Σχέδιο αποφυγής του μπλακ άουτ για το Πάσχα εκπόνησε ο ΑΔΜΗΕ και το έθεσε ήδη σε εφαρμογή.
Το κρίσιμο 7ήμερο του Πάσχα από Μεγάλη Πέμπτη έως και Τετάρτη του Πάσχα, είναι ένα πολύ δυνατό κρας τεστ ενόψει των εξελίξεων που έρχονται με τη σημαντική συμμετοχή στο σύστημα των ΑΠΕ, που ξαφνικά βγαίνουν εκτός μόλις νυχτώσει ή όταν υπάρχει άπνοια.
Οι συνθήκες χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής ΑΠΕ αποτελούν μία νέα πραγματικότητα η οποία θα κρατήσει αρκετά χρόνια, ώσπου να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και να διεισδύσουν σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα. Μέχρι τότε, οι λύσεις που μπορούν να επιστρατευτούν από τον ΑΔΜΗΕ είναι ο περιορισμός των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και οι περικοπές ΑΠΕ στο σύστημα μεταφοράς.
Πάντως οι περικοπές γίνονται οριζόντια και αναλογικά, με βάση την ισχύ παραγωγής εκείνη τη στιγμή κάθε σταθμού ΑΠΕ στο ΕΣΜΗΕ.
Αυτό σημαίνει πως κριτήριο για το ύψος περικοπής είναι η εκάστοτε ισχύς παραγωγής, και όχι η εγκατεστημένη ισχύς κάθε μονάδας.
Επομένως, αν για παράδειγμα η συνολική ισχύς ηλεκτροπαραγωγής στο ΕΣΜΗΕ είναι 5.000 MW, και κριθεί πως πρέπει να περιορισθεί κατά 500 MW, τότε θα εφαρμοσθεί οριζόντια μείωση 10% στην παραγωγή κάθε σταθμού που βρίσκεται εν λειτουργία.
Τα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ σώζουν την κατάσταση
Καταλυτικός στην ισορροπία του συστήματος είναι πλέον ο ρόλος των υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ.
Η μεγαλύτερη αξιοποίηση τους επιτρέπει την ευστάθεια του συστήματος σε συνθήκες όπου καταγράφονται σοβαροί κίνδυνοι λόγω αυξημένης διείσδυσης των ΑΠΕ σε συνδυασμό με την μείωση της ζήτησης.
Ο ΑΔΜΗΕ καλεί σε μεγαλύτερη συμμετοχή των υδροηλεκτρικών στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, εκμεταλλευόμενος την ικανότητα των «νερών» να συνεισφέρουν στην διασφάλιση της σταθερότητας του δικτύου, ως μια από τις πλέον ευέλικτες πηγές ενέργειας.
Έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα ως αποτέλεσμα των παραπάνω παραγόντων σε συνδυασμό με την εν γένει στοχαστικότητα που χαρακτηρίζουν τις μονάδες ΑΠΕ.
Το ίδιο θα γίνει το κρίσιμο 7ήμερο του Πάσχα: το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας θα δοκιμαστεί στα όρια του διημέρου 25-26 Μαρτίου.
Δεν διαφαίνεται κάποιος κίνδυνος για την επάρκεια των μονάδων σε νερά, ωστόσο, προκύπτουν δυσκολίες στη διαχείρισή τους, καθώς η σπατάλη των αποθεμάτων καταλήγει μεγαλύτερη των αρχικών προβλέψεων της ΔΕΗ.
Πηγές της ΔΕΗ μας λένε ότι η συνολική αποθεματοποίηση της ποσότητας νερών βρίσκεται στο επιθυμητό επίπεδο, ωστόσο, δεν παραγνωρίζεται η αβεβαιότητα που υπάρχει για την συνέχεια. Αυτό γιατί διανύουμε ένα έτος με χαμηλή υδραυλικότητα, δεν αναμένονται ιδιαίτερες βροχές τον επόμενο 1,5 μήνα και επομένως τυχόν έκτακτες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν, θα δοκιμάσουν τα αποθέματα των μονάδων.
Άνθρωποι της ΡΑΕ επίσης χαρακτηρίζουν την κατάσταση των μονάδων ως «μέτρια στα πλαίσια του αναμενόμενου με αρνητικό, ωστόσο, outlook» ενώ οι τεχνικοί της ΔΕΗ, συμπληρώνουν πως «έχουμε γνώση της κατάστασης και παραμένουμε σε εγρήγορση για τυχόν τροποποιήσεις στο σχεδιασμό τόσο στη διαχείριση των υδροηλεκτρικών μονάδων όσο και των λιγνιτικών προκειμένου να ανταποκριθούμε σε πρόσθετες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν».
Μπήκαν δυναμικά και τα λιγνιτικά
Οι μονάδες αερίου είναι πλέον φθηνότερες των λιγνιτικών και η ΔΕΗ προχωρά σε επανασχεδιασμό της διαχείρισης του λιγνιτικού της στόλου.
