Σχέδιο εκκαθάρισης εν λειτουργία για την χρεοκοπημένη ΛΑΡΚΟ

Τον δύσκολο δρόμο της εξυγίανσης με δραστικές λύσεις που
φωτογραφίζουν την εκκαθάρισή της εν λειτουργία και την αναζήτηση ιδιώτη
επενδυτή για το υγιές κομμάτι του ενεργητικού της παίρνει η υπόθεση της
χρεοκοπημένης ΛΑΡΚΟ μετά από διαχρονικές ολιγωρίες, πολιτικές σκοπιμότητες και
έναν προκλητικό τρόπο λειτουργίας που αδιαφορεί για την πολύχρονη οικονομική
κρίση η οποία έχει πλήξει τους πάντες.Πρόκειται για τη δεύτερη βόμβα μετά τη
ΔΕΗ που καλείται να εξουδετερώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής
Χατζηδάκης και για την οποία θα χρειαστεί πολύ γρήγορα να ληφθούν τολμηρές
αποφάσεις, αφού η διατήρηση του υφιστάμενου τρόπου λειτουργίας συνιστά μια
παθογένεια με τεράστιο κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο και τον Έλληνα
φορολογούμενο.Η ΛΑΡΚΟ συνεχίζει να αποτελεί φαινόμενο κακοδιαχείρισης,
ανεξέλεγκτου κόστους παραγωγής, και μάλιστα πολλαπλάσιου των εσόδων της,
συσσώρευσης ζημιών και απουσίας σχεδιασμού, αφού μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις
υπέκυπταν στο πολιτικό κόστος για να μη χαθούν θέσεις εργασίας.Στόχος ήταν η
διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της και όλων των προνομίων, αδιαφορώντας
φυσικά για τον πυρήνα του προβλήματος.Υπολογίζεται ότι την τελευταία δεκαετία
(2010-2019) η ΛΑΡΚΟ έχει κοστίσει στο Ελληνικό Δημόσιο, σε εταιρείες του
ευρύτερου Δημοσίου (ΔΕΗ, Εθνική Τράπεζα) και τελικά στον Ελληνα φορολογούμενο
πάνω από μισό δισ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογιστεί η απαξίωση της επένδυσης του
Δημοσίου, της ΔΕΗ και της ΕΤΕ στο μετοχικό της κεφάλαιο. Μόνο κατά την
τελευταία τετραετία (2015-2018) κατέγραψε σωρευτικές ζημίες της τάξης των 148
εκατ. ευρώ. Η αρνητική καθαρή θέση το 2018 είναι 308 εκατ. (από 217 εκατ. ευρώ
το 2015), ενώ το 2019 η κατάσταση αναμένεται ακόμη χειρότερη.Τα μεγαλύτερα
θύματα, αν συνεχιστεί το σημερινό αδιέξοδο, όπως αναφέρει ανώτατη κυβερνητική
πηγή, θα είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, καθώς είναι προφανές ότι δεν είναι
δυνατόν να συνεχιστεί η συσσώρευση χρεών. Ούτε όμως η νέα διοίκηση της ΔΕΗ
εμφανίζεται διατεθειμένη να παράσχει δωρεάν ρεύμα στην επιχείρηση.Όπως
επισημαίνεται, για τη συνέχιση της μεταλλουργικής δραστηριότητας είναι
μονόδρομος η ιδιωτικοποίηση προκειμένου να προχωρήσουν οι αναγκαίες μεγάλης
κλίμακας επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής, τη μείωση του κόστους,
αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος και την εφαρμογή μέτρων υγιεινής και
ασφάλειας των εργαζομένων, χάρη στα οποία θα προλαμβάνονται δυστυχήματα όπως
αυτό που συνέβη στις 6 Νοεμβρίου με θύμα έναν 55χρονο εργάτη.Στο υπουργείο
Περιβάλλοντος θεωρούν ότι η λύση του διαχρονικού σκανδάλου για τη ΛΑΡΚΟ
βρίσκεται στην πρόσφατη απόφαση της Ε.Ε. για την επιστροφή κρατικών ενισχύσεων
ύψους 136 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά είναι αδύνατο να επιστραφούν. Επομένως,
μελετώνται οι επόμενες κινήσεις με πιθανότερη μέχρι στιγμής εκδοχή την αναβίωση
του παλαιότερου σχεδιασμού της Ν.Δ. που είχε τη στήριξη των Βρυξελλών αλλά
ανατράπηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το σχέδιο αυτό περιέγραφε το σπάσιμο της εταιρείας
σε δύο κομμάτια, με πώληση του εργοστασίου και διαδοχικών αλλά ταυτόχρονων
διαγωνισμών για τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των μεταλλείων, που
είναι τα υγιή κομμάτια της. Ο σχεδιασμός προέβλεπε επίσης ότι ο πλειοδότης του
εργοστασίου θα χρειαστεί να κάνει αντιπροσφορά και για τα μεταλλεία ή το
αντίστροφο για να είναι ελκυστικό και βιώσιμο το deal. Το μειονέκτημα αυτού του
μοντέλου, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, είναι ότι τα χρέη σε πιστωτές και
προμηθευτές θα χαθούν ενώ θα δοκιμαστούν και οι θέσεις απασχόλησης, καθώς ο
νέος αγοραστής θα είναι εκείνος που θα καθορίσει την τύχη τους. Τις επόμενες
εβδομάδες θα αναζητηθεί το νομικό γραφείο που θα υποδείξει τον πιο πρόσφορο
δρόμο, με κυβερνητικά πηγές να εκτιμούν ως ενδεδειγμένη λύση την εκκαθάριση εν
λειτουργία.

