Εμπόριο, μεταφορές, τουρισμός και βιομηχανία οι "ατμομηχανές" στην ανάκαμψη το 2021
Η πραγματική συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 7,5% το 2021 από πτώση 9,0% το 2020.
Από ποιους κλάδους της οικονομίας προήλθε η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα το 2021; Ποιοι κλάδοι ξεπέρασαν τα προ πανδημίας επίπεδα σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 2021; Πώς κινήθηκε η παραγωγικότητα της εργασίας τα δύο χρόνια της υγειονομικής κρίσης;
Η τράπεζα Eurobank απαντά στα προαναφερθέντα ερωτήματα παρουσιάζοντας σε σχετική ανάλυση στοιχεία των ετήσιων εθνικών λογαριασμών (πηγές: ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat). Ειδικότερα, παρουσιάζεται η επίδοση της ελληνικής οικονομίας, εν συνόλω και σε κλαδικό επίπεδο, σε όρους μεταβολής της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 2021 και το 2020. Από την επεξεργασία στων στοιχείων παρατηρούνται τα εξής:
Η πραγματική συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 7,5% το 2021 από πτώση 9,0% το 2020. Ως εκ τούτου, οι απώλειες του πρώτου έτους της πανδημίας σε όρους πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, καλύφθηκαν κατά 76,1%. Το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη ήταν της τάξης του 77,3% (84,1% στην Ελλάδα και 78,5% στην Ευρωζώνη σε όρους πραγματικού ΑΕΠ).
Σε 8 από τους 10 συγκεντρωτικούς κλάδους οικονομικών δραστηριοτήτων, η πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία το 2021 ήταν υψηλότερη σε σύγκριση με το 2020, ενώ σε δύο ήταν χαμηλότερη.
Δηλαδή, παρά το άνοιγμα της οικονομίας, δύο κλάδοι συνέχισαν να βρίσκονται σε καθεστώς συρρίκνωσης. Οι τομείς της οικονομίας με τον μεγαλύτερο βαθμό ευαισθησίας στα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, μετά τη βαθιά ύφεση το 2020, ανέκαμψαν σημαντικά το 2021.
Η συνεισφορά των κλάδων
Αναλυτικά, ο συγκεντρωτικός κλάδος του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, επισκευών οχημάτων και μοτοσικλετών, μεταφοράς και αποθήκευσης και υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, είχε την υψηλότερη συνεισφορά στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής το 2021. Η πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στον εν λόγω κλάδο της οικονομίας αυξήθηκε κατά 19,4% YoY το 2021 (-21,0% YoY το 2020), προσθέτοντας προσεγγιστικά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες στον ρυθμό αύξησης του συνόλου της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της οικονομίας.
Ακολούθησαν οι παρακάτω κλάδοι: τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες (12,5% YoY, συνεισφορά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες), επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (11,7% YoY, συνεισφορά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες), βιομηχανία εκτός κατασκευών (10,3% YoY, συνεισφορά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες), κατασκευές (10,3% YoY, συνεισφορά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες), ενημέρωση και επικοινωνία (7,3% YoY, συνεισφορά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες), δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα (2,9% YoY, συνεισφορά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες), διαχείριση ακίνητης περιουσίας (0,3% YoY, συνεισφορά 0,0 ποσοστιαίες μονάδες), χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (-7,9% YoY, συνεισφορά -0,4 ποσοστιαίες μονάδες) και γεωργία, δασοκομία και αλιεία (-8,4% YoY, συνεισφορά -0,4 ποσοστιαίες μονάδες).
Σε 5 από τους 10 συγκεντρωτικούς κλάδους οικονομικών δραστηριοτήτων, η πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία το 2021 ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα (2019). Ξεχώρισε ο κλάδος της βιομηχανίας εκτός κατασκευών με συνολική αύξηση 12,9% και ακολούθησαν: κατασκευές (8,9%), ενημέρωση και επικοινωνία (7,7%), επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (4,2%) και δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα (1,8%). Στη διετία της υγειονομικής κρίσης, η παραγωγικότητα της εργασίας (πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά ώρα εργασίας), κατέγραψε αύξηση 1,0% (1,7% σε όρους πραγματικού ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας).
Σε 7 από τους 10 συγκεντρωτικούς κλάδους οικονομικών δραστηριοτήτων, η παραγωγικότητα της εργασίας το 2021 ήταν μεγαλύτερη σε σύγκριση με το 2019, ενώ σε 3 ήταν μικρότερη. Οι υψηλότερες αυξήσεις σημειώθηκαν στους κλάδους των κατασκευών, της βιομηχανίας εκτός κατασκευών, της ενημέρωσης και επικοινωνίας και των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων. Η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας (ιδιωτικός και δημόσιος τομέας) αναμένεται να ενισχύσει την παραγωγικότητα της οικονομίας μεσοπρόθεσμα.
Το συμπέρασμα
Βάσει των παραπάνω στοιχείων, εξάγεται το συμπέρασμα, ότι οι συγκεντρωτικοί κλάδοι του εμπορίου, μεταφορών, τουρισμού και της βιομηχανίας εκτός κατασκευών, αποτέλεσαν τους βασικούς πυλώνες ανάκαμψης το 2021. Για το τρέχον έτος, οι κλάδοι του τουρισμού και των τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας, έχουν περιθώρια για περαιτέρω τεχνική ανάκαμψη, καθότι η δραστηριότητά τους εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Ωστόσο, οικονομικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις εν εξελίξει πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, δύνανται να φρενάρουν τον ρυθμό αύξησης της παραγωγής τους.
Η βιομηχανία, ο πρωταθλητής στη διετία της πανδημίας με μερίδιο 17,0% επί του συνόλου της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 2021, αντιμετωπίζει ισχυρούς κραδασμούς από την άνοδο του ενεργειακού κόστους. Πλέον, οι επιχειρήσεις, για να διατηρήσουν το επίπεδο παραγωγής στα τρέχοντα επίπεδα, καταναλώνουν περισσότερους πόρους.
Επιπρόσθετα, η ζήτηση για βιομηχανικά προϊόντα που σχετίζονται με την πανδημία (κυρίως του τομέα της μεταποίησης), αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2022. Παρά ταύτα, οι ανακατατάξεις που δημιουργούνται στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, δύνανται να δημιουργήσουν και ευκαιρίες για τον κλάδο της ελληνικής βιομηχανίας.
