Άλκης Παναγόπουλος: «Σε καμιά περίπτωση το 2019 δεν ήταν η αποκάλυψη του ελληνικού τουρισμού»

Συνέντευξη στον Κώστα Μορφίρη

Με τον τουρισμό να αποτελεί πλέον την αιχμή του δόρατος της οικονομίας, αλλά και εργαλείο της κυβέρνησης στην επιδοματική πολιτική της κατά της ακρίβειας και της ενεργειακής κρίσης, μιλήσαμε με έναν από τους πλέον ειδικούς του κλάδου για να κάνουμε τον απολογισμό του 2022.

O Άλκης Παναγόπουλος, διαχειριστής της RSR Estate Greece, ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου Somewhere Boutique Vouliagmeni, μεταξύ άλλων, είναι ένα εξαιρετικά έμπειρο στέλεχος της τουριστικής βιομηχανίας. Έχοντας κάνει εξειδικευμένες σπουδές πάνω στο αντικείμενο του αποτελεί σήμερα έναν troubleshooter με ζωτικό ρόλο σε μεγάλα project, με βαθιά γνώση και κατανόηση του ξενοδοχειακού κλάδου, αλλά και του ρυθμιστικού πλαισίου που κινείται γύρω από αυτόν. Με την καλοκαιρινή τουριστική σεζόν να βρίσκεται σχεδόν στο τέλος της, ο κ. Παναγόπουλος μας έκανε έναν απολογισμό και μας βοήθησε να καταλάβουμε τα συν και τα πλην της «βαριάς», πλέον, βιομηχανίας της χώρας μας.

- Ποιοι ήταν οι λόγοι που πιστεύετε ότι συνέβαλαν στη θετική πορεία του τουρισμού φέτος;

- Η σεζόν 2022 σηματοδότησε την επιστροφή στην κανονικότητα. Η σεζόν του 2021 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «βίαια» και δεν είναι τυχαίο ότι ονομάστηκε revenge tourism year. Σε παγκόσμιο επίπεδο το 2022, τα ταξίδια είχαν την τιμητική τους. Η χώρα μας, εκτός του καλού momentum, εκμεταλλεύτηκε παράλληλα και το word of mouth που χτίζει τα τελευταία χρόνια. Επίσης, η Ελλάδα απολαμβάνει την φήμη του ασφαλή προορισμού σε μια γεωγραφική θέση με διάφορα προβλήματα για τις γειτονικές χώρες.

- Γιατί υπάρχει μια εμμονή να συγκρίνουμε κάθε επόμενη τουριστική σεζόν με το 2019;

- Είναι γεγονός ότι η σεζόν 2019 παρουσίασε καλούς μέσους όρους πληρότητας για πολλούς προορισμούς. Σε καμιά περίπτωση, όμως, το 2019 δεν ήταν η αποκάλυψη του ελληνικού τουρισμού. Υπάρχει, όμως, ανάγκη σύνδεσης μιας πρόσφατης καλής μνήμης. Αντί, λοιπόν, να συγκρινόμαστε με το παρελθόν και εκείνο το εποχικό μοντέλο, έχει έρθει η ώρα, σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις, να θέσουμε υψηλότερους στόχους. Μην ξεχνάτε ότι σε εθνικό επίπεδο υπολειπόμαστε σε απολυτό αριθμό αφίξεων από ό,τι αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις…

- Η επιτυχία της φετινής σεζόν μήπως είναι ελαφρώς πλασματική; Μήπως είναι εστιασμένη σε συγκεκριμένες περιοχές, ενώ άλλες είναι στα όρια της επιβίωσης;

- Επ’ ουδενί η σεζόν 2022 είναι πλασματική, το αντίθετο. Θα θέλαμε, όμως, να μετράμε τον τουρισμό με διανυκτερεύσεις ξενοδοχείων και όχι αφίξεις αεροδρομίων. Πάντα θα υπάρχουν περιοχές που υστερούν τουριστικά, ενώ έχει γίνει κακή συνήθεια να απολαμβάνουν το μεγαλύτερο κομμάτι της προβολής προορισμοί που δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Τα προβλήματα, όμως, παραμένουν τα ίδια, υποδομές, εργασιακά, εποχικότητα.

