Το (πραγματικό) μήνυμα των «θεσμών»
Έκτακτο Eurogroup την ερχόμενη Δευτέρα με «μενού» και την Ελλάδα. Την ερχόμενη Τετάρτη, 21 Νοεμβρίου, θα δοθεί στη δημοσιότητα η πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση των «θεσμών» για την ελληνική οικονομία, ενώ θα κατατεθεί και το τελικό κείμενο του νέου προϋπολογισμού. Και όλα αυτά, έως το τελευταίο Eurogroup του έτους, στις 3 Δεκεμβρίου.
Το μεγάλο «χαρτί»
Η κυβέρνηση έχει στα χέρια της ένα ισχυρό «χαρτί»: την πορεία του προϋπολογισμού στο 10μηνο του έτους. Με πρωτογενές πλεόνασμα στα 6,46 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν 3,5% του ΑΕΠ, θα είναι ικανό να πείσει (κατά την κυβέρνηση) το Eurogroup, ότι δεν πρέπει να περικοπούν οι συντάξεις, αλλά και να εφαρμοστούν τα αντίμετρα. Τα θετικά μέτρα μάλιστα όχι μόνο να μην είναι μειωμένα, αλλά το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι μπορεί να δώσει περισσότερα και αυτά που είχε υπολογίσει. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για πλεόνασμα - «μαμούθ», που μπορεί να φθάσει και το 4,5% του ΑΕΠ (έναντι στόχου 3,5%), σημαίνει ότι θα υπάρξει χώρος για κοινωνικό μέρισμα που μπορεί να αγγίξει ακόμα και το 1,5 δισ. ευρώ όταν τα αντίμετρα υπολογίζοντας κοντά στα 765 εκατ.
Μια άλλη ανάγνωση…
Φαίνεται πως οι «θεσμοί» όταν στέλνουν το μήνυμα «να τηρηθούν οι δεσμεύσεις», δεν εννοούν απαραίτητα να εφαρμοστεί ο νόμος για τη μείωση των συντάξεων το 2019 και του αφορολόγητου το 2020. Γιαυτό και στην κυβέρνηση επέμεναν μέσα στον Σεπτέμβριο, οι δανειστές να ξεκαθαρίσουν ότι η μη εφαρμογή των περικοπών δεν είναι δημοσιονομική μεταρρύθμιση, αλλά διαρθρωτική. Ο λόγος; Οι «θεσμοί» επιμένουν ότι πρέπει να επιτευχθεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ στο πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτός είναι ένας στόχος που θεωρείται αδιαπραγμάτευτος από τους δανειστές, ενώ την ίδια ώρα έχει γίνει άκρως αποδεκτός από την ελληνική κυβέρνηση. Και όχι μόνο αποδεκτός, αλλά φαίνεται πως για τρίτη συνεχόμενη χρονιά θα πιαστεί ο στόχος και με το παραπάνω. Κάθε φορά που λένε «τηρήστε τις δεσμεύσεις» δεν εννοούν απαραίτητα το νόμο για τις περικοπές στις συντάξεις, αλλά τον στόχο για τα πλεονάσματα. Είναι η λογική δηλαδή «να βγαίνουν οι αριθμοί».
Το «ματωμένο» πλεόνασμα
Ο μόνος προβληματισμός που υπάρχει είναι τις επιπτώσεις στην οικονομία, στην ανάπτυξη και στην κατανάλωση (που εσχάτως ζητούν οι δανειστές) με τα υπερπλεονάσματα, τα οποία προέρχονται κυρίως από την υπερφορολόγηση.Γιαυτό άλλωστε, για πρώτη φορά, οι δανειστές ίσως και να επιθυμούν ελάφρυνση φόρων και επιβαρύνσεων, ώστε να ανασάνει η οικονομία, μέτρα που θεωρούν (και είναι) αναπτυξιακά.
