Πανδαισία ανανεώσιμων πηγών στον ενεργειακό χάρτη της χώρας αλλά στο …εγγύς μέλλον

Έργα ΑΠΕ δυναμικότητας 2.500 MW μπορεί να αντέξει η Κρήτη σύμφωνα με μελέτη-απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) μόλις γίνει το καλώδιο Λαυρίου-Κρήτης από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) και η ηλεκτρική διασύνδεση του νησιού με το ηπειρωτικό σύστημα.

Εν τω μεταξύ στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν εισηγείται και αυτό θα γίνει αποδεκτό, ότι όλα τα νοικοκυριά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς θα μπορούν να συμμετέχουν στο διαμοιρασμό ενέργειας ως ενεργοί καταναλωτές.

Τα νοικοκυριά ως τελικοί καταναλωτές θα μπορούν να μοιράζονται την ενέργεια που παράγεται μέσω ΑΠΕ με βάση ιδιωτικές συμφωνίες ή μέσω νομικής οντότητας με όριο τα 100 μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος.

Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα χρήσης επιχειρηματικού φορέα που θα αναλαμβάνει την εγκατάσταση, τη λειτουργία, τη μέτρηση και τη συντήρηση της μονάδας ΑΠΕ ή αποθήκευσης εκ μέρους τους.

Την πανδαισία των ΑΠΕ ολοκληρώνει η ελληνική στροφή στη γεωθερμία: το ΥΠΕΝ προχώρησε στην ανάθεση παροχής υπηρεσιών νομικού συμβούλου σχετικών με την προετοιμασία και διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε μη χαρακτηρισμένες περιοχές της χώρας εντός του 2023.

Το υπουργείο Ενέργειας θα προκηρύξει Διεθνή Ανοικτό Διαγωνισμό με αντικείμενο την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε μη χαρακτηρισμένες περιοχές της χώρας, για τις οποίες έχει ήδη συγκεντρώσει επαρκή στοιχεία και δεδομένα.

«Ανθίζουν» οι ΑΠΕ στην Κρήτη

Το 2026 θα επαναξιολογηθεί η κατάσταση του ηλεκτρικού χώρου, καθώς θα είναι σε πλήρη λειτουργία το μεγάλο καλώδιο διασύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα.

Η απόφαση της ΡΑΕ για το δυναμικό σε ΑΠΕ που μπορεί να «σηκώσει» η Κρήτη μετά την ολοκλήρωση και της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης θα ανοίξει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων έργων από τη στιγμή που το νησί είναι μία από τις λίγες μη κορεσμένες περιοχές της χώρας.

Σήμερα η Κρήτη σηκώνει 310 MW αιολικής και ηλιακής ενέργειας, μαζί με τα 70 MW του ηλιοθερμικού στην περιοχή της Σητείας.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με μελέτη για λογαριασμό της ΡΑΕ εκτιμά πως η ενεργειακή ζήτηση στην Κρήτη σε μία δεκαετία θα είναι 3,8 ΤWh, δηλαδή αυξημένη κατά το ένα τρίτο (33%) από σήμερα.

Η ΡΑΕ συμφώνησε με τον ΑΔΜΗΕ ως προς την εξαγωγική και εισαγωγική δύναμη του καλωδίου που ορίζεται στα 800 MW και αφορά τη συνολική μεταφορική ικανότητα και των δύο διασυνδέσεων της Κρήτης, με την Πελοπόννησο και την Αττική.

Θεωρείται επίσης βέβαιον πως οι προβλεπόμενες περικοπές κατανάλωσης 5% δεν θα τηρηθούν.

Ήδη στις ΑΠΕ της Κρήτης επενδύουν με …φόρα η ΔΕΗ, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ο Ομιλος Κοπελούζου, ο όμιλος Μυτιληναίου, η Enel Green Power Hellas, η ΕDF Hellas και η Dispatch Renewable Energy -Direen σε συνεργασία με τις Siemens, Gamesa και Narada.

Κομισιόν: τα νοικοκυριά δυνατά στο παιχνίδι των ΑΠΕ

Τα νοικοκυριά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς μπαίνουν δυνατά στο παιχνίδι των ΑΠΕ με το θεσμό του διαμοιρασμού ενέργειας ως ενεργοί καταναλωτές.