- Οι καλοκαιρινοί προορισμοί πήγαν καλά φέτος. Μπορούν και οι χειμερινοί να διατηρήσουν τον πήχη ψηλά;

- Δεν υπάρχει χειμερινός τουρισμός με την έννοια που επιθυμούμε. Και αυτό γιατί μόλις τα τελευταία χρονιά ξεκινήσαμε να χτίζουμε τουριστική πολιτική πάνω στη χειμερινή σεζόν. Ο χειμερινός τουρισμός υποστηρίζεται ως επί το πλείστον από την ελληνική αγορά, και αυτό με περιορισμένη σεζόν. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τον ελληνικό χειμερινό τουρισμό με εκείνον της Κεντρικής Ευρώπης για παράδειγμα, οπού ακόμη και οι σχολικές διακοπές είναι διαμορφωμένες γύρω από αυτό το πρόγραμμα. Η χώρα μας προσφέρει πληθώρα προορισμών με καταλύματα των οποίων η ποιότητα και η αυθεντικότητα, πολλές φορές είναι ανώτερη από αυτών της θερινής σεζόν. Η χώρα μας με το proximity που προσφέρει, μπορεί να δημιουργήσει μια δεύτερη τουριστική σεζόν, ή καλυτέρα… να τερματίσει το δόγμα πέντε μήνες έσοδα, δώδεκα μήνες έξοδα. Οι καιρικές συνθήκες της χώρας μας καθιστούν την Ελλάδα έναν ιδανικό προορισμό για όλο τον χρόνο.

- Αρκετοί επιχειρηματίες δυσκολεύτηκαν κατά την προηγούμενη περίοδο να βρουν εργατικό δυναμικό. Τι συμβαίνει;

- Όλοι στον κλάδο βιώσαμε ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο ξεκίνησε την σεζόν 2020 και κορυφώθηκε το 2022. Η επιδότηση εργασίας, η τηλεργασία, το πρόγραμμα συνεργασία και άλλοι λόγοι που δεν μπορούν να εξηγηθούν οδήγησαν στη μετατόπιση του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε τρίτους κλάδους. Αυτό βέβαια σημειώθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, με διαφορετική επίπτωση σε κάθε χώρα. Για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτή η μετατόπιση προσωπικού σημειώθηκε στον χώρο της υγείας. Για τον ελληνικό τουρισμό η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού είχε ως αποτέλεσμα την πτώση του επίπεδου των παρεχόμενων υπηρεσιών μετατρέποντας δυσμενέστατα τις συνθήκες εργασίας, αφού το υφιστάμενο δυναμικό κλήθηκε να καλύψει αυξημένες εργατοώρες και θέσεις. Η κατάσταση βρήκε μια ισορροπία προς τα μέσα της σαιζόν του 2022, ενώ η εκτίμησή μου είναι ότι η σαιζόν του 2023 θα βρει καλύτερα επανδρωμένο τον κλάδο μας.

- Πώς αξιολογείτε την υπογραφή της νέας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας;

- Ομιλώ πάντα από την πλευρά της επιχείρησης. Η ελληνική ξενοδοχεία διέπεται από την κλαδική συλλογική σύμβαση. Εδώ δυστυχώς τα πράγματα μάλλον έγιναν χειροτέρα καθώς αντί σταδιακά να απελευθερώνουμε τα εργασιακά επιμένουμε να τα εντάσσουμε σε ρυθμίσεις. Προσωπικά θα επιθυμούσα ένα εντελώς unregulated περιβάλλον με τις ελάχιστες εισφορές. Είναι σαφές πως όλο αυτό το πλαίσιο έχει χτιστεί ώστε να καταπολεμηθεί η ανεργία, αλλά στην πράξη δεν υλοποιείται το σκεπτικό του νομοθέτη. Δυστυχώς ο κλάδος μας υποφέρει από πολυφωνία, καθώς πλέον είναι αρκετά τα κλαδικά όργανα, με αποτέλεσμα να χάνεται το ενιαίο μέτωπο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του κλάδου μας παραμένει το payrollcost.

- Υπάρχει ενδιαφέρον για τουριστικές επενδύσεις στη χώρα από ελληνικά ή ξένα κεφάλαια ή οι ενδιαφερόμενοι τηρούν στάση αναμονής;

- Το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο καθώς, πάρα τις ανατιμήσεις και το αυξημένο κόστος, καθώς η Ελλάδα παραμένει «φθηνή» για το «toolkit» που έχει προσφέρει. Ακόμα και σήμερα υπηρεσίες που εμείς σαν Έλληνες θεωρούμε ακριβές είναι στο ήμισυ των αντίστοιχων τιμών ευρωπαϊκών προορισμών, με την πλάστιγγα της ποιότητας να στρέφει δραματικά υπέρ της χώρας μας.

- Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για τον ελληνικό τουρισμό;

- Υποδομές, προσβάσεις στους προορισμούς, εθνική στρατηγική με στόχο ενιαία σεζόν και επενδύσεις που θα συνεισφέρουν στη μείωση της εποχικότητας.

- Ποια είναι τα επόμενα βήματα για εσάς;

- Για την ώρα ευελπιστώ να καταφέρω να ολοκληρώσω την συγγραφή του βιβλίου μου!