Προστασία δανειοληπτών με «ημερομηνία λήξεως»
Το τέλος του νόμου Κατσέλη και την κατάθεση νόμου για ένα νέο σύστημα προστασίας της α΄κατοικίας από πλειστηριασμούς για χρέη στις τράπεζες, αποφάσισαν χθες στο Μέγαρο Μαξίμου κυβέρνηση και τράπεζες. Παρά τις εξαγγελίες ότι «πάντα θα υπάρχει ένα πλαίσιο προστασίας για τους δανειολήπτες», «ο νόμος Κατσέλη ήταν ένας νόμος για την περίοδο της Κρίσης» και «ετοιμάζουμε ένα νόμο για τα χρέη μετά την Κρίση», η κυβέρνηση καταλήγει σε ένα πλαίσιο προστασίας με διάρκεια ζωής μόλις ενός χρόνου. Δεν θα καλύπτει καν οφειλές του 2019 και μετά, ωσάν να μην υπάρχουν συνέπειες και συνέχεια της οικονομικής κρίσης ως τώρα, αλλά και για όσους σπεύσουν να ενταχθούν θα προβλέπει επαναξιολόγηση σε 1 ή 3 χρόνια, με αποτέλεσμα να μείνουν εκτός «ομπρέλας» προστασίας, ακόμη και όσοι μπορέσουν τελικώς να ενταχθούν στο νέο σύστημα.
Μετά εβδομάδα μετά τις κυβερνητικές ανακοινώσεις (του Αγίου Βαλεντίνου) περί συμφωνίας σε μια «κοινή πρόταση» της ελληνικής κυβέρνησης και των ελληνικών τραπεζών, εχθές συνεκλήθη ξανά σύσκεψη στο Μέγαρου Μαξίμου και ανακοινώθηκε ξανά …νέα συμφωνία. Μέσω τηλεδιάσκεψης σήμερα αναμένεται να κατατεθεί η τελική (;) πρόταση και στους ευρωπαϊκούς «Θεσμούς», οι οποίοι ετοιμάζουν την Έκθεση Αξιολόγησης που θα καταθέσουν στο Eurogroup της 11ης Μαρτίου. Μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα θα δημοσιοποιηθεί και η Έκθεση των «Θεσμών», αλλά και θα κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για κατάργηση του ν.Κατσέλη και την διάδοχη κατάσταση για προστασία της πρώτης κατοικίας από τον πλειστηριασμό.
Στις τρεισήμισι ώρες που κράτησε η χθεσινή συνάντηση υπό τον Υπουργό Επικρατείας, Αλέκο Φλαμπουράρη και τον υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργό, Δημήτρη Λιάκο με τους τραπεζίτες «καταλήχθηκαν τα τελευταία θέματα τεχνικής φύσεως που έχριζαν διευκρινήσεων» -όπως επί λέξει έλεγαν κύκλοι του Μεγάρου Μαξίμου.
Ποια ήταν όμως τα τεχνικά θέματα που «καταλήχθηκαν» στην χθεσινή σύσκεψη; Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές και τραπεζικούς παράγοντες που μετείχαν στη σύσκεψη:
- Η διάρκεια ισχύος του νέου πλαισίου: Συμφωνήθηκε ο νόμος να έχει ισχύ για ένα χρόνο, αρχής γενομένης από την ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας της διατραπεζικής πλατφόρμας, μέσω της οποίας θα κατατίθενται τα αιτήματα.
Αυτό υποκρύπτει δύο παγίδες:
α) η προστασία των δανειοληπτών θα λήξει την Άνοιξη του 2020 και δεν θα παραμείνει «μετά την Κρίση». Συνεπώς σε έναν χρόνο, όταν εκλείψει και αυτό το πλαίσιο προστασίας, η μόνη άμυνα των δανειοληπτών θα είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών, τον οποίο έχει καταρτίσει η Τράπεζα της Ελλάδος.
β) η προστασία θα παρέχεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (αντί στα δικαστήρια) η οποία όμως δεν είναι έτοιμη και ίσως χρειαστεί μήνες –μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο κατά ορισμένες πληροφορίες- για να ετοιμαστεί. Γεννάται έτσι ζήτημα αν θα υπάρχει προστασία ή αν οι πλειστηριασμοί μπορεί να «παγώσουν» δια νόμου έως τις εκλογές του Μαΐου.
