Τι προτείνει η ΡΑΕ και τι προκρίνει το ΥΠΕΚΑ για τα υπερκέρδη των εταιρειών στην ενέργεια

Το αργότερο μέχρι το τέλος του μήνα, θα δημοσιευθεί μετά από αρκετή «κυοφορία» η Κοινή Υπουργική Απόφαση που προβλέπεται από διάταξη του ΥΠΕΝ και η οποία θα περιλαμβάνει τον αλγόριθμο υπολογισμού, όπως και το εύλογο περιθώριο κέρδους που πρόκρινε το υπουργείο για τον υπολογισμό της έκτακτης εισφοράς των ενεργειακών εταιριών στο πρώτο τρίμηνο εφαρμογής του μέτρου, δηλαδή την περίοδο Αύγουστος – Οκτώβριος 2022.

Αμέσως μετά η ΡΑΕ θα αποστείλει επιστολές στις εταιρείες, για να της υποβάλλουν τα απαραίτητα στοιχεία και να… πληρώσουν. Η μεθοδολογία έχει πλέον οριστικοποιηθεί, οπότε από τα ποσά που θα προκύψουν, οι εταιρείες θα κληθούν να καταβάλουν άμεσα το 60%, ενώ το 40% θα εισπραχθεί μετά το τέλος ισχύος του μηχανισμού, όταν θα γίνει και η τελική εκκαθάριση.

«Για την επεξεργασία των στοιχείων δεν θα χρειαστεί περισσότερο από μία εβδομάδα, ώστε στη συνέχεια να διαβιβασθούν στο ΥΠΕΝ οι υπολογισμοί για τις έκτακτες εισφορές των παρόχων για το πρώτο τρίμηνο εφαρμογής του μέτρου» μας είπε κορυφαίο στέλεχος της ΡΑΕ.

Η πρώτη και κυρίαρχη άποψη στο ΥΠΕΝ «ναυάγησε στα ρηχά». Στο Υπουργείο έλεγαν «να καθορισθεί εύλογη μηνιαία τιμής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας οριζόντια», για όλες τις εταιρείες, η οποία θα αποτελούσε τη βάση για τον υπολογισμό των υπερβολικών κερδών. Η τιμή αυτή θα προέκυπτε από τον μέσο όρο των παραμέτρων κόστους.

Οι εταιρείες αντέδρασαν με σφοδρότητα: «οι εμπορικές στρατηγικές των παρόχων ποικίλλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, ώστε να μπορεί να εφαρμοσθεί μία ενιαία εύλογη χρέωση» διαμαρτυρήθηκαν έντονα, έχοντας και ως γραπτό επιχείρημα τα πρώτα στοιχεία που συγκέντρωσε η ΡΑΕ από τις εταιρείες, ώστε να διαμορφώσει την εισήγησή της προς το ΥΠΕΝ αναφορικά με τη μεθοδολογία υπολογισμού των υπερεσόδων.

«Από τα στοιχεία αυτά φάνηκε πως μία οριζόντια εύλογη χρέωση ανά μήνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσανάλογα υψηλές έκτακτες εισφορές για κάποιους προμηθευτές, και σε δυσανάλογα χαμηλές για κάποιους άλλους» μας είπε μάνατζερ μεγάλου και καθετοποιημένου ενεργειακού Ομίλου. Αμέσως μετά από αυτά ο ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας έδωσε εντολή στους επιτελείς του να αποσύρουν την πρόταση.

Η «δύσκολη» εισήγηση της ΡΑΕ

Η πρώτη πρόταση της ΡΑΕ, που χαρακτηρίστηκε «σωστή μεν αλλά …μπελαλίδικη και δύσκολη στην εφαρμογή της» αφορούσε τον ακριβή υπολογισμό των δύο συνιστωσών κόστους των προμηθευτών καταργώντας την ανάγκη για το εύλογο περιθώριο δραστηριότητας. Συνεπώς από τη διαφορά ονομαστική χρέωσης και κόστους απόκτησης της ηλεκτρικής ενέργειας, θα αφαιρούνταν ξεχωριστά το εύλογο περιθώριο κέρδους, ξεχωριστά τα λειτουργικά έξοδα και ξεχωριστά οι επισφάλειες, όλα τα μεγέθη αναλυτικά υπολογισμένα για κάθε εταιρεία και εκφρασμένα σε ευρώ/MWh.

