Φυσικό αέριο: Οι απαισιόδοξοι προβλέπουν άνοδο τιμών αλλά η Αθήνα ζει το …όνειρο της

Σε χαμηλό 17 μηνών βρέθηκε πρόσφατα η τιμή του φυσικού αερίου στον πολυθρύλητο και εντόνως αμφισβητούμενο ολλανδικό κόμβο TTF (είναι το Ολλανδικό Χρηματιστήριο Ενέργειας).

Τα υψηλά αποθέματα φυσικού αερίου στις αποθήκες της Ευρώπης, η συνεχιζόμενη χαμηλή ζήτηση και η έλλειψη ιδιαίτερου ανταγωνισμού για φορτία από μεριάς της Ασίας είναι οι βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτή την εξέλιξη και με τις τιμές του καυσίμου να καταγράφουν ιστορικό χαμηλό των τελευταίων μηνών.

Υπάρχει και η επικείμενη επανέναρξη της λειτουργίας του σταθμού Freeport στις ΗΠΑ, γεγονός που συνεπάγεται περισσότερες ποσότητες διαθέσιμες στην αγορά.

Η τιμή του TTF, τριγυρίζει στα 54,8 ευρώ (από 54 έως 55 γενικά) ανά μεγαβατώρα, παραμένοντας στην τροχιά αποκλιμάκωσης που ήδη καταγράφεται, με ιδιαίτερη ένταση και σταθερότητα, από τον προηγούμενο μήνα.

Ωστόσο ξένοι αναλυτές βλέπουν και πάλι άνοδο τιμών στην ενέργεια τους επόμενους μήνες!

Ομιλούν για εντυπωσιακή αύξηση της ζήτησης, η οποία σήμερα, βρίσκεται κάτω από τα προπολεμικά επίπεδα, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Κίνα.

Πάντως στην Ελλάδα και στην Πλατεία Συντάγματος, στο ΥΠΟΙΚ πιστεύουν πως η κάθετη πτώση των τιμών του φυσικού αερίου και εξ αυτού των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος, θα έχει δημοσιονομικό όφελος έως 4,6 δισ. ευρώ ή 2,3% του ΑΕΠ.
Υπολογίζουν βέβαια με βάση τη διατήρηση της τιμής του αερίου στα 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα ως το τέλος του 2023.

Παρόλα αυτά στέλεχος του ΥΠΟΙΚ δείχνει προβληματισμό και μας λέει πως «αφού ο χειμώνας με καθυστέρηση περίπου τριών μηνών ενέσκηψε στο τέλος Ιανουαρίου και κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει από τώρα τι θα φέρει μαζί του.

Επίσης, η βασική αιτία της απότομης ανόδου των τιμών της ενέργειας, ο πόλεμος στην Ουκρανία, βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη» άρα κρατά χαμηλούς τόνους.

Οι απαισιόδοξοι προβλέπουν άνοδο τιμών

Οι …απαισιόδοξοι αναλυτές όμως επιμένουν για άνοδο τιμών στηριζόμενοι σε διάφορες παραμέτρους.

Η εκτίμηση για περαιτέρω μείωση των τιμών στο φυσικό αέριο, το οποίο κάποια στιγμή θα φθάσει ξανά να είναι φθηνότερο του άνθρακα. Επίσης το γεγονός ότι με τόσο φθηνό αέριο, θα ξαναπάρει μπροστά η ευρωπαική βιομηχανία, και τρίτον, ότι λογικά κάποια στιγμή μέσα στο 2023, θα αρχίσει να δουλεύει στο φουλ και η υπολειτουργούσα σήμερα Κίνα μας λέει Έλληνας της Κομισιόν και συνεχίζει: Μέγα ζητούμενο και πρόβλημα στην Ευρώπη, είναι η μεγάλη εξάρτηση από το εισαγόμενο LNG, σε συνδυασμό με ότι, τουλάχιστον μέχρι το 2025, ο αριθμός υποδομών για αεριοποίηση LNG θα είναι περιορισμένος. Άρα θα έχουμε αυξήσεις τιμών στο δεύτερο εξάμηνο του 2023.

