Το αναλυτικό σχέδιο της Κομισιόν (εμφανώς γερμανικής εμπνεύσεως) με τίτλο “Εξοικονόμηση αερίου για ασφαλή χειμώνα 2022-2023” παρουσιάστηκε και επίσημα χθες και προβλέπει τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου πανευρωπαϊκά κατά 15% ως την επόμενη άνοιξη σε εθελοντική βάση.
Ο μηχανισμός που δημιουργείται, δίνει στην Κομισιόν τη δυνατότητα να κηρύσσει πανευρωπαϊκό συναγερμό μετά από έκκληση τουλάχιστον τριών κρατών-μελών ή με δική της πρωτοβουλία.
Τότε θα υπάρχει υποχρεωτική μείωση κατανάλωσης σε όλα τα κράτη-μέλη, αφού πρώτα διεξαχθεί διαβούλευση μαζί τους.
Ο συναγερμός αυτός θα τίθεται όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος έντονης έλλειψης αερίου ή έντονης ζήτησης.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε σαφώς καλύτερη θέση
Η Ελλάδα βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση καθώς κινδυνεύει λιγότερο από μια πιθανή παύση των ροών του Ρωσικού φυσικού αερίου.
Ήδη η χώρα μας ξεκινάει συζητήσεις ενόψει του Συμβουλίου Υπουργών, με κάποιες χώρες, όπως η Ισπανία, να απορρίπτουν το σχέδιο της Κομισιόν.
Εκείνο που θέλει να εξασφαλίσει η Αθήνα, είναι ότι η όποια μείωση της κατανάλωσης αερίου δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα στην ηλεκτρική επάρκεια της χώρας και ότι δεν θα θίξει ουσιωδώς την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής.
Η εξοικονόμηση καυσίμου που θα πρέπει να πετύχει η Ελλάδα, με την υποχρεωτική μείωση 15% στην κατανάλωση όλων των κρατών-μελών, υπολογίζεται στις 6,5 εκατ. Μεγαβατώρες.
Μια τέτοια μείωση της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου θεωρείται επιτεύξιμη, με βάση τα σενάρια που έχει ήδη επεξεργαστεί το επιτελείο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τα μέτρα που έχουν ήδη αποφασιστεί, όπως η αύξηση της παραγωγής ρεύματος από λιγνίτη.
Όπως τονίζεται πάντως στο κείμενο της Κομισιόν, όλες οι κατηγορίες καταναλωτών, δημόσιοι φορείς, νοικοκυριά, προμηθευτές ηλεκτρισμού και βιομηχανία, μπορούν και πρέπει να προβούν σε μέτρα εξοικονόμησης με εξαίρεση τους προστατευμένους καταναλωτές.
Σημειώνεται, πάντως, ότι τα νοικοκυριά θα είναι τελευταία στη λίστα πριν από τους προστατευμένους καταναλωτές.
Τα υπόλοιπα κράτη μέλη
Η κατεύθυνση της Κομισιόν προς τα κράτη-μέλη αναφορικά με την προτεραιότητα στον εφοδιασμό με αέριο περιλαμβάνει τέσσερις βασικές αρχές:
- Αντικατάσταση με άλλα καύσιμα: Αν το αέριο μπορεί να αντικατασταθεί πχ με λιγνίτη ή αν μπορούν να εφαρμοστούν μέτρα εξοικονόμησης.
- Σύστημα εισαγωγών και εφοδιασμού: Σε ποιο βαθμό το προϊόν αποτελεί μέρος διασυνοριακών εφοδιαστικών αλυσίδων και θα μπορούσε να επηρεάσει την ομαλή παροχή κοινωνικών υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο
- Κοινωνικές προτεραιότητες: Πόσο σημαντικός είναι ο εκάστοτε τομέας ή προϊόν για την κοινωνία, ιδίως όταν αφορά την υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον.
- Ασφάλεια εγκαταστάσεων: Ποια ζημιά μπορεί να προκληθεί στα βιομηχανικά εργαλεία σε περίπτωση προσωρινής διακοπής. Αυτό αφορά ιδιαίτερα κλάδους που χρειάζεται να λειτουργούν συνεχόμενα, όπως τμήματα του ιατρικού τομέα, τα φαρμακευτικά, τα χημικά, το γυαλί και ο χάλυβας.
Με βάση τον οδικό χάρτη τα κράτη-μέλη θα πρέπει να αναθεωρήσουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους ως τα τέλη Σεπτεμβρίου με βάση τις νέες κατευθύνσεις και θα πρέπει να ενημερώνουν ανά δίμηνο την Κομισιόν για την πρόοδο που έχουν σημειώσει.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι το σχέδιο της Κομισιόν θέτει τα κριτήρια για τη συντονισμένη μείωση της ζήτησης με έμφαση στα εναλλακτικά καύσιμα, αλλά και την προστασία ευάλωτων καταναλωτών, όπως νοσοκομεία και βιομηχανίες κρίσιμες για απαραίτητα αγαθά.
Η Κομισιόν υποστηρίζει ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξαντλήσουν πρώτα όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης του αερίου με άλλα καύσιμα προτού προχωρήσουν σε περικοπές προς τους καταναλωτές.
