητα του Συνεγγυητικού.

Αποτέλεσμα της εκτίμησης των ακινήτων ήταν ο μηδενισμός του λογαριασμού ΑΙΙΙ2 (Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας ακινήτων), που απεικονιζόταν στα Ίδια Κεφάλαια του Συνεγγυητικού και αφορούσε με αναλυτική αναφορά στο ισοζύγιο των μελών του Συνεγγυητικού και μελών του Χ.Α., που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 2533/1997 (ΦΕΚ 228/11.11.1997) συμμετείχαν στο υφιστάμενο τότε «Κοινό Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Ασφαλείας των Χρηματιστηριακών Συναλλαγών» υπό τις διατάξεις του Ν.Δ. 3078/1954, σύμφωνα με σχετικές γνωμοδοτήσεις 1. του Καθηγητή του τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ν. Κ. Αλιβιζάτου και 2. του Καθηγητή του τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Φίλιππου Κ. Σπυρόπουλου, αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνεγγυητικού και αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων των μελών του Συνεγγυητικού από το έτος 2006 και μέχρι σήμερα.

Η τυχόν υπεραξία, πέραν της καταχωρισμένης στα βιβλία του Συνεγγυητικού τιμή κτήσης για τα παραπάνω ακίνητα, που θα προκύψει από την πώληση των ακινήτων ιδιοκτησίας του Συνεγγυητικού, αφορά στα μέλη, που αναφέρονται ανωτέρω.» Με τις αποφάσεις του αυτές το 2013 αλλά και νωρίτερα, η από κάθε άποψη αναρμόδια πλειοψηφία των τότε μελών του και το ΔΣ του, αποφάσισαν να εκχωρήσουν κάποιο δικαίωμα επί της υπεραξίας των ακινήτων του στα ιδρυτικά του μέλη του 1997. Με λίγα λόγια τα ακίνητα αυτά σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συνεγγυητικού δεν ανήκουν εξ ολοκλήρου στο νομικό πρόσωπο του Συνεγγυητικού, αλλά επί αυτών υπάρχει κάποιο δικαίωμα, κάποιας υπεραξίας, η οποία ανήκει στα προ του 1997 μέλη του.

Αυτός είναι ο πραγματικός λόγος που δεν θέλουν οι χρηματιστές την υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων από το Συνεγγυητικό. Ο λόγος είναι δηλαδή ότι με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα το νομικό πρόσωπο του Συνεγγυητικού θα πρέπει να αποτιμά τα ακίνητα του στην εύλογη -πραγματική τους αξία γεγονός που δεν συμφέρει τους υποτιθέμενους κάτοχους της υπεραξίας οι οποίοι επί του παρόντος επιθυμούν αυτά να αποτιμώνται πολύ χαμηλότερα από την πραγματική τους αξία.

Οι λόγοι προτίμησης

Γιατί όμως το προτιμούν αυτό οι χρηματιστές του ΣΜΕΧΑ; Ο λόγος είναι η χρονική σειρά της απομείωσης των ζημιών από τις μερίδες των μελών. Κάποιοι φαίνεται ότι επιθυμούν να εγγραφούν πρώτα οι ζημίες με τα ακίνητα αποτιμημένα χαμηλά και μετά να μοιραστεί η υπεραξία των ακίνητων στα προ του 1997 μέλη, τα οποία κατά την γνώμη τους την δικαιούνται.

Αυτό όμως εφαρμόζεται ήδη, καθώς από το 2018 οποίος αποχωρεί από το Συνεγγυητικό πληρώνει ένα ποσοστό επί της μερίδας του ως συμμετοχή του στις σωρευμένες ζημίες του νομικού προσώπου του Συνεγγυητικού, οι οποίες ανέρχονται στα 20 εκ ευρώ. Την στιγμή που το συνολικό ύψος των μερίδων των μελών του ανέρχεται στα 47 εκατ. ευρώ καταλαβαίνουμε ότι το ποσοστό των ζημιών -20 εκατ.- στις μερίδες του ξεπερνά το 40%. Δηλαδή αυτοί που έχουν αποχωρήσει από το 2018 μέχρι σήμερα έχουν πληρώσει αυξημένη συμμετοχή στις ζημίες, αφού τα ακίνητα του Συνεγγυητικού αποτιμώνται στις οικονομικές του καταστάσεις υποτιμημένα. Επίσης, οι χρηματιστές έχουν αντιληφθεί ότι η ώρα που θα κληθούν να πληρώσουν τις ζημίες αυτές πλησιάζει και θέλουν να φορτώσουν μέρος των ζημιών αυτών σε νεότερα μέλη, που κατά την γνώμη τους, δεν δικαιούνται μεν την υπεράξια των ακινήτων, αλλά οφείλουν να συμμετάσχουν στην πληρωμή των ζημιών.

Κρατώντας όμως τις αποτιμήσεις των ακινήτων χαμηλά μεγαλώνει το ποσοστό των ζημιών στις μερίδες των μελών. Έτσι προωθείται το παράλογο, κάποια εταιρία –μια ΑΕΔΑΚ ή μια ΑΕΠΕΥ για παράδειγμα, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2010 ή και αργότερα– να κληθεί σύντομα να καταβάλει το 40 και πλέον τοις εκατό της μερίδας της, ως συμμετοχή της στις παρελθούσες ζημίες του Νομικού Προσώπου, αλλά ταυτόχρονα να μη δικαιούται κανένα μέρος από την υπεραξία των ακινήτων του.

Από πού προέκυψαν οι ζημίες

Οι ζημίες όμως του Συνεγγυητικού έχουν προέλθει από τις αποζημιώσεις, που αυτό έχει πληρώσει σε επενδυτές, από το λειτουργικό του κόστος και από ατυχείς επενδύσεις που είχε στο παρελθόν διενεργήσει. Για τα έξοδα αυτά όμως δεν υπάρχει κάποιο χρονικό κριτήριο σε σχέση με την κατανομή τους στα μέλη του. Δηλαδή, για παράδειγμα, παρότι μια υπόθεση η οποία χάθηκε δικαστικά πρόσφατα από το Συνεγγυητικό, αλλά η πράξη για την οποία υπήρξε η διεκδίκηση είχε συμβεί κατά το 1999, χρονολογία κατά την οποίοι δεν συμμετείχαν στο Συνεγγυητικό πολλά από τα σημερινά μέλη του, αυτά σήμερα καλούνται να συμμετάσχουν στις ζημίες, που προήλθαν από την υπόθεση αυτή, ενώ την ίδια στιγμή δεν μπορούν να συμμετέχουν στις υπεραξίες των ακινήτων του, τα οποία αποτιμώνται σε κλάσμα της σημερινής πραγματικής τους αξίας!

Έτσι το Συνεγγυητικό με παλαιότερες αποφάσεις του θεσμοθετεί την αρχή «ΣΤΙΣ ΖΗΜΙΕΣ ΜΑΖΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΚΕΡΔΗ ΧΩΡΙΑ», η οποία αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία και για αυτόν τον λόγο δεν επιθυμεί την υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων, αλλά αντίθετα θέλει να ξεχωρίσει την περιουσία του, η οποία σήμερα εμφανίζεται στο ενεργητικό του σε ομάδες περιουσίας με διαφορετικούς συμμετέχοντες προφανώς…

Τον λόγο επί του θέματος έχει ο υπουργός των Οικονομικών κ. Σταϊκούρας και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Η υγιής χρηματιστηριακή κοινότητα ελπίζει, επιτέλους, να επικρατήσει η διαφάνεια και η ισονομία στον πολύπαθο χώρο της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.