«Φωτοβολταϊκά στη Στέγη»: Ο δεκάλογος του υποψήφιου ιδιώτη επενδυτή
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής για να τα εγκαταστήσει - Χιλιάδες αιτήσεις αλλά και τα πρώτα προβλήματα - Τα βασικά σφάλματα που εντοπίζουν οι νοικοκύρηδες - επενδυτές.
Με αυξημένη επιδότηση μπήκε στη ζωή των καταναλωτών το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη στέγη» που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση πρόσφατα.
Προβλήματα εμφανίστηκαν τις πρώτες μέρες λειτουργίας της πλατφόρμας για τα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη».
Οι επενδυτές εντοπίζουν τα προβλήματα και τα κοινοποιούν ώστε να υπάρξουν διορθώσεις και βελτιώσεις.
Τα εμπόδια που δυσκολεύσουν την διαδικασία υποβολής αίτησης για ένταξη στο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» προκύπτουν κατά τις ώρες λειτουργίας της νέας πλατφόρμας που εγκαινίασε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Σημειώθηκε αρχικά ‘βροχή’ αιτήσεων που εισέρευσαν στο σύστημα κατά την πρώτη μέρα λειτουργίας, ενώ από το ΥΠΕΝ σημειώνουν ότι «έχουν γίνει πολλά λάθη κατά την υποβολή των αιτήσεων με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος να ακυρώνεται και να υποβάλλεται ξανά».
Υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΝ μας έλεγε πως οι αιτήσεις που θέλουν διόρθωση προσεγγίζουν το 90% του πλήθους των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί τις δύο πρώτες μέρες λειτουργίας της πλατφόρμας. Ο κανονισμός δίνει δυνατότητα να ακυρωθεί η αίτηση έως 2 φορές πράγμα που υπογραμμίζει την ανάγκη να επιλυθούν άμεσα τα όποια προβλήματα έχουν προκύψει. Τα λάθη οφείλονται σε ασάφειες και ελλείψεις που παρουσιάζει τόσο η σχετική πλατφόρμα όσο και το ΦΕΚ που καθορίζει την διαδικασία.
Τα βασικά σφάλματα που εντοπίζουν οι ιδιώτες επενδυτές
Ωστόσο οι παρατηρήσεις των υποψηφίων δεν είναι και λίγες.
Ο νόμος προβλέπει ότι κατά την υποβολή αίτησης επιχορήγησης απαιτείται «δήλωση Deminimis σε περίπτωση μισθωμένης ή δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας από τον ωφελούμενο και από τους συγκύριους (Παράρτημα Ι)» ή δήλωση Deminimis για την Κατηγορία Δ – Αγρότες (Παράρτημα ΙΙ)».
Όπως αναφέρουν επενδυτές που επιχείρησαν να υποβάλουν αίτηση, τέτοια δήλωση δεν υφίσταται σε περιπτώσεις ιδιωτών παρά μόνο αφορά επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια το σχετικό παράρτημα είναι λάθος.
Η φόρμα της Δήλωσης που συνάπτεται ως παράρτημα στο νόμο, παραπέμπει σε επιχειρήσεις και όχι σε ιδιώτη που θέλει να εγκαταστήσει ένα φωτοβολταϊκό σύστημα με μπαταρία στο σπίτι του. «Κατά συνέπεια, η δήλωση δεν συμπληρώνεται ορθά από τους ενδιαφερόμενους, αν συμπληρώνεται, με αποτέλεσμα, ο φάκελος να είναι ελλιπής και κατά τυπικό τρόπο να οδεύει προς απόρριψη από τον ΔΕΔΔΗΕ» μας λέει καθηγητής του ΕΜΠ που παρακολουθεί τη διαδικασία.