«Αναλυτικά, οι δύο πρώτες συνιστώσες του κόστους μαζί με το οριζόντιο περιθώριο κέρδους θα ενοποιούνται σε μία τιμή μαζί με το εύλογο περιθώριο κέρδους, η οποία ονομάζεται «εύλογο περιθώριο δραστηριότητας» και εκφράζεται σε ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, καθώς όλοι οι προμηθευτές δεν έχουν τα ίδια λειτουργικά έξοδα και τις ίδιες επισφάλειες, δεν θα έχουν και ίδιο εύλογο περιθώριο δραστηριότητας παρά το ίδιο περιθώριο κέρδους» μας εξηγούν στο ΥΠΕΝ το λόγο απέρριψαν αυτή την πρόταση.

Η υπόλοιπη διαδικασία ήταν ίδια με τη δεύτερη πρόταση της ΡΑΕ, που υιοθετήθηκε από το ΥΠΕΝ. Το υπουργείο δεν πρόκρινε την πιο αναλυτική φόρμουλα, καθώς θα απαιτούσε περισσότερους υπολογισμούς και, κατά συνέπεια, θα καταστούσε πιο χρονοβόρα τη διαδικασία.

Η δεύτερη «απλή» λύση που επιλέχθηκε

Περιθώριο κέρδους ίδιο για όλες τις εταιρείες σε οριζόντια βάση και εξατομικευμένους υπολογισμούς για κάθε προμηθευτή των παραμέτρων που καθορίζουν το κόστος του, προβλέπει η δεύτερη πρόταση της ΡΑΕ, αυτή που επιλέχθηκε τελικά από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για τον προσδιορισμό των υπερεσόδων των παρόχων. «Με την μεθοδολογία αυτή θεσμοθετήθηκε ο μηχανισμός, οι παράμετροι κόστους που θα ληφθούν υπόψη είναι τα λειτουργικά έξοδα, οι επισφάλειες λόγω των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών και η επιβάρυνση από το hedging, για όσες εταιρείες προχωρούν σε αντιστάθμιση κινδύνου» μας λέει κορυφαίος τεχνοκράτης του ΥΠΕΝ.

Η μέθοδος αυτή αποτελεί την απλούστερη εκδοχή, από τις δύο εναλλακτικές φόρμουλες που είχε εισηγηθεί η ΡΑΕ στο ΥΠΕΝ για τον καθορισμό των υπερεσόδων. Αυτό συμβαίνει επειδή η εισαγωγή του εύλογου περιθώριου δραστηριότητας δίνει τη δυνατότητα για έναν λιγότερο λεπτομερή καθορισμό των δύο παραμέτρων κόστους που είναι τα λειτουργικά έξοδα και οι επισφάλειες. Για τον υπολογισμό της έκτακτης εισφοράς, η λύση- αλγόριθμος προβλέπει πως, κάθε μήνα και για κάθε προμηθευτή, θα υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στην ονομαστική του χρέωση και το μέσο κόστος απόκτησης ηλεκτρικής ενέργειας από την εγχώρια χονδρεμπορική αγορά, με βάση το μεσοσταθμικό κόστος αγοράς που προσδιορίζει ο ΑΔΜΗΕ.

Εκεί συμπεριλαμβάνεται και το κόστος εξισορρόπησης. Από το αποτέλεσμα, θα αφαιρείται το εύλογο περιθώριο δραστηριότητας. Η αξία σε ευρώ/MWh που θα προκύπτει, θα συνυπολογίζει και τις αυξημένες ταμειακές ροές της εταιρείας από την προμήθεια ρεύματος στο πελατολόγιό της πολλαπλασιάζοντάς το με τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που τον συγκεκριμένο μήνα παρείχε στους πελάτες της.

