Ο νέος κύκλος deals αλλάζει την ακτοπλοΐα

 

 

Ένας νέος κύκλος για την ακτοπλοΐα έχει ήδη ξεκινήσει, με τις εταιρείες να βρίσκονται ξανά μπροστά στη γραμμή της αφετηρίας που οδηγεί σε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο, που θα αλλάξει πλήρως τη μορφή του κλάδου τα επόμενα χρόνια. Τα κύρια χαρακτηριστικά της νέας μορφής της αγοράς της ακτοπλοΐας είναι:
• η είσοδος νέων παικτών και μείωση της επιρροής αλλά και του μεριδίου αγοράς των παραδοσιακών μεγάλων δυνάμεων,
• η σταδιακή απόσυρση των τραπεζών και η αντικατάστασή τους από νέους μετόχους.
• η ανάγκη για επενδύσεις συμμόρφωσης στους νέους κανονισμούς,
• η έλλειψη παραδοσιακών πηγών χρηματοδότησης.
• οι ευκαιρίες που δημιουργούνται από ευρύτερες εξελίξεις όπως οι ιδιωτικοποιήσεις λιμενικών υποδομών,
• οι κίνδυνοι που απορρέουν από τις διακυμάνσεις των καυσίμων, αλλά και το περιβάλλον της ελληνικής οικονομίας.

Οι τέσσερεις μεγάλοι παίκτες, Attica, HSW, Minoan και ANEK, όπως επισημαίνει η έκθεση, φαίνεται να φτάνουν σε μια κατάσταση ωρίμανσης των στρατηγικών απομόχλευσης που ακολουθούν από το 2009 μέχρι και σήμερα. Η απομόχλευση αυτή τους έχει βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης, αλλά έχει και ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του μεριδίου αγοράς που κατέχουν, τόσο ως προς τον στόλο όσο και ως προς το μεταφορικό έργο. Χαρακτηριστικά, ο υπό διαχείριση στόλος των «Βig 4» της ακτοπλοΐας έχει μειωθεί πάνω από 65% σε σχέση με το 2001, ενώ το μερίδιο αγοράς έχει περιοριστεί από το 70% το 2001 σε μόλις 42%. Το μερίδιο που χάνουν οι μεγάλοι, αντικαθιστούν άλλα μικρότερα και πιο ευέλικτα σχήματα, τα οποία βλέπουν τα κενά που έχουν προκύψει και επενδύουν σε αγορές που έχουν δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης. Ενδεικτικά παραδείγματα αυτής της τάσης αποτελούν οι επενδύσεις των αδερφών Στεφάνου στην Golden Star Ferries, του Μάριου Ηλιόπουλου στη Seajets αλλά και των αδερφών Παναγιωτάκη στη Fast Ferries. Κάποιοι εκ των μικρότερων παικτών, πάντως, έχουν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις, όπως, για παράδειγμα, η Golden Star, όπου έχουν υλοποιηθεί εκτεταμένες επενδύσεις της τάξης των 100 εκατ. ευρώ. Στοχευμένες επενδύσεις στην αγορά των ταχύπλοων με το βλέμμα στραμμένο στην καλοκαιρινή περίοδο αιχμής έχουν υλοποιηθεί και από τη Seajets. Η νέα δομή της αγοράς, πάντως, οδηγεί ακόμα και τους μεγάλους σε αναδιαρθρώσεις και αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου λειτουργίας όπως έδειξε η περίπτωση των Μινωικών του ομίλου Grimaldi, που έχει την ευχέρεια να αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχει ο ομιλικός στόλος, δρομολογώντας επιπλέον πλοία ευκαιριακά ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς, όπως συνέβη με την πρόσφατη είσοδο στην αγορά των Χανίων του πλοίου Mykonos Palace.