Θέμα υπάρχει και στην περίπτωση των αγροτών. Το άρθρο 11, περίπτωση ιγ) προβλέπει «Δήλωση Στοιχείων Πραγματικών Δικαιούχων (Παράρτημα ΙΙΙ), για τους επιλέξιμους στη Κατηγορία Δ – (Αγρότες), συνοδευόμενη από σχετική εκτύπωση των στοιχείων και πληροφοριών από το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων [άρθρο 20 του ν.4557/2018 (Α’ 139)]».
Αυτό όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί για τους αγρότες καθώς αυτό αφορά άτομα που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα, αφού ο αγρότης δεν μπορεί καν να μπει στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.
Επίσης κάτι που σχετίζεται με τα παλιά αιτήματα που έχουν υποβληθεί στην πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ, έχουν ήδη λάβει «όρους σύνδεσης» με το δίκτυο και χρειάζεται να «μεταφερθούν» στην νέα πλατφόρμα του Διαχειριστή, ώστε να ενταχθούν κανονικά στο πρόγραμμα και να λάβουν την σχετική επιδότηση.
«Τα αιτήματα αυτά παραμένουν στην παλιά πλατφόρμα ενώ δεν υπάρχει κάποια απάντηση από τον Διαχειριστή για το τί θα γίνει με το ζήτημα, πότε δηλαδή θα περάσουν στην νέα πλατφόρμα, καθώς και πότε θα εγκριθούν οι τροποποιήσεις που έχουν αιτηθεί μέρος των επενδυτών προκειμένου να ενταχθούν στην νέα πλατφόρμα» μας λέει ο καθηγητής του ΕΜΠ.
Σοβαρό πρόβλημα είναι η πρόβλεψη του νόμου στο άρθρο 17, σχετικά με την «καταβολή της χρηματοδότησης του Προγράμματος» ότι, μεταξύ άλλων, ο δικαιούχος της επιδότησης καλείται να υποβάλει βεβαίωση φορολογικής ενημερότητας και βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας. Η πρόβλεψη φέρνει σοβαρά προσκόμματα, ιδίως σε ευάλωτα νοικοκυριά, να προχωρήσουν στην υλοποίηση του έργου, καθώς, η παραμικρή οφειλή προς Εφορία ή ασφαλιστικά ταμεία ακυρώνει αυτομάτως τα όποια σχέδια υπάρχουν.
Όποιος προλάβει πρώτος;
Θυμίζουμε πως την πρώτη μέρα λειτουργίας, η πλατφόρμα έφτασε στο σημείο να πέσει λόγω του μεγάλου όγκου αιτήσεων που δέχθηκε.
Παρά την αρνητική εμπειρία, εδώ επίσης ισχύει το μέτρο της χρονικής προτεραιότητας για ένταξη στο πρόγραμμα, το σύνολο των επενδυτών έτρεξε από την πρώτη στιγμή να καταθέσει την αίτησή του, επιδιώκοντας έτσι να αποφύγει φαινόμενα ανάλογα των διαγωνισμών σε Πελοπόννησο και Κρήτη, όπου πλήθος επενδυτών έμειναν εκτός επειδή δεν πρόλαβαν.
Τα συνολικά κεφάλαια που διατίθενται επαρκούν για να καλύψουν το σύνολο των αιτημάτων που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής κι ακόμη περισσότερα.
Ενδεικτικά σας λέω ότι ένα σύνολο επιβεβαιωμένων αιτημάτων περί τα 3.500 καλύπτουν το πολύ το 10-12% των διαθέσιμων κονδυλίων. Σε αυτά προστίθενται, σύμφωνα με πληροφορίες, 400 αιτήματα που υποβλήθηκαν την Τρίτη (μέρα που άνοιξε η πλατφόρμα) και 1.700 που υποβλήθηκαν εχθές, χωρίς ωστόσο να αλλάζει δραματικά η περίπτωση κάλυψης των κονδυλίων μας λέει ο καθηγητής.