Στα 340 εκατ. ευρώ το χρέος προς τη ΔΕΗ

Το μαχαίρι έχει φτάσει πλέον στο κόκαλο, αφού η ΛΑΡΚΟ και τα
χρέη της προς τη ΔΕΗ και τους πιστωτές διογκώνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να
είναι ορατός ο κίνδυνος, όπως αναφέρουν στην κυβέρνηση, αν δεν αναληφθούν άμεσα
πρωτοβουλίες, να συμπαρασύρει στον όλεθρο και τη ΔΕΗ, χάρη στην οποία συνεχίζει
να επιβιώνει. Σήμερα, οι οφειλές της βιομηχανίας στην Επιχείρηση έχουν
σκαρφαλώσει στα 340 εκατ. ευρώ, καθώς η εταιρεία αδυνατεί να ικανοποιήσει ακόμη
και το ελάχιστο συμφωνημένο τίμημα ύψους 2,5 εκατ. μηνιαίως στη ΔΕΗ.Ήταν η
τελευταία πράξη του περσινού δράματος, όταν η Επιχείρηση είχε αποφασίσει να
κατεβάσει τον διακόπτη στη ΛΑΡΚΟ λόγω της εκτίναξης των οφειλών αλλά κατόπιν
ισχυρών πολιτικών παρεμβάσεων συμφωνήθηκε να υπάρξει διακανονισμός και να
συνεχίσει να την τροφοδοτεί με ρεύμα.Η δεινή οικονομική κατάσταση
επιβεβαιώνεται και από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, αφού έως τα μέσα Οκτωβρίου,
πέραν της ΔΕΗ, η εταιρεία αδυνατούσε να εξυπηρετήσει οφειλές πάνω από 60 εκατ.
ευρώ σε προμηθευτές και τρίτους.Ήδη η πιστώτρια Τράπεζα Πειραιώς έχει
καταγγείλει δύο ομολογιακά δάνεια, αρχικού ύψους 50 εκατ. ευρώ, που είχαν δοθεί
από την Αγροτική Τράπεζα. Το ανοιχτό υπόλοιπο είναι 31,8 εκατ. ευρώ πλέον τόκων
υπερημερίας. Η Πειραιώς έχει εκδώσει δύο διαταγές πληρωμής 5 εκατ. ευρώ η
καθεμία, οι οποίες προς το παρόν έχουν προσβληθεί από τη ΛΑΡΚΟ.Από το 1963 που
θεμελιώθηκε από τον ιστορικό ιδρυτή της Πρόδρομο Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, η ΛΑΡΚΟ
βρίσκεται για περισσότερα από 50 χρόνια σε καθεστώς παρατεταμένης χρεοκοπίας.Η
πρώτη αναδιάρθρωση της βιομηχανίας σιδερονικελίου με το εργοστάσιο
μεταλλουργίας στη Λάρυμνα Φθιώτιδας και τα τέσσερα μεταλλεία (Εύβοια, Βοιωτία,
Καστοριά, Κοζάνη) ξεκίνησε το 1982. Τότε, η εταιρεία πέρασε στον έλεγχο των
πιστωτριών τραπεζών, με την Εθνική να αποκτά την πλειοψηφία των μετοχών της.
Ωστόσο, παρά τη χείρα βοηθείας, επτά χρόνια αργότερα η εταιρεία βιώνει τη
χρεοκοπία και τίθεται σε εκκαθάριση.Τότε, το Ελληνικό Δημόσιο μετά από
πλειστηριασμό αγοράζει τα πάγια της ΛΑΡΚΟ και τα εισφέρει στη νέα εταιρεία με
τη σημερινή της μορφή. Ούτε όμως οι επόμενοι σταθμοί της πολύπαθης βιομηχανίας
έχουν ελπιδοφόρο μέλλον. Αμέσως μετά (αρχές του 1990) ξεκινά η δεύτερη
αναδιάρθρωση της εταιρείας, μέσω της οποίας θα κεφαλαιοποιηθούν χρέη της ΔΕΗ η
οποία θα γίνει μέτοχος μειοψηφίας. Ακολουθεί και τρίτη αναδιάρθρωση με ρύθμιση
χρεών και ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης μέσω διαδοχικών αυξήσεων κεφαλαίου που
καλύπτουν οι βασικοί μέτοχοι (το Δημόσιο ελέγχει το 55,2%, η Εθνική το 33,3%
και η ΔΕΗ το 11,45%).Ωστόσο, η υγιής ανάπτυξη της ΛΑΡΚΟ, παρά τις συνταγές που
κατά καιρούς εφαρμόστηκαν για την εξυγίανσή της μέσα από αλλεπάλληλες ενέσεις
ρευστότητας, καθίσταται αδύνατη.Μόνο το 2009 το Ελληνικό Δημόσιο και η Εθνική
υπό το βάρος ενός νέου λουκέτου χορηγούν στην εταιρεία 65,5 εκατ. Τα χρήματα θα
την κρατήσουν στη ζωή, ωστόσο ο στρεβλός τρόπος λειτουργίας της, οι
απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις, η έλλειψη οράματος και η συστηματική απουσία
γενναίων αποφάσεων για τη διάσωσή της δείχνουν ότι πέφτουν στο κενό. Σήμερα η
εταιρεία συνεχίζει να βρίσκεται στο ίδιο σημείο: την απόλυτη χρεοκοπία.

