Αποζημίωση 1,4 δισ. στην Ελληνική ενεργοβόρο βιομηχανία με την άδεια της Κομισιόν

Η Κομισιόν ενέκρινε το μηχανισμό αποζημίωσης για σχεδόν 1,4 δισ. ευρώ υπέρ της ελληνικής ενεργοβόρου βιομηχανίας για το φόρο άνθρακα.

Η αποζημίωση που κοινοποίησε η Ελλάδα, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού περίπου 1,4 δισ. ευρώ, θα καλύψει μέρος της αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας λόγω του αντικτύπου των τιμών του άνθρακα στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (το λεγόμενο «κόστος έμμεσων εκπομπών») που θα προκύψει την περίοδο 2021-2030.

Το μέτρο στήριξης αποσκοπεί στον περιορισμό του κινδύνου «διαρροής άνθρακα», δηλαδή της μεταφοράς της παραγωγής εταιρειών σε χώρες εκτός της ΕΕ με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως.

Το μέτρο θα ωφελήσει τις λεγόμενες «βαριές βιομηχανίες» της χώρας οι οποίες δραστηριοποιούνται σε τομείς που αντιμετωπίζουν κίνδυνο διαρροής άνθρακα και βρίσκονται στη λίστα κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2021.

Οι τομείς αυτοί αντιμετωπίζουν το σημαντικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στον διεθνή ανταγωνισμό. Η αποζημίωση θα χορηγηθεί σε επιλέξιμες εταιρείες μέσω μερικής επιστροφής του κόστους έμμεσων εκπομπών που προέκυψε κατά το προηγούμενο έτος.

Η τελική πληρωμή θα γίνει σε βάθος 8ετίας. Λαμβανομένου υπόψη του χρόνου που απαιτήθηκε για την κατάρτιση του μέτρου και των εξαιρετικών περιστάσεων που σχετίζονται με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, η προθεσμία για την καταβολή των ενισχύσεων για το έτος 2021 είναι η 30ή Απριλίου 2023.

Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης ανά δικαιούχο θα ισούται με το 75 % του προκύψαντος κόστους έμμεσων εκπομπών. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, το μέγιστο ποσό της ενίσχυσης μπορεί να είναι υψηλότερο προκειμένου να περιοριστεί το εναπομένον κόστος έμμεσων εκπομπών στο 1,5 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της εταιρείας. Το ποσό της ενίσχυσης υπολογίζεται βάσει δεικτών αναφοράς για την αποδοτικότητα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε οι δικαιούχοι να ενθαρρύνονται να εξοικονομούν ενέργεια.

Πως θα πάρουν τις ενισχύσεις οι βιομηχανίες

Για να πάρουν αποζημίωση, οι βιομηχανίες θα πρέπει:

α) να εφαρμόζουν ορισμένες συστάσεις ενεργειακού ελέγχου,
ή β) να καλύπτουν τουλάχιστον το 30 % της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
ή γ) να επενδύσουν τουλάχιστον το 50 % του ποσού της ενίσχυσης σε έργα που έχουν ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της εγκατάστασης.

Οι δικαιούχοι θα πρέπει να συμμορφωθούν με μία από τις υποχρεώσεις αυτές εντός τριών ετών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.

«Στην Ευρώπη παράλληλα με τα κίνητρα για επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, ισχύουν και αντικίνητρα που δημιουργούν επιβαρύνσεις στη βιομηχανία μέσω του κόστους των εκπομπών ρύπων. Αντίθετα, στις ΗΠΑ δεν επιβάλλεται πρόστιμο εκπομπών ρύπων και είναι από τις χώρες που δεν λειτουργούν με μαστίγιο αλλά μόνο με καρότο για την βιομηχανία. Με δεδομένο μάλιστα ότι και το ενεργειακό κόστος είναι πολύ μικρότερο, η παραγωγή έχει γίνει πολύ ανταγωνιστική», δήλωσε πρόσφατα από το Τόκιο ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος.

Αναφερόμενος στο γενναιόδωρο οικονομικό και φορολογικό πακέτο μέτρων ύψους 370 δις. δολαρίων της κυβέρνησης Μπάιντεν για την προσέλκυση ευρωπαϊκών βιομηχανιών (γνωστό και ως νόμος IRA), τόνισε ότι πιέζει την Ευρώπη να λειτουργήσει με ταχύτητα και πρόσθετα κίνητρα για να αποφύγει την αποβιομηχάνιση.

Ο Πρόεδρος του ΣΕΒ δεν έκρυψε την ανάγκη να βρεθεί η ισορροπία μέσα στην ΕΕ και να ληφθούν αποφάσεις για να γίνουν βιομηχανικές επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη και να μην δίνονται μόνο κρατικές ενισχύσεις.

Πολύ πρόσφατα η Κομισιόν παρουσίασε την πρότασή της στην «πρόκληση» των ΗΠΑ που έχει βάλλει σε μπελάδες την ΕΕ. Με τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε, επισπεύδονται οι διαδικασίες αδειοδότησης για την ενεργειακή μετάβαση και χαλαρώνουν τα θέματα των κρατικών ενισχύσεων έως το 2025 με πόρους κυρίως από το ταμείο ανάκαμψης.