Αναφορικά με τις επιδόσεις των πρώτων ημερών λειτουργίας της πλατφόρμας σε σχέση με τον συνολικό όγκο των δικαιούχων, ο καθηγητής του ΕΜΠ μας λέει ότι «το ενδιαφέρον νοικοκυριών και δικαιούχων παραμένει σε χαμηλά έως μέτρια επίπεδα για την ώρα».
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής για να τα εγκαταστήσει
Με αυξημένη επιδότηση μπήκε στη ζωή των καταναλωτών το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη στέγη» που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση πρόσφατα.
Δικαίωμα υποβολής έχουν νοικοκυριά, όπου όμως το φωτοβολταϊκό θα πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται από μπαταρία καθώς και αγρότες όπου η εγκατάσταση μπαταρίας είναι προαιρετική.
Σημαντική είναι η αύξηση του προϋπολογισμού. Διατίθενται κεφάλαια 238 εκατομμυρίων ευρώ στον 1ο κύκλο από 200 εκατομμύρια που προβλεπόταν αρχικά.
Ο δεκάλογος του υποψήφιου νοικοκύρη – επενδυτή
Οι 10 βασικοί κανόνες για το πρόγραμμα είναι:
1. Διευρυμένα κριτήρια για τους υποψήφιους
Στο πρόγραμμα ουσιαστικά έχει τη δυνατότητα να ενταχθεί σχεδόν οποιοσδήποτε ιδιώτης αφού δεν υπάρχει εισοδηματικός περιορισμός, για οποιοδήποτε ακίνητό του, δηλαδή τόσο για κύρια όσο και για δευτερεύουσα κατοικία – είτε ιδιόκτητη, είτε μισθωμένη, είτε παραχωρημένη.
Από τις βασικές προϋποθέσεις είναι πως κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλει μία και μόνο αίτηση, για μία και μόνο κατοικία. Ακόμη όμως κι έτσι, ένα ζευγάρι μπορεί να αιτηθεί για επιδότηση εγκατάστασης φωτοβολταϊκού τόσο στην κύρια κατοικία του όσο και στο εξοχικό του.
2. Τα βήματα και ο χρόνος προετοιμασίας
Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει κατʼ αρχάς να βρει ένα τεχνικό γραφείο που εξειδικεύεται σε ανάλογες εφαρμογές και το οποίο θα αναλάβει τη σχετική προετοιμασία.
Αφού προσδιορίσει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του φωτοβολταϊκού και της μπαταρίας, και τις εργασίες εγκατάστασης που θα απαιτηθούν, θα επιλέξει σε συνεννόηση με τον καταναλωτή τον σχετικό εξοπλισμό, ώστε να ετοιμάσει στη συνέχεια την αίτηση σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ.
Ο μέσος χρόνος υπογραφής της σύμβασης σύνδεσης κινείται στις 2 εβδομάδες μετά την υποβολή της. Μετά θα μπορεί να υποβληθεί η αίτηση για επιδότηση, με τη συνδρομή και πάλι του τεχνικού γραφείου.
3. Το σωστό μέγεθος του συστήματος
Σημαντικό είναι το φωτοβολταϊκό να μην έχει μεγαλύτερη ισχύ από αυτήν που πραγματικά χρειάζεται το νοικοκυριό, καθώς σε μία τέτοια περίπτωση θα είναι αδικαιολόγητα αυξημένο το κόστος του εξοπλισμού, ενώ μέρος της ενέργειας που θα παράγει ουσιαστικά θα χαρίζεται στο σύστημα.
Για ένα νοικοκυριό με τυπικές καταναλώσεις (4.500 kWh ετησίως), το οποίο χρησιμοποιεί ηλεκτρικό θερμοσίφωνα για ζεστό νερό χρήσης, η ιδανική λύση είναι ένα φωτοβολταϊκό 3 kW (κιλοβάτ).
