Όλοι στην ΕΕ αλλά φυσικά και στην Ελλάδα αναρωτιούνται τι θα πληρώσουν το χειμώνα για το φυσικό αέριο και δημοσιοποιούν τους φόβους τους.
Οι φόβοι αυτοί είναι πλήρως δικαιολογημένοι αφού μόνο στο πρώτο τρίμηνο της χρονιάς οι εισαγωγές αερίου της Ε.Ε. κόστισαν σχεδόν 80 δις. ευρώ εκατ. των οποίων τα 28 δις. ευρώ αφορούσαν τις ποσότητες του ρωσικού φυσικού αερίου.
Πόσο μάλλον που στις αρχές Ιουνίου, οι ροές μέσω του NordStream μειώθηκαν κατά 60 % και όλοι περιμένουν τώρα εάν μετά την πλήρη διακοπή λόγω συντήρησης, θα ξαναρχίσουν οι εξαγωγές αυτές ή διακοπούν επ’ αόριστον.
Αλλά και το μέσο ποσοστό πλήρωσης της αποθηκών φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι ανησυχητικά χαμηλό: στις 31 Μαρτίου 2022, ήταν 26%, δηλαδή περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από ό,τι πριν από ένα έτος.
«Η προοπτική να κλείσει ο Πούτιν εντελώς τη στρόφιγγα του αερίου είναι πλέον μια ρεαλιστική πιθανότητα» μας λέει Έλληνας αξιωματούχος της Κομισιόν και προσθέτει πως «το πρόβλημα σύντομα δεν θα είναι οι τιμές, που θα παραμείνουν υψηλές, αλλά η επάρκεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις όσο και για τις επιχειρήσεις».
Η έκθεση της Κομισιόν παρουσιάζει τις μεγαλύτερες ετήσιες αυξήσεις των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος σε χώρες της Ε.Ε., οι οποίες ήταν στην Ισπανία και την Πορτογαλία (411%), την Ελλάδα (343%) και τη Γαλλία (336%).
Επίσης, στις χονδρεμπορικές αγορές της Ε.Ε. το ηλεκτρικό ρεύμα ανατιμήθηκε το πρώτο τρίμηνο ακόμη και πάνω από 400% έναντι του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, λόγω φυσικά των τιμών του αερίου.
Αλλά και η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στιγματίστηκε σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, από τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τους φόβους διακοπής του εφοδιασμού, εν μέσω τιμών ρεκόρ και υψηλής μεταβλητότητας.
Η μέση ευρωπαϊκή τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ήταν κατά μέσο όρο στα 201 ευρώ/MWh και ήταν υψηλότερη κατά 281 % συγκριτικά με το πρώτο τρίμηνο του 2021.
Αναφορικά με το φυσικό αέριο το TTF (είναι ο ευρωπαϊκός κόμβος, το ‘hub’ αερίου στην Ολλανδία που καθορίζει τις τιμές) στις 7 Μαρτίου εκτοξεύτηκε στο υψηλότερο σημείο στα 212 ευρώ/MWh.
Τι γίνεται στον ηλεκτρισμό
Η έκθεση της Κομισιόν παρουσιάζει τις μεγαλύτερες ετήσιες αυξήσεις των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος σε χώρες της Ε.Ε., οι οποίες ήταν στην Ισπανία και την Πορτογαλία (411%), την Ελλάδα (343%) και τη Γαλλία (336%).
Στην Ιταλία καταγράφηκε η υψηλότερη τριμηνιαία μέση τιμή (249 ευρώ/MWh), η οποία ήταν κατά 318 % υψηλότερη συγκριτικά με το πρώτο τρίμηνο του 2021.
Η έκθεση της Κομισιόν, παρατηρεί επίσης και την πορεία των δικαιωμάτων εκπομπών αέριων ρύπων του θερμοκηπίου στην Ε.Ε. για το πρώτο τρίμηνο.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, οι τιμές τους ανέβηκαν πάνω από 96 ευρώ ανά τόνο CO2, μειώθηκαν στις αρχές Μαρτίου και στη συνέχεια επανήλθαν στα επίπεδα των περίπου 80-85 ευρώ/τόνο CO2. Για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε το ράλι στις τιμές του φυσικού αερίου, οι τιμές του TTF έπαψαν να υποστηρίζουν την τιμή των δικαιωμάτων της ΕΕ.
Παρά τα αυξημένα επίπεδα παραγωγής ορυκτών καυσίμων, το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Ε.Ε. κατάφερε να φτάσει το 39 %, ξεπερνώντας τα ορυκτά καύσιμα (37 %) το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2021, η παραγωγή από ΑΠΕ ανέβηκε κατά 1 % (+ 1 TWh) ως αποτέλεσμα της αύξησης κατά 20 % (+ 20 TWh) της αιολική παραγωγής, 31 % της ηλιακής ενέργειας (+ 8 TWh) και 8 % της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας (+ 1 TWh).
Η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά 27 % (-28 TWh) το πρώτο τρίμηνο του 2022 σε ετήσια βάση. Την ίδια περίοδο, τα ορυκτά καύσιμα αυξήθηκαν κατά 6 % (+ 17 TWh) και η πυρηνική παραγωγή μειώθηκε κατά 9 % (-16 TWh).
Κομισιόν εναντίον Ρωσίας
Η έκθεση της Κομισιόν κατηγορεί ευθέως τη Ρωσία, για την «ανατίναξη» της αγοράς αερίου, συνέπεια της οποίας ήταν η Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε σειρά κυρώσεων με βασικό αντίκτυπο στον ενεργειακό τομέα.
Η ΕΕ ενέκρινε επίσης το σχέδιο REPowerEU τον Μάιο, όπου περιγράφει μέτρα για τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων, την αύξηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και τη στήριξη της πράσινης μετάβασης.
Οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την ΕΕ συνέχισαν να μειώνονται τόσο μέσω της Λευκορωσίας (-71 % σε ετήσια βάση) όσο και μέσω των οδών διέλευσης της Ουκρανίας (-41 %) το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Ο εφοδιασμός με ρωσικούς αγωγούς εξασφάλισε μόνο το 28 % των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου εκτός ΕΕ, ενώ το 34 % εξ αυτών έφθασαν με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Οι καθαρές εισαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 10 %, ενώ οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 72 %. Η ΕΕ δαπάνησε περίπου 80 δισ. EUR για εισαγωγές φυσικού αερίου το πρώτο τρίμηνο του 2022 (εκ των οποίων 28 δισ. EUR αφορούσαν τις ρωσικές εισαγωγές).
Οι τιμές άμεσης παράδοσης στους ευρωπαϊκούς κόμβους φυσικού αερίου κυμαίνονταν το πρώτο τρίμηνο μεταξύ 95-100 ευρώ/MWh. Οι τιμές λιανικής του φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά στις πρωτεύουσες της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 84 % τον Μάιο του 2022 σε ετήσια βάση.
Με όλο αυτό το σκηνικό στην ΕΕ αλλά και στην Ελλάδα περιμένουμε δύσκολο χειμώνα και το ερώτημα είναι εάν η προετοιμασία που έχει γίνει είναι κατάλληλη.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση θα δώσει Fuel Pass και τον Σεπτέμβριο, αλλά και αυξημένο επίδομα θέρμανσης, ενώ μέτρα στήριξης θα χρειαστούν τουλάχιστον και για το πρώτο τρίμηνο του 2023, όπως εκτιμούν στην κυβέρνηση.