Θα μοιράζονται την ενέργεια που παράγεται μέσω ΑΠΕ με βάση ιδιωτικές συμφωνίες ή μέσω νομικής οντότητας με όριο τα 100 μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος.

Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα χρήσης φορέα που θα αναλαμβάνει την εγκατάσταση, τη λειτουργία, τη μέτρηση και τη συντήρηση της μονάδας ΑΠΕ ή αποθήκευσης εκ μέρους τους.

Στην εισήγηση της Κομισιόν αναφέρεται χαρακτηριστικά:

“Ενεργοί καταναλωτές που κατέχουν ή ενοικιάζουν μονάδα παραγωγής θα έχουν το δικαίωμα να μοιράζονται την υπερβάλλουσα παραγωγή και να ενδυναμώσουν άλλους καταναλωτές να κάνουν το ίδιο, ή να μοιραστούν την παραγωγή ΑΠΕ ή αποθήκευσης μέσω εγκαταστάσεων κοινής ιδιοκτησίας είτε άμεσα είτε μέσω τρίτων. Ο διαμοιρασμός ενέργειας επιτρέπει τη συλλογική κατανάλωση αυτοπαραγόμενης ή αποθηκευμένης ενέργειας που διοχετεύεται στο δίκτυο από ενεργούς καταναλωτές που λειτουργούν από κοινού. Τα κράτη-μέλη θα δημιουργήσουν την κατάλληλη πληροφοριακή υποδομή που θα επιτρέψει ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο. Η παραγωγή ΑΠΕ διανέμεται με βάση στατικές, μεταβλητές ή δυναμικές μεθόδους που θα προκαθορίζονται”.

Η Κομισιόν ζητά από τα κράτη-μέλη να στρώσουν χαλί στους ενεργούς καταναλωτές με τις εξής οδηγίες:

• Θα έχουν το δικαίωμα συμψηφισμού της διαμοιρασμένης ενέργειας με την κατανάλωσή τους.
• θα επωφελούνται από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της συγκεκριμένης οδηγίας εκτός από την περίπτωση νοικοκυριών με εγκατεστημένη ισχύ έως 10,8 κιλοβάτ (έως 50 κιλοβάτ για πολυκατοικίες) με χρήση συμφωνιών peer-to-peer.
• Θα έχουν πρόσβαση σε συμβόλαια με διαφανείς όρους σχετικά με την εμπορία μεταξύ νοικοκυριών και την ενοικίαση ή την επένδυση σε εξοπλισμό.
• Δεν θα αντιμετωπίζονται διακριτά και άδικα από τους συμμετέχοντες στην αγορά.

ΥΠΕΝ: διαγωνισμοί για γεωθερμία φέτος

Στο παιχνίδι των ΑΠΕ και το ΥΠΕΝ που προχώρησε στην ανάθεση παροχής υπηρεσιών νομικού συμβούλου σχετικών με την προετοιμασία και διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε μη χαρακτηρισμένες περιοχές της χώρας εντός του 2023.

Το υπουργείο θα προκηρύξει Διεθνή Ανοικτό Διαγωνισμό με αντικείμενο την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε μη χαρακτηρισμένες περιοχές της χώρας, για τις οποίες έχει ήδη συγκεντρώσει επαρκή στοιχεία και δεδομένα.

Δεδομένου ότι προκηρύσσεται τέτοιος Διαγωνισμός για πρώτη φορά μετά την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της γεωθερμίας με τον ν. 4602/2019 (A’ 45), ο οποίος θα αποτελέσει πρότυπο και για μεταγενέστερους, κρίθηκε απαραίτητο να ληφθεί νομική υποστήριξη από εξειδικευμένο νομικό γραφείο των Αθηνών σε ενεργειακά θέματα και διεθνείς συμβάσεις, για την σύνταξη τευχών του διαγωνισμού και των σχετικών περιλήψεων, σχεδίου σύμβασης και εγγυητικής επιστολής καθώς και παροχής νομικών υπηρεσιών υποστήριξης επί ερωτήσεων που θα θέσουν οι υποψήφιοι επί του Διεθνούς Διαγωνισμού.