Η αναφορά στη μεταμνημονιακή έκθεση
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρώτη έκθεση - γνωμάτευση των «θεσμών» στη μεταμνημονιακή εποχή θα αναφέρουν ξεκάθαρα (για ακόμη μία φορά) το αίτημα για τήρηση των δεσμεύσεων.Τι θα γράφει; Ότι η Ελλάδα θα πρέπει να σεβαστεί πλήρως τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της θα επιτύχει έως το 2022 ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Σχεδόν 6,5 δισ. ευρώ τον χρόνο, όσες είναι και οι εξωτερικές υποχρεώσεις της χώρας μας ετησίως.Οι «θεσμοί» εκτιμάται πως θα επαναλαμβάνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να διασφαλίσει την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές και τη σύνδεση όλων των φόρων και του ΕΝΦΙΑ με τις αγοραίες τιμές έως τα μέσα του 2020.
Επίσης, ότι θα πρέπει να «μαζέψει» τα ληξιπρόθεσμα χρέη και να μην δημιουργούνται καινούργια. Γιαυτό, άλλωστε, ζητούν να τελειώσει ο νόμος Κατσέλη ώστε να έρθει ένα καινούργιο (πιο αυστηρό πλαίσιο), ενώ απορρίπτουν και τις 120 δόσεις για… όλους.
Περικοπή δαπανών για να κλείσει η «τρύπα»;
Μέχρι στιγμής κυβέρνηση και «θεσμοί» διαφωνούν σε ένα βασικό κομμάτι που κρίνει τις διαβουλεύσεις για το θέμα των συντάξεων.«Βλέπουν» διαφορά ύψους περίπου 300 εκατ. ευρώ μεταξύ των προβλέψεων της ελληνικής κυβέρνησης και εκείνων των ευρωπαϊκών «θεσμών» αναφορικά με το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019.Η απόσταση οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι επιμένουν ότι η ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 2,3% το 2019, ενώ η κυβέρνηση αισιοδοξεί για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5%. Έτσι, υπάρχουν πληροφορίες που θέλουν την κυβέρνηση να παρουσιάζει ένα σχέδιο που θα περιέχει περικοπές δαπανών.
Τα δύο σενάρια
Το ένα σενάριο αναφέρει ότι οι περικοπές θα έρθουν από τον… γνωστό κωδικό του προϋπολογισμού που ακούει στην ονομασία «Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων».
Είναι μάλλον το εύκολο «θύμα» της κρίσης, αφού κάθε χρονιά περικόπτεται για να βγαίνουν οι αριθμοί. Για το 2019 το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει δαπάνες 7,3 δισ. ευρώ για το ΠΔΕ, εκ των οποίων τα 1,55 δισ. ευρώ θα προέλθουν από εθνικούς πόρους.
Ωστόσο, φαίνεται πως αυτό το σενάριο δεν θα περάσει με ιδιαίτερη ευκολία από τους «θεσμούς». Ο λόγος; Θεωρείται ότι όποια περικοπή θα είναι αντιαναπτυξιακή και θα επηρεάσει τους στόχους.
Το δεύτερο σενάριο έχει να κάνει με τα αντίμετρα της κυβέρνησης. Οι «θεσμοί» εκτιμούν ότι τα νούμερα δεν βγαίνουν στην περίπτωση που εφαρμοστούν οι κοινωνικές παροχές που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός (765 εκατ. ευρώ) και δεν εφαρμοστεί η μείωση των συντάξεων.
Αυτό φάνηκε, άλλωστε, και στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν για την Ελλάδα. Εκτιμά δηλαδή ότι αν γίνουν οι μειώσεις, το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει το 3,9% του ΑΕΠ και αν δεν εφαρμοστούν στο 3,5% του ΑΕΠ. Αν και στις δύο περιπτώσεις ο στόχος επιτυγχάνεται, υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό αν χωρούν και τα αντίμετρα.
Γιαυτό ενδεχομένως η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να «σπάσει» την εφαρμογή των αντίμετρων μέσα στα επόμενα χρόνια.
ΕΝΦΙΑ και εισφορές
Βέβαιο, όμως, θα πρέπει να θεωρείται κάτι ακόμα: η μείωση του ΕΝΦΙΑ και των ασφαλιστικών εισφορών.Φέρεται να υπάρχει γερμανικό αίτημα να μπει «ψαλίδι» τόσο στον μεγαλύτερο φόρο στα ακίνητα, αλλά και στις «εξοντωτικές» εισφορές. Το σκεπτικό τους; Να προωθηθεί η ανάπτυξη.
