«Ένα καλό και πολλά κακά» βλέπει σε οριζόντιες μειώσεις φόρων στα καύσιμα το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Και παρότι οι πιέσεις αυξάνονται, στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι δεν υπάρχουν -προς το παρόν τουλάχιστον- χρήματα που να περισσεύουν για να διατεθούν για μειώσεις στα καύσιμα.
Το αίτημα που ακούγεται όλο και πιο φωναχτά πλέον από την αγορά αλλά και πολιτικά κόμματα, αφορά στη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στη βενζίνη, η τιμή της οποίας αυξάνεται αλματωδώς.
Ωστόσο το ενδεχόμενο αυτό από χθες απομακρύνεται, μετά τις δηλώσεις του Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος χαρακτήρισε ως μη αποτελεσματικό το μέτρο τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης.
Το προφανές «καλό» -που ούτε ο υπουργός Οικονομικών αρνείται- από τη μείωση κατά ένα μέρος του Ειδικού Φόρου στη βενζίνη (που σήμερα φτάνει συνολικά στα 0,70 ευρώ ανά λίτρο ή 0,87 με ΦΠΑ 24%) είναι ότι θα πάρουν ανάσα και τα νοικοκυριά, και οι επαγγελματίες των καυσίμων που θα δουν τις πωλήσεις να ανεβαίνουν.
- «σε σχέση με την ενεργειακή κρίση η Ελλάδα έδωσε διπλάσια χρήματα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο για να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις», σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν (6 Μαΐου 2022).
- κανείς δεν ξέρει πόση «μείωση» θα ήταν αρκετή, για να είναι τελικά ωφέλιμη: αρχές Φεβρουαρίου η μέση τιμή βενζίνης ήταν 1,84 πανελλαδικά, στις 25/2 και αφού έγινε η εισβολή στην Ουκρανία πήγε 1,90€ ενώ από Μάρτιο είναι σταθερά πάνω από τα 2-2,10 και χθες έφτασε στα 2,30 ευρώ το λίτρο.
Άρα, σε ένα ακραίο υποθετικό παράδειγμα, ακόμα και εάν είχε γίνει άμεσα εδώ και 2 ή 3 μήνες μια «θηριώδης» επιδότηση κατά πχ 44 λεπτά το λίτρο (δηλαδή 50% μείωση ΕΦΚ μαζί και με τον ΦΠΑ) σήμερα το καύσιμο θα ήταν και πάλι ακριβότερο από όσο πριν ξεσπάσει η κρίση, προκαλώντας ίδιες ανάγκες και ίδια πίεση με τότε.
Στην πράξη βέβαια, ούτε κατά διάνοια θα μπορούσε να υπάρξει 50% μείωση ΕΦΚ αφού, αν γινόταν έστω για περιορισμένο μόνο διάστημα (πχ από σήμερα και για 6 μήνες μέχρι τέλος του έτους) θα κόστιζε στο Κράτος 1-1,25 δισεκατομμύρια ευρώ! Και οι 3 μήνες αυτοί από την εισβολή μέχρι σήμερα θα είχαν ήδη κοστίσει και άλλα 600 εκατ. ως τώρα. Συνολικά 1,8-2 δισ. δηλαδή όλα όσα θα εισπράξει φέτος από τον ΕΝΦΙΑ, κάτι που είναι ουσιαστικά αδύνατον.
- «στο ζύγι» το υπουργείο Οικονομικών βάζει φυσικά και ότι «η Ελλάδα θα έχει πρωτογενές έλλειμμα και φέτος, δηλαδή οι δαπάνες θα είναι περισσότερες από τα έσοδα» όπως είπε χτες στη Βουλή ο κ.Σταϊκούρας. Ήδη η πρόβλεψη για το πρωτογενές έλλειμμα για το 2022 έχει αυξηθεί λόγω κρίσης κατά 50% (από 1,4% στο 2% του ΑΕΠ) και θέλουν να συγκρατηθεί εκεί. Γιατί αν ανοίξει μια «τρύπα» εκατοντάδων εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων για τα καύσιμα, θα την πληρώσουν οι ίδιοι οι φορολογούμενοι με φόρους, είτε άμεσα το 2023 είτε στο απώτερο μέλλον -ως τόκους από δάνεια και με υψηλό κόστος λόγω κρίσης και πριν η Ελλάδα ανακτήσει ακόμα την επενδυτική βαθμίδα.