Ο ανάδοχος θα παραδώσει τα παρακάτω παραδοτέα:

• Τεύχη διεθνούς διαγωνισμού με αντικείμενο την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας του γεωθερμικού δυναμικού σε μη χαρακτηρισμένες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, οι οποίες θα υποδειχθούν από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.), καθώς και σχετικές περιλήψεις για την εφημερίδα της Ε.Ε. στην ελληνική γλώσσα. Τα κείμενα αυτά πρέπει να παραδοθούν έως την 15 Μαρτίου 2023.
• Σχέδιο σύμβασης, με συνημμένο σχέδιο εγγυητικής επιστολής, στην ελληνική γλώσσα. Το σχέδιο αυτό πρέπει να παραδοθεί έως την 15 Μαρτίου 2023.
• Παροχή νομικών υπηρεσιών υποστήριξης στο πλαίσιο ερωτήσεων που θα θέσουν οι υποψήφιοι επί του Διεθνούς Διαγωνισμού, μέχρι την ημέρα της αποσφράγισης των προσφορών των υποψήφιων αναδόχων.

Ο χάρτης των ΑΠΕ στην ελληνική αγορά

Ποια είναι όμως η δυναμικότητα και ποια η κατανομή των ΑΠΕ στην ελληνική αγορά;

Το σύνολο των αδειών παραγωγού και βεβαιώσεων παραγωγού που έχουν εκδοθεί ως τα σήμερα από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και αφορούν σε νέα έργα ΑΠΕ στην εγχώρια αγορά, φτάνουν τα 100.000 Μεγαβάτ.

Τα φωτοβολταϊκά έχουν τη μερίδα του λέοντος με 63.000 Μεγαβάτ ενώ ακολουθούν τα αιολικά με 33.000 ΜW.

Το σύνολο έργων ΑΠΕ που διαθέτει άδεια εγκατάστασης φτάνει τα 231 και ισχύος 2.5 GW ενώ τα έργα ΑΠΕ με Α.Ε.Π.Ο. υπολογίζονται στα 1505, συνολικής ισχύος περί τα 25.2 GW.

Στην κατηγορία της αποθήκευσης, το πλήθος των αδειών παραγωγής και βεβαιώσεων παραγωγού που έχουν εκδοθεί φτάνει τις 356 και αφορά έργα συνολικής ισχύος 24.4 GW. Από τις 356 άδειες και βεβαιώσεις που έχουν εκδοθεί οι 306 αφορούν σε άδειες αποθήκευσης, ισχύος 18.7 GW, οι 6 σε έργα ΑΠΕ με αποθήκευση (11Α), ισχύος 1 GW, οι 30 σε ΑΠΕ με αποθήκευση (11 Β), ισχύος 1.5 GW και 14 άδειες αφορούν σε έργα αντλησιοταμίευσης, συνολικής ισχύος 3.1 GW.

Σε ότι αφορά το δίκτυο ηλεκτρικής, πράγμα που αποτελεί και εκ των βασικών ανησυχιών των επενδυτών που σχεδιάζουν νέα έργα ΑΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, φιλοξενεί εν λειτουργία περίπου 9.8 GW έργων ΑΠΕ.

Επιπρόσθετα, έργα συνολικής ισχύος περίπου 10,7 GW έχουν λάβει οριστικούς όρους σύνδεσης, διασφαλίζοντας στην είσοδό τους στο δίκτυο, ενώ ακολουθούν συνολικά 23GW σε πλήρεις αιτήσεις για σύνδεση στο δίκτυο.

Τα παραπάνω τρία μεγέθη αθροίζονται στα 44 GW, ως έχουν σήμερα τα στοιχεία, όγκος κατά πολύ μεγαλύτερος, σε σχέση με τόσο με τις υφιστάμενες δυνατότητες του δικτύου όσο και με τις μελλοντικές, τουλάχιστον ως το 2030.

Ως προς τις δυνατότητες του δικτύου, ο ΑΔΜΗΕ, στοχεύει να φιλοξενήσει στο δίκτυο του έως το 2030 συνολική εγκατεστημένη ισχύ της τάξης των 30.000 Μεγαβάτ, γεγονός που θα προκύψει από την υλοποίηση μιας σειράς επενδύσεων επαύξησης και αναβάθμισης του δικτύου.

Σημειώνεται ότι το προηγούμενο ΕΣΕΚ προέβλεπε στόχο ΑΠΕ για το 2030 19.000 Μεγαβάτ ενώ το νέο ΕΣΕΚ προβλέπεται 25.000 ΜW έργων ΑΠΕ ως το 2030.