Κάθε μέρα μπαίνουν στο σύστημα μία με δύο μονάδες προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες σε τηλεθέρμανση, ενώ για τις υπόλοιπες εξασφαλίζεται η διαθεσιμότητά τους για την ασφάλεια του συστήματος τόσο για τις επόμενες μέρες όσο και για το καλοκαίρι, όπου αναμένεται να αυξηθεί η ζήτηση μας λένε υψηλόβαθμα στελέχη της ΔΕΗ που συμπληρώνουν ότι έχουν ήδη εξασφαλιστεί τα αναγκαία αποθέματα λιγνίτη στις αυλές των μονάδων, ενώ υπάρχει σχέδιο για την σταθερή αναπλήρωσή τους.
Τι ρόλο παίζουν εξαγωγές και εισαγωγές ρεύματος
Αν την περίοδο αυτή το σύστημα είναι «καθαρά» εξαγωγικό, όσο περισσότερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας οδεύουν εκτός συνόρων, τόσο περισσότερο περιορίζεται και η ανάγκη για τη λήψη έκτακτων μέτρων. Στον αντίποδα, η κατάσταση γίνεται προφανώς πιο επείγουσα αν το σύστημα είναι «καθαρά» εισαγωγικό.
Η κατάσταση δυσκολεύει αν η υψηλή «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη ηλιοφάνεια. Κι αυτό γιατί τότε σημαντικό μέρος της παραγωγής προέρχεται από τα «μικρά» φωτοβολταϊκά του δικτύου διανομής, τα οποία λόγω έλλειψης τηλεδιαχείρισης δεν μπορεί να «δει» ο ΔΕΔΔΗΕ, παρεμβαίνοντας αναλόγως.
Μία σειρά από παραμέτρους σταθμίζει ο ΑΔΜΗΕ στις περιόδους όπου η χαμηλή εγχώρια ζήτηση συνδυάζεται με υψηλή παραγωγή ΑΠΕ όπως το Πάσχα, για να αποφασίσει ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος «θωράκισης» της ασφάλειας και της ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος.
Στο πρόγραμμα περικοπών μπαίνουν πλέον και τα «μικρά» φωτοβολταϊκά του δικτύου διανομής. Σε πρώτη φάση ο ΔΕΔΔΗΕ θα αναλάβει να συνδράμει σε επείγουσες περιπτώσεις, με περικοπές σε ένα χαρτοφυλάκιο έργων περί τα 700-900 MW με όρους ωστόσο εγκατεστημένης ισχύος και όχι ισχύος παραγωγής.
Στο πακέτο αυτό, οι περικοπές θα μπορούν να γίνουν εντός 5λεπτου. Για τις υπόλοιπες μονάδες, η περικοπή θα εφαρμόζεται σε διάστημα 3-5 ωρών, καθώς θα χρειάζεται να γίνουν τοπικοί χειρισμοί από συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ.
Επίσης, θα αυξηθούν οι δυνατότητες περικοπών στο δίκτυο διανομής. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΔΕΔΔΗΕ θα καταρτίσει ένα πλάνο για την ενίσχυση ανά 6μηνο των σταθμών που θα μπορεί να περικόπτει. Υπενθυμίζεται ότι στο δίκτυο διανομής βρίσκονται εγκατεστημένα «μικρά» φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 6 GW.
Αναλυτές εκτιμούν ότι, αν ο Διαχειριστής έχει δυνατότητα να παρέμβει στα 3 GW, τότε το δίκτυο διανομής θα μπορεί να συμβάλει ουσιωδώς στην αποσόβηση κινδύνων για την ευστάθεια του συστήματος, σε ανάλογες επείγουσες περιπτώσεις.
Περικοπές ισχύος ή περικοπές εισαγωγών;
Όσον αφορά το δίλημμα «περικοπές ΑΠΕ» ή «περιορισμός εισαγωγών», η γενική κατεύθυνση είναι να αποτελεί ύστατο μέτρο η παρέμβαση στο διασυνοριακό εμπόριο, όπως εξάλλου καθορίζουν και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί.
Επίσης, ο όποιος περιορισμός στις εισαγωγές θα πρέπει να προγραμματίζεται 2 ημέρες νωρίτερα, ώστε να προκαλείται η μικρότερη δυνατή διαταραχή στις αγορές από τις οποίες θα προέρχονταν οι εισαγωγές.
Δραστικές περικοπές έγιναν το διήμερο στις 25-26 Μαρτίου, όταν καταγράφηκε ιστορικό χαμηλό ζήτησης, σε συνδυασμό με υψηλή ηλιοφάνεια.
Μάλιστα, την Κυριακή το φορτίο έφτασε να περιορισθεί έως 500 MW. Η λύση που εφαρμόσθηκε ήταν να περικοπούν 1.000 MW εισαγωγών, καθώς και «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής.
Όσον αφορά το Πάσχα, και πάλι αναμένεται το φορτίο να περιορισθεί κατακόρυφα, ενδεχομένως και πάλι στα επίπεδα των 500 MW.
Όπως προαναφέρθηκε, καταλυτικό ρόλο για το αν θα υπάρξουν θα παίξει το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών, που με τη σειρά του θα εξαρτηθεί από τις χονδρεμπορικές τιμές.