- η ισχύς προστασίας του νέου νόμου θα είναι μεγαλύτερη, αλλά μόνον για «ευπαθείς ομάδες», όπως είναι οι μακροχρόνια άνεργοι και οι χρονίως ή βαριά πάσχοντες. Ωστόσο η διάρκεια θα είναι και πάλι σχετικά περιορισμένη, έως και 3 χρόνια από την ψήφιση του νόμου. Αν μέχρι το 2022 δεν έχουν βρει ξανά δουλειά οι άνεργοι δανειολήπτες, ο νόμος δεν θα προσφέρει πια άλλη προστασία σε αυτούς.
- στην πλατφόρμα θα μπορούν να υπαχθούν δάνεια που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα μέχρι τις 31/12/2018 (εφόσον βρίσκονται ήδη σε καθυστέρηση πάνω από 90 μέρες). Με άλλα λόγια ο νέος νόμος θα καλύπτει μόνον χρέη που δημιουργήθηκαν έως τον μήνα Σεπτέμβριο του 2018 και πριν. Δηλαδή Δεν θα προσφέρει προστασία ούτε καν για υφιστάμενες οφειλές που προέκυψαν από Οκτώβριο του 2018 και μετά.
- όσοι σπεύσουν και καταφέρουν να ενταχθούν στην νέα ρύθμιση, θα επανελέγχονται ανά τριετία, για να διαπιστώνεται ότι εξακολουθούν να πληρούν τα κριτήρια. Και για αυτούς δηλαδή, μπορεί η ρύθμιση να χαθεί, από το 2022 και μετά.
- στην πλατφόρμα θα μπαίνουν και περί τους 150.000 δανειολήπτες που έχουν μεν καταθέσει αίτημα υπαγωγής στο ν. Κατσέλη, αλλά δεν έχουν πάρει δικάσιμο. Ο έλεγχος των περιουσιακών και εισοδηματικών στοιχείων τους θα γίνεται μέσω της πλατφόρμας, αν και τελικά ο δικαστής θα αποφασίζει αν ο δανειολήπτης είναι επιλέξιμος ή όχι για το νόμο Κατσέλη. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να αποκαλύπτονται εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία που τυχόν θα απέκρυπτε ο δανειολήπτης έναντι του δικαστηρίου. Ή, σε άλλες περιπτώσεις, αν έχει πχ σχετικά υψηλότερα εισοδήματα που θα τον απέκλειαν από νέο σύστημα προστασίας, ο δικαστής να τον εντάσσει σε καθεστώς προστασίας λόγω πχ προβλημάτων υγείας ή συνεκτιμώντας την οικογενειακή κατάσταση ή άλλα στοιχεία του οφειλέτη.
Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση στο νέο πλαίσιο για τους δανειολήπτες που έχουν ζητήσει την προστασία του ν. Κατσέλη και οι υποθέσεις τους δεν έχουν τελεσιδικίσει ακόμα, είναι προαιρετική.
Τα κριτήρια ένταξης στη νέα ρύθμιση μέσω της πλατφόρμας που θα δημιουργηθεί, θα είναι –με βάση συγκλινουσες ως τώρα πληροφορίες:
- αντικειμενική αξία ακινήτου 250.000 ευρώ.
- συνολικό υπόλοιπο οφειλών από δάνεια με υποθήκη ή εγγύηση πρώτη κατοικία μέχρι 130.000 ευρώ. Επιβεβαιώνεται πλέον και η δήλωση τραπεζικού παράγοντος στο protothema.gr την περασμένη Δευτέρα ότι το ποσό αυτό δεν θα είναι «καθαρό χωρίς προσαυξήσεις» αλλά «ό,τι έχει γράψει μέχρι σήμερα το κοντέρ», δηλαδή συμπεριλαμβάνονται και οι λογιστικοποιημένοι τόκοι.
- για «κούρεμα» του υπολοίπου του δανείου:
α) η αξία του να υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου και
β) εισοδηματικά κριτήρια από 12.500 ευρώ για τον άγαμο μέχρι 36.000 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά.
Η νέα ρύθμιση θα προβλέπει επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής μέχρι 25 χρόνια (με όριο ηλικίας του δανειολήπτη τα 80 έτη), χαμηλό επιτόκιο (euribor τριμήνου +2%), «κούρεμα» και επιδότηση της δόσης 30% -ή έως και 100% σε ειδικές περιπτώσεις.
