ΔΕΠΑ-EDISON: Κανονικά η υλοποίηση του East Med

«Οι ΔΕΠΑ και Edison, που έχουν συμπήξει την κοινοπραξία IGI Poseidon για την υλοποίηση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed συνεχίζουν κανονικά τις τεχνικές εργασίες και άλλες διαδικασίες που οδηγούν στην ωρίμανση του project, το οποίο σχεδιάστηκε προκειμένου να διαφοροποιήσει τις πηγές ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης.

Υπενθυμίζουμε ότι το project έχει ενταχθεί και στα έργα PCI της Ε.Ε. με αποτέλεσμα τη χρηματοδότηση σειρά μελετών» έλεγαν ελληνικοί κύκλοι της ΔΕΠΑ και τους επιβεβαίωναν και πηγές του ΥΠΕΝ ενώ κύκλοι της ιταλικής εταιρίας πρόσθεταν: «Η κοινοπραξία μας επιμένει στην τεχνική δυνατότητα υλοποίησης του αγωγού μήκους 1.900 χλμ. αλλά και στην οικονομική βιωσιμότητά του. Πολύ περισσότερο στη φάση αυτή κατά την οποία οι τιμές του φυσικού αερίου κινούνται σε υψηλά επίπεδα».

Οι κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις των μετόχων της κοινής εταιρίας που διαχειρίζονται τον αγωγό Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας – Ιταλίας, ήρθαν λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση του αμερικανικού non paper αλλά και των χθεσινών δηλώσεων αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τις οποίες προκύπτει αρχική αναδίπλωση της θέσης των ΗΠΑ για την ανάπτυξη του αγωγού με επανορθωτικές δηλώσεις στη συνέχεια.

Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν ότι η IGI Poseidon θα συνεχίσει τις γεωφυσικές έρευνες με το ειδικά εξοπλισμένο σκάφος Nautical Geo προκειμένου να εντοπίσει την κατάλληλη υποθαλάσσια διαδρομή του αγωγού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, πολύ σύντομα αναμένεται να ξεκινήσει εκ νέου τις εργασίες του στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Η «παλινδρομική κίνηση» των ΗΠΑ ως προς το έργο του αγωγού ήρθε στο προσκήνιο με αφορμή non paper του State Department, το οποίο γνωστοποιήθηκε προ ημερών, ενώ χθες ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών επανήλθε με διευκρινιστικές δηλώσεις ερωτηθείς σχετικά από Έλληνες ανταποκριτές.

Σύμφωνα με τις νέες δηλώσεις, «οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν δεσμευμένες στη διασύνδεση της ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην εμβάθυνση των περιφερειακών σχέσεων και στην προώθηση των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας», όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στη δήλωση, η οποία υπογραμμίζει ότι «οι ΗΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν έργα όπως ο Euroafrica Interconnector (ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου - Ελλάδος) και ο Euroasia (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας).

Τέτοια έργα μπορούν όχι μόνο να συνδέσουν ζωτικές ενεργειακές αγορές αλλά μπορούν επίσης να προετοιμάσουν την περιοχή για την ενεργειακή μετάβαση» ανέφερε η επανορθωτική-διευκρινιστική δήλωση αλλά οι αμφιβολίες είχαν ήδη διασπαρεί γι αυτό και κρίθηκε αναγκαία η …ελληνο-ιταλική διευκρίνιση.

Το ιστορικό

Ο αγωγός Ανατολικής Μεσογείου ή απλώς EastMed είναι θαλάσσιος και χερσαίος αγωγός φυσικού αερίου ο οποίος θα συνδέει απευθείας τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου με την ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Κύπρου και της Κρήτης.

Ο αγωγός αναπτύσσεται από την εταιρεία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας–Ιταλίας / ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.», στην οποία συμμετέχουν ισομερώς η ελληνική ΔΕΠΑ και η ιταλική εταιρεία Edison.

Συγκεκριμένα, θα μεταφέρεται φυσικό αέριο από τα θαλάσσια κοιτάσματα στη Θάλασσα του Λεβάντε προς την Ελλάδα, καθώς και προς την Ιταλία και άλλες ευρωπαϊκές περιοχές μέσω των αγωγών Poseidon και IGB.

Ο αγωγός θα έχει μήκος περίπου 1.900 χιλιομέτρων, θα φτάνει σε βάθη περίπου 3 χιλιομέτρων και θα έχει χωρητικότητα 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ανά χρόνο. Η κατασκευή του αναμένεται να ολοκληρωθεί σε περίπου 7-8 χρόνια και το κόστος της ανέρχεται στα 7 δις. δολάρια.

Στις 2 Ιανουαρίου 2020, υπεγράφη στην Αθήνα η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed από τους ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ.

Το 2013 η κατασκευή του αγωγού EastMed αναγνωρίστηκε βάσει του κανονισμού 347/2013 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος.

Την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. πραγματοποίησε τις τεχνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές μελέτες με την επιχορήγηση 2 εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ, ενώ τον Ιούνιο του 2018 η εταιρεία έλαβε πρόσθετη χρηματοδότηση 34,5 εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ για την ολοκλήρωση των μελετών.