Από αυτές τις αυξημένες εισροές θα καθορίζονται τα υπερέσοδα, αφαιρώντας το κόστος για hedging τον συγκεκριμένο μήνα εξειδικευμένο για κάθε εταιρεία ξεχωριστά.

Φυσικό αέριο: Στην Ε.Ε. πέφτουν κατακόρυφα οι τιμές, στην Ελλάδα πότε;

Η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από το φυσικό αέριο. Το αέριο αποτελεί το 40% του ενεργειακού μίγματος που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρεύματος από τα εργοστάσια της ΔΕΗ και των ιδιωτικών ομίλων. Συνεπώς στις περιόδους αύξησης των τιμών του το κόστος ηλεκτροπαραγωγής ανεβαίνει υπέρμετρα και επηρεάζει αντιστοίχως και τους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα όμως τα αποτελέσματα της πτώσης του TTF κατά 50% τις τελευταίες 35 ημέρες δεν έχουν φανεί στους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών.

«Η πτώση τιμών του φυσικού αερίου, εφόσον διατηρηθούν σε αυτά τα επίπεδα, έχουν σαν αποτέλεσμα το κόστος ηλεκτροπαραγωγής μίας μονάδας να αγγίζει πια το κόστος αντίστοιχου εργοστασίου που χρησιμοποιεί λιγνίτη για την παραγωγή ρεύματος, άρα είναι αναγκαίο να επιταχυνθούν οι επενδύσεις στις φθηνές ΑΠΕ προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτηση από τα ακριβά ορυκτά καύσιμα» λένε στελέχη της αγοράς. Στη χώρα μας πάντως, οι μειώσεις του φυσικού αερίου TTF δεν μετακυλίονται άμεσα στην αγορά καθώς οι προμηθευτές του καυσίμου ακολουθούν διαφορετικό τρόπο τιμολόγησης. Για την ακρίβεια τιμολογούν τις ποσότητες με βάση το κόστους του φυσικού αερίου του προηγούμενου μήνα.

«Οι μειώσεις του φυσικού αερίου, το οποίο έφτασε ακόμα και στα επίπεδα των 63 ευρώ ανά Μεγαβατώρα από τα 135 ευρώ ανά Μεγαβατώρα στις 15 Δεκεμβρίου θα αποτυπωθούν στους λογαριασμούς ρεύματος του Φεβρουαρίου» μας λέει μάνατζερ ενεργειακής εταιρίας. Σύντομα οι πάροχοι θα ανακοινώσουν τις ανταγωνιστικές χρεώσεις του επόμενου μήνα και με βάση αυτές η κυβέρνηση θα διαθέσει τις επιδοτήσεις προκειμένου τα τιμολόγια να υποχωρήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα.

«Οι χρεώσεις που θα δημοσιοποιήσουν είναι δυνατόν να διαμορφωθούν ακόμη και κάτω από τα 0,30 ευρώ ανά Κιλοβατώρα. Τον Ιανουάριο οι τιμοκατάλογοι των παρόχων κινήθηκαν από τα 0,358 έως και τα 0,489 ευρώ ανά Κιλοβατώρα για καταναλώσεις μέχρι 500 Κιλοβατώρες το μήνα, δηλαδή οι τελικές τιμές ρεύματος σε συνδυασμό με τις επιδοτήσεις θα πέσουν σε πιο χαμηλά επίπεδα από εκείνα του 2021» προβλέπουν στη ΡΑΕ.

Τέλος η υποχρέωση της προαναγγελίας των τιμών της κιλοβατώρας του επόμενου μήνα κατά 10 ημέρες νωρίτερα από την ισχύ τους έχει σαν αποτέλεσμα όταν το TTF υποχωρεί να μην υπάρχει η δυνατότητα της άμεσης μετακύλισης των μειώσεων.