Η Ουάσιγκτον έχει ανακοινώσει δυναμικά κίνητρα για τη μεταποίηση και την πράσινη ενέργεια. Έτσι η ζυγαριά έχει αρχίσει να κλίνει υπέρ των ΗΠΑ, ευνοώντας ιδιαιτέρως τους ενεργοβόρους κλάδους, την ώρα που η Ευρώπη έχει αποσταθεροποιηθεί από την διάρκεια και την ένταση του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου.

Όπως τόνισε ο Πρόεδρος του ΣΕΒ αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, είναι ότι η ενεργειακή μετάβαση από ανάγκη για να σωθεί ο πλανήτης, έχει μετατραπεί σε επιχειρηματική ευκαιρία και πλέον διέπει κάθε οικονομικό σχεδιασμό.
Το έδαφος σημείωσε, έχει προετοιμαστεί σε όλο τον κόσμο αλλά ειδικά η Ευρώπη και η Ιαπωνία μπορούν να καθοδηγήσουν τις εξελίξεις στην ενεργειακή μετάβαση αξιοποιώντας μια ευκαιρία ανάπτυξης για την επόμενη δεκαετία.

Πώς θα προσελκύσουν επενδυτές

Ο κ. Παπαλεξόπουλος αναφέρθηκε και στις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης και υπογράμμισε τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας είναι ιδανικός επενδυτικός προορισμός.

Μίλησε για τις καιρικές συνθήκες, τη γεωγραφική θέση στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων που την κάνουν ιδανικό logistic center, την ανάγκη επενδύσεων σε υποδομές που πρέπει να αναπτυχθούν προσελκύοντας funds και δημιουργώντας ευκαιρίες αποδόσεων, τα διαθέσιμα κεφάλαια τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα σχήματα.

Η ενεργειακή μετάβαση όπως επισήμανε είναι προτεραιότητα για τον Έλληνα Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, η Ελλάδα έχει γίνει φιλική στις επιχειρήσεις έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις και υπάρχει φορολογική σταθερότητα. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, και υπάρχει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό, και αν και είναι μικρή αγορά προσφέρει πρόσβαση στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά.

Στα μειονεκτήματα αναφέρθηκαν οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και στην απονομή δικαιοσύνης τομείς, που όπως είπε η κυβέρνηση κάνει προσπάθεια να τα βελτιώσει.

Το σκεπτικό έγκρισης της αποζημίωσης από την κομισιόν

Η Επιτροπή αξιολόγησε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως βάσει των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ.

Η Επιτροπή έκρινε ότι το καθεστώς είναι αναγκαίο και κατάλληλο για τη στήριξη των ενεργοβόρων επιχειρήσεων ώστε να αντεπεξέλθουν στην αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και να αποφευχθεί η μετεγκατάσταση εταιρειών σε χώρες εκτός της ΕΕ με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Επιπλέον, η Επιτροπή έκρινε ότι το καθεστώς συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις σχετικά με τους ενεργειακούς ελέγχους και τα συστήματα διαχείρισης που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ. Ως εκ τούτου, συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ καθώς και των στόχων που τίθενται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Επιπλέον, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χορηγούμενη ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο και δεν θα έχει αδικαιολόγητες αρνητικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην ΕΕ.

Ειδικότερα, η Επιτροπή έκρινε ότι, δεδομένων των εξαιρετικών περιστάσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης τις οποίες επικαλείται η Ελλάδα, δικαιολογείται εύλογη περίοδος χάριτος για την καταβολή της ενίσχυσης για το 2021.Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το ελληνικό καθεστώς βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Πώς φτάσαμε στην έγκριση της αποζημίωσης

Η «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», την οποία παρουσίασε η Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2019, θέτει ως στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Το ΣΕΔΕ της ΕΕ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και βασικό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Στις 30 Ιουνίου 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, με το οποίο εγκρίνεται ο δεσμευτικός στόχος για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2021, ως μέρος του εκσυγχρονισμού όλων των εργαλείων πρόληψης της διαρροής άνθρακα που σχετίζονται με το ΣΕΔΕ της ΕΕ, όπως η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής CO2.

Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για το ΣΕΔΕ άρχισαν να ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 2021 με την έναρξη της νέας περιόδου εμπορίας του ΣΕΔΕ. Θα εφαρμόζονται έως το 2030, ενώ προβλέπεται ενδιάμεση επικαιροποίηση ορισμένων στοιχείων τους το 2025.

Να προσθέσουμε τέλος ότι η μη εμπιστευτική εκδοχή της σημερινής απόφασης θα δημοσιευτεί με αριθμό υπόθεσης SA.103180 (στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων) στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων για τις κρατικές ενισχύσεις στο διαδίκτυο και στην Επίσημη Εφημερίδα αναρτώνται στο Competition Weekly e-News (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τον ανταγωνισμό).