Το Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Ιταλίας για τη σύναψη Διακυβερνητικής Συμφωνίας για την υποστήριξη υλοποίησης του έργου. Το κείμενο έλαβε τη σχετική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 2019 και η συμφωνία υπογράφηκε στο Τελ Αβίβ στις 20 Μαρτίου 2019 μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και υπό την παρουσία του τότε υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, ως ένδειξη στήριξης του εγχειρήματος αυτού από την Ουάσινγκτον. Ο αγωγός θα περιορίσει την εξάρτηση της παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Στις 7 Μαΐου 2019, ο τότε Πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε δήλωσε, σε εκδήλωση κοντά στη Ρώμη, ότι η Ιταλία τάσσεται ενάντια στην κατασκευή του αγωγού Poseidon, δηλαδή του τελευταίου κομματιού του αγωγού EastMed που θα συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία μέσω της Αδριατικής Θάλασσας, θέτοντας υπό διακύβευση την ολοκλήρωση του έργου.

Ωστόσο, τη 1 Ιανουαρίου 2020 αναφέρθηκε ότι ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας Στέφανο Πατουανέλι απέστειλε στον Έλληνα ομόλογό του μια επιστολή στήριξης προς τον αγωγό EastMed και, συνεπώς, επανέφερε τη στήριξη της Ιταλίας προς το εγχείρημα.

Στις 2 Ιανουαρίου 2020 υπεγράφη στην Αθήνα η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed από τους ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ.Σε δηλώσεις του, ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι ο αγωγός «δεν αποτελεί απειλή για κανέναν», ενώ ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο τότε Πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισαν τη συμφωνία ως «ιστορική». Η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις που διασφαλίζουν την ασφάλεια του αγωγού και ενός κοινού φορολογικού καθεστώτος.

Η διαδρομή

Ο αγωγός θα συνδέει τα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Αφροδίτη της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Ο αγωγός θα ξεκινά από τη Θάλασσα του Λεβάντε και θα συνεχίσει προς το έδαφος της Κύπρου, όπου θα βρίσκεται σταθμός συμπίεσης. Από την Κύπρο, ο αγωγός θα συνεχίσει δυτικά για περίπου 700 χιλιόμετρα, θα φτάσει σε βάθος 3 χιλιομέτρων και, στη συνέχεια, θα φτάσει στο έδαφος της ανατολικής Κρήτης, όπου θα βρίσκεται σταθμός αποσυμπίεσης και θα παρέχει φυσικό αέριο σε όλο το νησί.

Στη συνέχεια, η διαδρομή του θα συνεχίσει βορειοδυτικά και θα φτάσει στην ανατολική Πελοπόννησο, κοντά στον Άγιο Φωκά Λακωνίας.

Οι θαλάσιες μελέτες σε αυτή την διαδρομή διεκπεραιώθηκαν μεταξύ τέλη Ιουλίου και αρχές Αυγούστου 2021 από το ερευνητικό πλοίο Nautical Geo. Ύστερα, θα διασχίσει χερσαία την Πελοπόννησο σε βορειοδυτική κατεύθυνση, θα διασχίσει τον Πατραϊκό κόλπο και θα συνεχίσει κατά μήκος της ηπειρωτικής Ελλάδας, καταλήγοντας στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Από εκεί θα συνδεθεί με τον σχεδιαζόμενο αγωγό Poseidon, ο οποίος θα παρέχει φυσικό αέριο προς την Ιταλία.

Στην αρχική του μορφή το έργο έχει σχεδιαστεί να έχει μήκος 1900 χιλιόμετρα και θα ξεκινά από την Κύπρο και θα κατευθύνεται προς την Κρήτη και στη συνέχεια προς την ηπειρωτική Ελλάδα, διερχόμενο υποθαλάσσια σε βάθος έως και 3 χιλιομέτρων. Η χωρητικότητά του θα είναι περί τα 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, ενώ με την παράλληλη κατασκευή διασυνδετήριων αγωγών προς τη Βουλγαρία (IGB), την Αλβανία (IAP) και την Ιταλία (ITGI) θα είναι εφικτή η περαιτέρω διάχυση των ποσοτήτων αερίου της Μεσογείου στη βαλκανική ενδοχώρα και στην ιταλική αγορά.

Η διαδρομή του αγωγού στο θαλάσσιο τμήμα της έχει χαραχτεί εντός της ΑΟΖ της Κύπρου και της περιοχής της εν δυνάμει ελληνικής ΑΟΖ.

Πιο συγκεκριμένα η διαδρομή του αγωγού περιλαμβάνει: Ένα υποθαλάσσιο τμήμα μήκους 200 χιλιομέτρων από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου προς την Κύπρου.

Τον Ιανουάριο του 2019, επτά υπουργοί Ενέργειας της περιοχής υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία του Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. Οι εταιρείες Total S.A., Eni, Novatek και Exxon υπέγραψαν συμφωνίες εξερεύνησης και παραγωγής με τις συμβαλλόμενες κυβερνήσεις.

Τα μέλη του φόρουμ είναι η Αίγυπτος, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Ελλάδα, ενώ αντιπρόσωποι της Ιορδανίας και του Κράτους της Παλαιστίνης έχουν παρευρεθεί σε συναντήσεις του φόρουμ. Η Τουρκία δεν συμμετέχει στο φόρουμ, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί ως εξαίρεση στη σταθερότητα της περιοχής.