Χρεοκοπημένη με πλουσιοπάροχους μισθούς

Παρά τα χρέη και την οικονομική κατρακύλα, το εντυπωσιακό
στοιχείο με τη ΛΑΡΚΟ είναι ότι δεν επηρεάστηκαν ποτέ οι μισθοί και οι παροχές
που απολάμβαναν οι εργαζόμενοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι μισθοί και επιδόματα
συνεχίζουν να διαμορφώνονται σε εξωπραγματικά επίπεδα για τις συνθήκες και την
εποχή αφού όλες οι προηγούμενες διοικήσεις (μαζί με τους εκάστοτε υπουργούς)
έσπρωχναν κάτω από το χαλί, κρύβοντας τις δομικές αδυναμίες και τα
προβλήματα.Το κόστος της μισθοδοσίας, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα
στοιχεία του 2016, υπερβαίνει ακόμη και τις 73.000 ευρώ τον χρόνο για
εργαζομένους με πολυετή προϋπηρεσία.Το εξωπραγματικό είναι μάλιστα ότι παρά τις
γραπτές εντολές του υπουργείου Οικονομικών από τον Ιανουάριο του 2012 δεν
εφαρμόστηκε το Ενιαίο Μισθολόγιο για τη συγκράτηση του λειτουργικού κόστους. Οι
διοικήσεις της εταιρείας παράβλεπαν τις πιέσεις, επικαλούμενες εξωτερικές
νομικές γνωμοδοτήσεις ,σύμφωνα με τις οποίες η ΛΑΡΚΟ δεν αποτελεί ΔΕΚΟ, παρά το
γεγονός ότι χρηματοδοτούνταν διαρκώς από το Ελληνικό Δημόσιο.Το αποκορύφωμα
όλων ήταν όσα προηγήθηκαν, στις αρχές του 2019, μεσούσης της προεκλογικής
περιόδου, όταν η προηγούμενη διοίκηση κατάρτισε σχέδιο επιχειρησιακής
συλλογικής σύμβασης εργασίας με αυξήσεις μισθών και παροχές. Η υπογραφή της
σύμβασης αποτράπηκε με παρέμβαση του ΤΑΙΠΕΔ.Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη
διάθεσή του το «business stories», σε σύνολο 1.195 εργαζομένων το 2016 (χωρίς
να περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι σε εργολάβους), το εργατικό κόστος μαζί με τα
πριμ παραγωγής, τα οποία καταβάλλονται, είτε η εταιρεία έχει κέρδη είτε ζημίες,
ανήλθαν σε 52,1 εκατ., ποσό που αντιστοιχεί σε 31% των πωλήσεων του 2016 (164.7
εκατ. ευρώ) και σε 26% του πρόσφατου (ιστορικού) μέσου όρου πωλήσεων των
περίπου 200 εκατ. ευρώ ανά έτος.Επιπλέον, η εταιρεία παρά τα προβλήματα
συνέχισε να φορτώνεται με προσωπικό, αφού, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία,
πάνω από 600 εργαζόμενοι (με προϋπηρεσία από 1 έως 9 έτη) προσλήφθηκαν στην
εταιρεία τα τελευταία χρόνια, με ετήσιο κόστος ανά εργαζόμενο 31.204 ευρώ.