Στα πλαίσια αυτά προβλέπεται και η χρήση δημοπρασιών μείωσης ζήτησης για τους βιομηχανικούς καταναλωτές, όπου θα αποζημιώνονται.
Αντιδρούν οι μεγάλες Ελληνικές βιομηχανίες στις περικοπές
«Η πρόταση της Επιτροπής αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο, με απλή διαδικασία, η μείωση κατά 15% να γίνει υποχρεωτική για όλα τα κράτη μέλη, γεγονός που θα έχει μη αναστρέψιμες αρνητικές επιπτώσεις για τη βιομηχανία της χώρας μας, η οποία προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στην ενεργειακή καταιγίδα».
Αυτή είναι η πρώτη, σαφέστατα αρνητική αντίδραση από τον ΣΕΒ και την ΕΒΙΚΕΝ (οι μεγάλες ενεργειοβόρες βιομηχανίες της χώρας) στην πρόταση της Κομισιόν.
Με την υψηλή εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής μας έως και 40% από το φυσικό αέριο και τις συνθήκες που διαμορφώνονται σήμερα στα λιγνιτωρυχεία μετά την απόφαση για πρόωρη απολιγνιτοποίηση, βλέπουμε ότι σε όλη τη διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα θα επιβληθούν περιορισμοί στη λειτουργία της βιομηχανίας, ενώ μπορεί να υπάρχει επάρκεια σε φυσικό αέριο.
Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνείται δογματικά, εδώ και ένα έτος, να δεχθεί λύσεις που θα αντιμετωπίζουν την εκτόξευση στο κόστος του ρεύματος (χρέωση που να αντιστοιχεί στο μέσο κόστος παραγωγής αντί του οριακού).
«Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι η πρόταση είναι άδικη για τη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Αντίθετα θα έχει δυσανάλογες αρνητικές επιπτώσεις για την εθνική μας οικονομία» τονίζουν ΣΕΒ και ΕΒΙΚΕΝ.
Κάθετη άρνηση και από την Ισπανία
Η ισπανική κυβέρνηση απέρριψε κατηγορηματικά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μειώσουν εθελοντικά όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 15% μέχρι την επόμενη άνοιξη, προκειμένου να προετοιμαστούν για μια πιθανή μείωση των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, ανέφεραν το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων και η ElPaís.
«Υπερασπιζόμαστε τις ευρωπαϊκές αξίες, αλλά δεν μπορούμε να αναλάβουμε μια θυσία για την οποία δεν μας έχει ζητηθεί καν προηγούμενη γνώμη», δήλωσε η Ισπανίδα υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, TeresaRibera, σε συνέντευξη Τύπου στη Μαδρίτη αργά το απόγευμα της Τετάρτης, ανέφερε η ElPaís.
Η ίδια έκρινε ότι η ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «δεν είναι απαραίτητα η πιο αποτελεσματική, ούτε η πιο αποδοτική, ούτε η πιο δίκαιη».
«Ό,τι κι αν συμβεί, οι ισπανικές οικογένειες δεν θα υποστούν διακοπές φυσικού αερίου ή ηλεκτρικού ρεύματος στα σπίτια τους», πρόσθεσε η υπουργός, η οποία επέμεινε ότι η Ισπανία θα «υπερασπιστεί επίσης τη θέση» της βιομηχανίας της.
Η Ισπανία θεωρεί ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχεται «χωρίς συζήτηση γενικού προσανατολισμού στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ακόμη και όταν οι οικονομικές συνέπειες όσον αφορά τον αναδιανεμητικό αντίκτυπο είναι ιδιαίτερα σημαντικές».
«Υπάρχουν πολλοί Ευρωπαίοι εταίροι που περνούν δύσκολα και βλέπουν με τεράστια ανησυχία το φθινόπωρο και τον χειμώνα», οπότε η Ισπανία θα βοηθήσει «με αλληλεγγύη», διαθέτοντας όλες τις υποδομές της και την ικανότητά της να στηρίξει, αλλά «υπερασπιζόμενη όλο τον σεβασμό που αξίζει στην ισπανική βιομηχανία», διευκρίνισε η Ribera.
«Θέλουμε μια σταθερή και ειλικρινή συζήτηση, ακούγοντας τις προτάσεις κάθε κράτους και όχι επιβάλλοντας λύσεις που δεν μας φαίνονται ούτε δίκαιες ούτε αποτελεσματικές», τόνισε.
«Είμαστε υποστηρικτικοί, αλλά δεν μπορεί να μας ζητηθεί να κάνουμε δυσανάλογες θυσίες», πρόσθεσε.
«Η Ρωσία μας εκβιάζει, χρησιμοποιώντας την ενέργεια ως όπλο. Επομένως, είτε η διακοπή είναι μερική είτε ολική, η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη», δήλωσε την Τετάρτη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής UrsulavonderLeyen, παρουσιάζοντας το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για ένα όλο και πιο πιθανό σενάριο έκτακτης ανάγκης, δεδομένου ότι η Μόσχα έχει ήδη μειώσει ή σταματήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου σε 12 εταίρους της ΕΕ.