Η παρατεινόμενη ύφεση στην Ευρώπη είναι ένας ακόμη λόγος ανησυχίας, αλλά εάν τελειώσει μέσα στο 2023, η ζήτηση θα φτάσει να είναι μεγαλύτερη της προσφοράς, και οι τιμές θα πάρουν ξανά την ανιούσα.

Η Αθήνα όμως ζει το δικό της όνειρο αποκλιμάκωσης τιμών

Στην Αθήνα όμως οι κυβερνητικοί χαμογελούν: η τιμή της χονδρικής για το ηλεκτρικό ρεύμα συνδέεται άμεσα με την τιμή του φυσικού αερίου λόγω του μίγματος των καυσίμων που παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας.

Η επιλογή που έγινε από την αρχή της κρίσης είναι να επιδοτούνται οριζόντια τα νοικοκυριά για τις αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι την κατανάλωση των 500 MWH και για μεγαλύτερες καταναλώσεις, να παρέχεται μια κλιμακωτή επιδότηση, η οποία είναι μεγαλύτερη όσο οι καταναλωτές κάνουν μετρήσιμες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας.

Με μια τιμή φυσικού αερίου αν όχι στα 60 στα 80 ευρώ ανά MWH, το σύνολο του 1 δισ. ευρώ μπορεί να διατεθεί για άλλες χρήσεις. Αν λοιπόν στην αρχική εξοικονόμηση λόγω μικρότερου κόστος των εισαγωγών προστεθεί και το 1 δισ. ευρώ του Προϋπολογισμού, τότε το κέρδος για τον Προϋπολογισμό σε ετήσια βάση θα φτάσει τα 4,6 δισ. ευρώ ή 2,3% του ΑΕΠ, αυξάνοντας την ανάπτυξη για το τρέχον έτος από το 1,8% που προβλέπει ο Προϋπολογισμός στα 4%-4,1%.

Με βάση τις τιμές του φυσικού αερίου μέχρι και το τέλος του 2022 (περίπου 120 ευρώ/MWH), το υπουργείο Οικονομικών εκτιμούσε ότι από το 1 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις που περιλήφθηκε στον Προϋπολογισμό του 2023, περίπου 600 εκατ. ευρώ θα έμεναν αχρησιμοποίητα και κάποια στιγμή, μέσα στον χρόνο, το ποσό αυτό θα αποδεσμευόταν για να χρησιμοποιηθεί ακόμη και για νέα μέτρα στήριξης.

Το 2022, οι επιδοτήσεις ρεύματος λόγω των μεγάλων αυξήσεων που είχαμε στις τιμές του φυσικού αερίου, έφτασε τα 8 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 6 δισ. καλύφθηκαν από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και 2 δισ. από τον Προϋπολογισμό. Φέτος, ο Προϋπολογισμός έχει προϋπολογίσει για την επιδότηση των τιμολογίων του ρεύματος 1 δισ. ευρώ, με βάση πάντα ότι η μέση τιμή του φυσικού αερίου θα είναι στα 120 ευρώ/MWH.

Αλλά οι δυσάρεστες εκτιμήσεις καραδοκούν

Η μεγάλη κρίση του 2022, δεν έχει τελειώσει πάντως. Γι αυτό αναμένεται μεγάλη κινητοποίηση μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για να γεμίσουν οι αποθήκες μέχρι και τον Οκτώβριο. Και καθώς ο ευρωπαικός κανονισμός περιγράφει αναλυτικά τα milestones και τα χρονοδιαγράμματα, δύσκολα θα εμφανιστεί σοβαρό πρόβλημα επάρκειας.

Το πρόβλημα για την επόμενη τριετία 2023- 2026, θα αφορά ένα συνδυασμό παραγόντων, όπως η συντήρηση των πυρηνικών σταθμών, η αύξηση της ζήτησης για ρεύμα, η διείσδυση των ΑΠΕ και η ανάκαμψη των μεγάλων ασιατικών αγορών.