Αν πάντως το σύστημα είναι «καθαρά» εισαγωγικό και επικρατεί ηλιοφάνεια, τότε είναι πιθανό να χρειαστεί τόσο μείωση στις εισαγόμενες ποσότητες όσο και περικοπές ΑΠΕ.
Η μείωση ισχύος στις ΑΠΕ αναμένεται να ενσωματωθεί στο ρυθμιστικό πλαίσιο, διαδικασία με την οποία θα ανοίξει ο δρόμος για να υιοθετηθούν σε δεύτερο χρόνο και οι προβλέψεις της νομοθεσίας για τις έκτακτες περικοπές «πράσινης» παραγωγής λόγω υπερδυναμικότητας.
Υπενθυμίζεται ότι η νομοθεσία δίνει προτεραιότητα κατανομής στα φωτοβολταϊκά δυναμικότητας έως 400 kW, ο Κανονισμός 2019/943 της ΕΕ προβλέπει την κατανομή κατά προτεραιότητα των σταθμών που έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από την 4η Ιουλίου 2019.
Επομένως, αντίστροφα, τα έργα αυτών των κατηγοριών θα πρέπει να έπονται στις έκτακτες περικοπές παραγωγής.
Ως τις αρχές Μαίου, αναμένεται να είναι η σχετική εισήγηση του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕ, ώστε να δρομολογηθεί η θέσπιση των μέτρων.
Τι προτείνουν οι βιομήχανοι
Για το πρόβλημα αυτό που αντιμετωπίζει το Σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας, όταν με τη δύση του ηλίου μειώνεται σημαντικά η παραγόμενη ενέργεια από τα συνεχώς και περισσότερα φωτοβολταϊκά, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται το φορτίο, πηγές του ΣΕΒ αλλά και ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ (είναι η βαριά, ενεργειοβόρος βιομηχανία) κ.Α. Κοντολέων μίλησε για τη σημασία της ενεργοποίησης της ευελιξίας της ζήτησης και βεβαίως της αποθήκευσης, η οποία όμως αργεί ακόμα.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μετατόπιση του φορτίου σε άλλες ώρες μέσα στην ημέρα, και σήμερα δεν υπάρχουν επαρκή κίνητρα για αυτό. Οι χαλυβουργίες και τα εργοστάσια τσιμέντου αποτελούν ένα παράδειγμα εθελοντικής συστηματικής κάθε ημέρα μετατόπισης του φορτίου σε άλλες ώρες που αντιστοιχεί περίπου σε 300 MW, πλην όμως δεν λαμβάνουν καμία αμοιβή για αυτό. Είναι σαφές ότι πρέπει άμεσα να θεσπιστούν ουσιαστικά κίνητρα για να ενεργοποιηθεί η ευελιξία της ζήτησης.
Σε λειτουργία η ηλεκτρική διασύνδεση Ακτίου – Πρέβεζας
Τέλος ένα σημαντικό έργο για την ενίσχυση του Συστήματος Μεταφοράς στη Δυτική Ελλάδα ολοκλήρωσε ο ΑΔΜΗΕ, καθώς χθες τέθηκε επιτυχώς σε πλήρη λειτουργία η αναβαθμισμένη υποβρύχια και υπόγεια καλωδιακή γραμμή Υψηλής Τάσης 150 kV που συνδέει το Άκτιο με την Πρέβεζα.
Προκειμένου να ενισχύσει την ασφαλή ηλεκτροδότηση της περιοχής, ο Διαχειριστής επιτάχυνε κατά ένα έτος την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, προχωρώντας έγκαιρα στην αντικατάσταση της παλαιωμένης ηλεκτρικής διασύνδεσης που λειτουργούσε αδιάλειπτα επί τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, ηλεκτροδοτώντας τη Βιομηχανική Περιοχή της Πρέβεζας μέσω του Υποσταθμού Ακτίου.
Το έργο, ύψους 6,2 εκατ. ευρώ, αναμένεται να βελτιώσει περαιτέρω την ευστάθεια του Συστήματος, να ενισχύσει την ασφάλεια τροφοδοσίας των καταναλωτών και να αυξήσει την ικανότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Δυτική Ελλάδα και τα Ιόνια Νησιά.
Για την αναβάθμιση της διασύνδεσης χρησιμοποιήθηκε τριπολικό καλώδιο χαλκού 150 kV εναλλασσόμενου ρεύματος με ικανότητα μεταφοράς 200 MVA.
Το υποβρύχιο και το υπόγειο καλωδιακό τμήμα, συνδυασμένου μήκους περίπου 7 χλμ., έχουν επίσης ενσωματωμένες οπτικές ίνες, μέσω των οποίων εξασφαλίζεται ο απομακρυσμένος έλεγχος και η απαραίτητη επικοινωνία με τα Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας σε όλη την Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι για το έργο συνολικά χρησιμοποιήθηκε εξοπλισμός νέας τεχνολογίας με αυξημένη αξιοπιστία, μεγαλύτερη αντοχή σε διάφορες λειτουργικές συνθήκες και μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