- στο επιχείρημα πως «περισσεύουν λεφτά» λόγω υπερείσπραξης ΦΠΑ από τις ανατιμήσεις στα καύσιμα, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους βλέπουν πως αυτό ίσχυε μεν ως τις αρχές του χρόνου, αλλά ό,τι επιπλέον εισέπραξε τελικά έως και τον Απρίλιο από αυξημένο ΦΠΑ ενεργειακών προϊόντων λόγω ανατιμήσεων, τα έχασε από ΕΦΚ λόγω μείωσης των λίτρων που καταναλώθηκαν. Το «περίσσευμα» δεν ξεπερνούσε πια τα 5 εκατ. ευρώ στο α΄ 4μηνο, ενώ μάλιστα τον μήνα Απρίλιο το δημόσιο «μπήκε και μέσα» 10 εκατ. ευρώ –και η τάση αυτή μάλλον συνεχίζεται.
- δημοσιονομικά περιθώρια για παροχές στα καύσιμα δεν υπάρχουν σήμερα: στο υπουργείο Οικονομικών λένε πως όσα υπήρχαν, έχουν ήδη δεσμευτεί για τα δύο νέα μέτρα για το ρεύμα: την πλατφόρμα των 600 ευρώ και την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής από τον Ιούλιο. Και άλλα αν βρεθούν όμως, δεν θα διατεθεί κάτι αλλού, πριν φανεί ότι πράγματι «σηκώνει» τις επιδοτήσεις στο ρεύμα, ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός τον οποίο ήδη κατέθεσε η κυβέρνηση.
- ΕΕ, ΟΟΣΑ και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί συστήνουν διεθνώς στις κυβερνήσεις «στοχευμένες» παρεμβάσεις και όχι «οριζόντιες» μειώσεις φόρων κατά της ακρίβειας. Όπως ανέφερε και χθες ο κ.Σταϊκούρας, «όταν λοιπόν δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος από την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού τον επιστρέφουμε στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες». Επιδότηση της βενζίνης όμως, ακόμα και στα νησιά μόνο τον Ιούνιο ή Ιούλιο, «θα σήμαινε ότι επιδοτείται και ο κάθε ξένος τουρίστας για να κάνει φτηνότερα χιλιόμετρα πχ στην Κεφαλονιά ή όπου αλλού», όπως λένε υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών.
- επιδότηση της τιμής της βενζίνης για όλους, σημαίνει επιδότηση και αύξηση της κατανάλωσης ενός υπερτιμημένου –λόγω και της πτώσης της ισοτιμίας του ευρώ- εισαγόμενου προϊόντος, κάτι που σημαίνει οικονομική αφαίμαξη της Ελλάδος από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, τις πετρελαϊκές εταιρίες και τα «γεράκι» των αγορών.
Όλα αυτά μπορεί να αλλάξουν όμως εάν, για παράδειγμα:
- βρεθούν αυξημένα έσοδα από φόρους από άλλες κατηγορίες (πχ λόγω Τουρισμού, από ΦΠΑ γενικών κατηγοριών πέραν των καυσίμων κλπ),
- αν αποδειχθούν υπερεπαρκείς οι προβλέψεις των κονδυλίων και οι φόροι στα υπερέσοδα των εταιριών Ενέργειας για να καλύψουν τα 3,2 δισ. ευρώ για την επιδότηση ρεύματος,
- αν συνεχίσει να υποχωρεί η τιμή του Φυσικού Αερίου διεθνώς που σημαίνει και λιγότερες απαιτήσεις πληρωμών από όσες έχουν προϋπολογιστεί μετά την έκρηξη της ενεργειακής κρίσης.
Αλλαγές στα μέτρα
Με αυτά τα δεδομένα, κλείνει σε μια εβδομάδα (10 Ιουνίου) η πλατφόρμα Fuel Pass. Και δεν προβλέπεται να ανοίξει ξανά, παρά μόνο με αλλαγές και στοχευμένα στους πιο ευάλωτους, ανάλογα με τις δημοσιονομικές αντοχές.