Απαραίτητη για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, είναι η δυνατότητα για πρόσβαση και σε αέριο αγωγών. Αυτός είναι και ο λόγος που καθιστά σημαντικό τον αγωγό φυσικού αερίου East Med, ο οποίος, με πρωτοβουλία του Ισραήλ και εν αναμονή της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Αθήνα, φαίνεται να ξαναμπαίνει στο τραπέζι μας λέει ο Έλληνας των Βρυξελλών, ενώ κορυφαίος καθηγητής του ΕΜΠ παρατηρεί: όσο LNG και να διαθέτεις, οι υποδομές δεν έχουν απεριόριστες δυνατότητες αεριοποίησης, καθώς λειτουργούν με τεχνικά μέγιστα. Είναι όπως με τον ηλεκτρισμό. Στις μεγάλες αιχμές της ζήτησης, τα συστήματα δοκιμάζονται, παρ’ ότι υπάρχει μεγάλη διαθέσιμη ονομαστική ισχύς, για παράδειγμα από ΑΠΕ.

Τα χαμογέλα στην Αθήνα παραμένουν αλλά για πόσο;

Ο Προϋπολογισμός του 2023 έχει συνταχθεί με τη βασική παραδοχή ότι η μέση τιμή του φυσικού αερίου θα είναι 120 ευρώ/KWH. Συνεπώς, η σημερινή τιμή του αερίου είναι υποδιπλάσια από την πρόβλεψη του Προϋπολογισμού. Με δεδομένο ότι η αύξηση κατά 10 ευρώ στην τιμή του αερίου κοστίζει στον Προϋπολογισμό 600 εκατ. ευρώ, η μείωση της τιμής του αερίου κατά 60 ευρώ για έναν χρόνο σημαίνει εξοικονόμηση πόρων 3,6 δισ. ευρώ μόνο από το κόστος των εισαγωγών φυσικού αερίου, το οποίο έφτασε το 2022 στα 6 δισ. ευρώ μας λέει κορυφαίο στέλεχος του ΥΠΟΙΚ.

Άρα προκύπτει ότι για τον πρώτο μήνα του 2023, τον Ιανουάριο, ο οποίος κύλησε με το φυσικό αέριο με μια μέση τιμή στα 60 ευρώ/MWH, είχαμε δημοσιονομική εξοικονόμηση από εισαγωγές του φυσικού αερίου ύψους 300 εκατ. ευρώ.

Ανάχωμα απέναντι σε νέες ακραίες τιμές φυσικού αερίου αποτελεί το πλαφόν των 180 ευρώ που αποφασίστηκε στο τέλος Δεκεμβρίου. Πιο ουσιαστικό αντίβαρο όμως, απέναντι σε μια νέα αύξηση των τιμών είναι το γεγονός ότι λόγω της καθυστέρησης του χειμώνα για σχεδόν τρεις μήνες οι δεξαμενές αερίου της Ευρώπης είναι γεμάτες και έχουν επαρκείς ποσότητες μέχρι και το τέλος του χειμώνα είτε αυτός αφορά τον Βορρά είτε τον Νότο της Ευρώπης.

Τι λέει ο διεθνής οργανισμός ενέργειας

Σύμφωνα και με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, το κόστος ηλεκτροπαραγωγής από τις μονάδες φυσικού αερίου, θα παραμείνει υψηλό ως το 2025.

Στην έκθεση του για την φετινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ο ΙΕΑ (International Energy Agency) «βλέπει» αύξηση της ζήτησης τα επόμενα χρόνια, ιδίως από Κίνα, Ινδία και χώρες της ΝΑ Ασίας, «απογείωση» της παραγωγής ρεύματος μέσω ΑΠΕ, καθώς επίσης και της πυρηνικής ενέργειας, αλλά και σταθερά επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ηλεκτροπαραγωγή ως το 2025.

Όσο για τον αντίκτυπο των καιρικών φαινομένων στη ζήτηση, αυτός θα ενταθεί, τόσο λόγω της αυξημένης χρήσης ρεύματος για θέρμανση, όσο και λόγω της μεγαλύτερης συμμετοχής των εξαρτώμενων από τις καιρικές συνθήκες ΑΠΕ στο τελικό μείγμα.

Σε κάθε περίπτωση, το κόστος ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ, με ενεργειακό μείγμα το φυσικό αέριο, αναμένεται να παραμείνει υψηλό για τουλάχιστον τρία ακόμη χρόνια.