Μεγαλύτερες ανάγκες θα έχει ένας οικιακός καταναλωτές που έχει αντλία θερμότητας ή ηλεκτρικό αυτοκίνητο, αφού η κατανάλωσή του αγγίζει τις τις 15.000 kWh.
Τότε αυτό θα πρέπει να επιλέξει ένα φωτοβολταϊκό 10 kW (στο πλαφόν της ισχύος παραγωγής που επιδοτεί το πρόγραμμα).
Το ίδιο ισχύει προφανώς και για τα νοικοκυριά που σχεδιάζουν να προμηθευτούν αντλία θερμότητας ή ηλεκτρικό αυτοκίνητο.
Όσον αφορά στη μπαταρία, στην πρώτη περίπτωση καλό είναι η χωρητικότητά της να μην κινείται κάτω από τις 5 kWh (κιλοβατώρες) για ενίσχυση του ταυτοχρονισμού και της εξοικονόμησης.
Στη δεύτερη περίπτωση, είναι μονόδρομος η επιλογή μπαταρίας χωρητικότητας 10 kWh.
4. Η επιλογή και εγκατάσταση της μπαταρίας
Δεδομένο θεωρείται επίσης ότι θα πρέπει να επιλεγεί μπαταρία ιόντων λιθίου και όχι μολύβδου. Βασικός λόγος είναι ο χρόνος «ζωής», με τις επώνυμες μπαταρίες λιθίου να έχουν διάρκεια 6.000 κύκλων φορτίσεων-εκφορτίσεων.
Το νούμερο αυτό, για μία τυπική οικιακή χρήση, «μεταφράζεται» σε διάρκεια «ζωής» 15-20 χρόνια.
Αντίθετα, οι μπαταρίες μολύβδου έχουν πολύ πιο περιορισμένη αντοχή, με συνέπεια να πρέπει να αντικατασταθούν σε μόλις 5 χρόνια.
Όσον αφορά το σημείο εγκατάστασης της μπαταρίας, θα πρέπει να επιλεγεί ένα σημείο σε εξωτερικό χώρο, το οποίο θα είναι σκιερό και προστατευμένο.
5. Δυνατότητα για τροποποίηση της αίτησης
Επιτρέπεται να ακυρωθεί η αίτηση και να υποβληθεί εκ νέου.
Μάλιστα, το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που το έχει απορριφθεί το αίτημα επιδότησης.
Ωστόσο, δεν είναι δυνατή η ακύρωση αίτησης πάνω από δύο φορές από τον ίδιο αιτούντα.
6. Προϋποθέσεις για εγκατάσταση στην ταράτσα πολυκατοικίας
Στην περίπτωση που το φωτοβολταϊκό (με την μπαταρία) προορίζεται για διαμέρισμα, και επομένως θα εγκατασταθεί στην ταράτσα, χρειάζεται η συναίνεση του συνόλου (100%) των υπόλοιπων ιδιοκτητών.
7. Όλα τα νησιά στο πρόγραμμα
Το πρόγραμμα καλύπτει όλη την επικράτεια, συμπεριλαμβανομένων και των νησιών, ανεξάρτητα από το αν αυτά διασυνδέονται ή όχι στο ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα.
Σε πρόσφατο νόμο το ΥΠΕΝ αύξησε τον διαθέσιμο ηλεκτρικό «χώρο» στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, ώστε αυτός να αξιοποιηθεί για τη σύνδεση μικρών οικιακών και αγροτικών φωτοβολταϊκών.
8. Πλεονεκτήματα για φωτοβολταϊκό στο εξοχικό
Στην πράξη είναι οικονομικά ασύμφορο, αφού θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για την απόσβεση του συστήματος. Επομένως, θα περιορισθεί σημαντικά το καθαρό «κέρδος» από την οικονομία στους λογαριασμούς ρεύματος.