Οικονομικές επιδόσεις
Οι «Big 4» της ακτοπλοΐας βλέπουν τους καρπούς της οικονομικής εξυγίανσης των τελευταίων ετών να αποδίδουν, ενώ οι ισολογισμοί ωφελούνται και από τη μείωση του τραπεζικού δανεισμού που έχει περιοριστεί στο 30% σε σχέση με το 2001, ως αποτέλεσμα βεβαίως και της σημαντικής μείωσης του στόλου αλλά και των συμφωνιών αναδιάρθρωσης του δανεισμού. Σε συνδυασμό με τη μείωση του λειτουργικού κόστους, οι εταιρείες διατηρούν ικανοποιητική λειτουργική κερδοφορία, ενώ σύμφωνα με την XRTC το πιο σημαντικό είναι ότι έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση εξωγενών παραγόντων, όπως η μεταβλητότητα της τιμής του πετρελαίου. Σε ό,τι αφορά τα συγκεκριμένα μεγέθη, η συνεχιζόμενη μείωση του αριθμού των πλοίων των εισηγμένων και της HSW έχει σαν φυσικό επακόλουθο την πτώση του συνόλου του Κύκλου Εργασιών που κυμαίνεται στα 644 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) εμφανίζονται πολύ μειωμένα σε σχέση με το 2016 σε επίπεδο που φτάνει το -60%, από 152 εκατ. ευρώ σε 103 εκατ. εξαιτίας της αύξησης της τιμής των καυσίμων. Το σύνολο των εταιρειών πραγματοποίησε θετικά αποτελέσματα EBITDA, με μεγάλη πτώση όμως σε σύγκριση με το 2016. Εξαίρεση αποτελεί η HSW, η οποία παρουσιάζει άνοδο της τάξης του 6% από 18,37 εκατ. σε 19,5 εκατ. ευρώ. Τη μεγαλύτερη πτώση παρουσιάζει η ΑΝΕΚ με -50% από 25,57 εκατ. σε 12,8 εκατ. ευρώ, ακολουθούν οι MINOAN LINES με -47% από 37,8 εκατ. σε 20,1 εκατ. ευρώ, που οφείλεται στη μείωση του στόλου της, και τέλος η ATTICA παρουσιάζει τη μικρότερη μείωση της τάξης του -28% από 70,03 εκατ. σε 50,36 εκατ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά την καθαρή κερδοφορία, αν και βρίσκεται σε θετικό έδαφος, ακολουθεί την πορεία των EBITDA εμφανίζοντας πτώση της τάξης του -117%. Οι εταιρείες εμφανίζουν καθαρά αποτελέσματα προ φόρων για το 2017: με την ANEK LINES 8,7 εκατ. ευρώ, ATTICA GROUP 1,5 εκατ. ευρώ, MINOAN LINES 4,3 εκατ. και HSW 9,2 εκατ. ευρώ. Στο μέτωπο του δανεισμού, σημειώνεται ότι οι υποχρεώσεις την περασμένη χρήση μειώθηκαν κατά 10% σε σχέση με το 2016, με την HSW να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη μείωση υποχρεώσεων κατά 18% και να ακολουθούν ΑΝΕΚ και Minoan με 10% και Attica με 7%.

Οικονομικό περιβάλλον και ζήτηση
Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που όμως μπορεί να λειτουργήσει ως θετικός καταλύτης είναι το οικονομικό περιβάλλον. Με δεδομένη την εξάρτηση της ακτοπλοϊκής κίνησης από την εσωτερική ζήτηση και τη σχετική αδυναμία να επωφεληθεί σημαντικά από την ανάκαμψη του εισερχόμενου τουρισμού, η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας μπορεί να ευνοήσει τα μεγέθη του κλάδου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ), η ακτοπλοϊκή κίνηση αυξήθηκε πέρυσι κατά 10%. Από την αύξηση αυτοί οι εισηγμένες και η HSW καρπώθηκαν ένα μικρό μέρος, με τις υπόλοιπες εταιρείες να κερδίζουν τη μερίδα του λέοντος. Έτσι οι «Big 4», για πρώτη φορά μετά από επτά συναπτά έτη υποχώρησης, εμφάνισαν πέρυσι έστω οριακή αύξηση του επιβατικού μεταφορικού έργου της τάξης του 1%. Όλες οι εταιρείες εμφανίζουν θετικό πρόσημο: ΑΝΕΚ 7%, ATTICA 1%, ΜΙΝΟΑΝ 5% και HELLENIC SEAWAYS με το ίδιο σχεδόν ποσοστό. Σε ό,τι αφορά τις γραμμές που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ζήτηση, πέρυσι καταγράφηκε μεγάλη αύξηση στις γραμμές των Κυκλάδων (Ανατολικές και Δυτικές) με αφετηρία τον Πειραιά αλλά και τη Ραφήνα. Οι εισηγμένες και η HSW καλύπτουν το 43% της μεταφορικής κίνησης των επιβατών ενώ το υπόλοιπο 57% καλύπτεται από τους άλλους παίκτες της αγοράς.