Φαγοπότι με 10 επιδόματα

Για τη βιομηχανία ο χρόνος έχει σταματήσει προ πολλού. Πέρα
από τους μισθούς και τα εύλογα επιδόματα (γάμου, τέκνων κ.λπ.), η ΛΑΡΚΟ
καταβάλλει, μεταξύ άλλων, πριμ παραγωγής, επίδομα ετοιμότητας, επιδόματα
γαλοπούλας και… οβελία. Ενδεικτικό είναι ότι το πριμ παραγωγικότητας κυμαίνεται
μεταξύ 4 -6 εκατ. ευρώ τον χρόνο και καταβάλλεται κάθε χρόνο, ακόμη και στις
ζημιογόνες χρήσεις που είναι ο κανόνας. Για παράδειγμα, το 2007 με κύκλο
εργασιών 550 εκατ. και κέρδη 23 εκατ. το πριμ ήταν 6,2 εκατ., ενώ το 2017 με
1/3 του τζίρου (180 εκατ.) και ζημίες 67 εκατ. καταβλήθηκε πριμ ύψους 4 εκατ.
ευρώ!Για έναν μηχανικό η πρόσθετη αυτή αμοιβή κυμαίνεται στα 300 ευρώ/μήνα.
Αντίστοιχα, το επίδομα ετοιμότητας καταβάλλεται μία ή δύο φορές το δίμηνο σε
στελέχη και εργαζομένους για να προστρέξουν αν συμβεί κάποιο έκτακτο γεγονός
κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Η αμοιβή για την ετοιμότητα κυμαίνεται
για ένα στέλεχος περίπου στα 1.000 ευρώ. Το επίδομα γαλοπούλας τα Χριστούγεννα
είναι 40 ευρώ και αντίστοιχα του αρνιού το Πάσχα 100 ευρώ.Με τις παροχές αυτές
που θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν σε μια υγιή και κερδοφόρα επιχείρηση ο
μηνιαίος μισθός ενός εργοδηγού με 30ετή προϋπηρεσία υπολογίζεται στα 4.363
ευρώ, ενώ για έναν μηχανικό με 3ετή προϋπηρεσία φτάνει στα 3.673 ευρώ, εκ των
οποίων ο βασικός μισθός είναι 2.405 ευρώ και 1.915 ευρώ αντίστοιχα. Η
μισθολογική κλίμακα ανεβαίνει καθώς σε αυτή ενσωματώνονται 10 συνολικά
επιδόματα (ανθυγιεινό επίδομα, ρευστών μετάλλων, ηλεκτροκαμίνων, μεταλλείων,
παραγωγικών τμημάτων, εκτός βάρδιας, πολυετίας, γάμου, πριμ παραγωγής, επίδομα
ετοιμότητας στελεχών).

Βόμβα για το περιβάλλον

Η υπόθεση όμως της ΛΑΡΚΟ δεν έχει μόνο οικονομικές
προεκτάσεις. Οπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη, δεν έχουν γίνει οι απολύτως
απαραίτητες επενδύσεις σε αντιρρυπαντικές τεχνολογίες (φίλτρα), με αποτέλεσμα
να συνιστά μεγάλη περιβαλλοντική βόμβα. Χιλιάδες τόνοι σκωρίας (παραπροϊόντα
της παραγωγής) εναποτίθενται κάθε χρόνο στη θάλασσα. Υπολογίζεται ότι
απαιτούνται τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό της δραστηριότητας
εξόρυξης και παραγωγής νικελίου που η ΛΑΡΚΟ δεν είναι σε θέση να υλοποιήσει
(π.χ. εισαγωγή μεθόδου υδρομεταλλουργίας στην παραγωγή), τον περιορισμό της
ρύπανσης κ.τ.λ.«Η δραστηριότητα της εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος και παραγωγής
νικελίου είναι σημαντική για την τοπική και εθνική οικονομία. Όχι όμως με τη
σημερινή νομική οντότητα της ΛΑΡΚΟ και το αποτυχημένο και πανάκριβο μοντέλο
της», αναφέρουν στελέχη της εταιρείας.Όπως σημειώνουν, η εξυγίανση της
δραστηριότητας, η διατήρηση του υγιούς τμήματος (μέσω πτωχευτικών εργαλείων)
και η ανάληψη αυτής από τον ιδιωτικό τομέα είναι μονόδρομος.