Καθώς το φωτοβολταϊκό (με την μπαταρία) θα λειτουργεί με το καθεστώς του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering), η λογική είναι πως το ακίνητο θα πρέπει να έχει τουλάχιστον τυπική κατανάλωση, καλύπτοντάς την πλέον σε μεγάλο βαθμό με δωρεάν, «πράσινες» κιλοβατώρες.
Οι ετήσιοι λογαριασμοί ενός εξοχικού είναι σαφώς μικρότεροι απʼ ό,τι μίας κύριας κατοικίας, αφού δεν χρησιμοποιείται σε καθημερινή βάση. Επομένως, είναι επίσης μικρότερα τα περιθώρια εξοικονόμησης.
9. Το δάνειο από τράπεζα δεν συμφέρει
Η καλύτερη λύση είναι να καλυφθεί με ίδια κεφάλαια η συμμετοχή στο κόστος του συστήματος.
Το επιτόκιο του δανείου θα «ροκανίσει» σημαντικό μέρος από το οικονομικό όφελος.
Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, τότε το δάνειο δεν θα πρέπει να ξεπεράσει το 50% της ίδιας συμμετοχής.
Ενδεικτικά, για ένα μικρό σύστημα (φωτοβολταϊκό 3 kW και μπαταρία 5 kWh), η ίδια συμμετοχή κινείται στα 5.000 ευρώ.
Αν καλυφθεί πλήρως με δαπάνη του νοικοκυριού, τότε το καθαρό κέρδος στην 25ετία θα κινηθεί στα 18.000 ευρώ.
Στην περίπτωση που αντίθετα τα 2.500 ευρώ έχουν προέλθει από δάνειο, τότε το κέρδος θα μειωθεί περίπου στα 12.000 στην 25ετία, αφού τα 5 πρώτα χρόνια θα χρειαστεί να αποπληρωθεί η τράπεζα.
«Διαφορετικά είναι τα δεδομένα για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τα συντριπτικά περισσότερα από τα οποία όχι μόνο δεν θα μπορέσουν να συνεισφέρουν έστω και σε κάποιο βαθμό στην ίδια συμμετοχή, αλλά το πιθανότερο είναι να χρειαστεί να καλύψουν μέσω δανείου το 100% το ποσό που απομένει από την επιδότηση» μας λένε από το ΥΠΕΝ.
Στους δικαιούχους Κοινωνικού Τιμολογίου προβλέπεται η μέγιστη επιδότηση, οπότε το οικονομικό όφελος θα ξεκινήσει μετά από μόλις 4-5 χρόνια, όσο θα χρειαστεί για να εξοφληθεί το δάνειο.
Κάτι που σημαίνει πως, χωρίς να συμμετάσχουν καθόλου στο κόστος του εξοπλισμού, θα τους απομείνει ένα σημαντικό χρονικό διάστημα (20 με 21 χρόνια), που θα έχουν θετική επίπτωση στους λογαριασμούς τους.
10. Συμφέρει να αντικατασταθεί η μπαταρία όταν λήξει η διάρκεια «ζωής» της;
Η μπαταρία λιθίου σε οικιακό σύστημα θα έχει «ζωή» 15-20 χρόνια, κάτι που σημαίνει πως η ερώτηση θα τεθεί για τα υπόλοιπα 5-10 χρόνια της σύμβασης.
Ο γενικός κανόνας είναι πως υπάρχει όφελος από τη λειτουργία της μπαταρίας, καθώς αυξάνει τον ταυτοχρονισμό, «ξεφουσκώνοντας» έτσι ακόμη περισσότερο τους λογαριασμούς ρεύματος.
Οι εκτιμήσεις είναι πως σε 15-20 χρόνια από σήμερα, το κόστος της θα έχει μειωθεί στο 25% από τα τρέχοντα επίπεδα. Επομένως, αν έχουν επιβεβαιωθεί αυτές οι εκτιμήσεις, τότε θα είναι συμφέρον να αντικατασταθεί.
