Όλες οι αλλαγές σε συντάξεις και εισφορές

Ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα, με σημαντικές δομικές αλλαγές σε σχέση με το σύστημα που καθιέρωσε πριν από 3,5 χρόνια ο νόμος Κατρούγκαλου, φιλοδοξεί να θεσμοθετήσει η κυβέρνηση, με το νόμο Βρούτση, ο οποίος εκτιμάται ότι θα κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων ημερών.

Το… αποτύπωμα των προωθούμενων αλλαγών στο σύστημα θα φανεί με την ολοκλήρωση της αναλογιστικής μελέτης που σύμφωνα με τον ίδιο τον υπουργό Εργασίας Γ. Βρούτση θα είναι έτοιμη έως αύριο Πέμπτη. Βάσει της μελέτης αυτής άλλωστε θα ληφθούν και οι οριστικές αποφάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας, προκειμένου στη συνέχεια, το νομοσχέδιο να προωθηθεί προς διαβούλευση και προς ψήφιση στη Βουλή. Ο κυβερνητικός σχεδιασμός προβλέπει το σχέδιο νόμου να έχει ψηφιστεί έως το τέλος Ιανουαρίου, προκειμένου οι προωθούμενες αλλαγές, κυρίως στον τομέα των εισφορών, να εφαρμοστούν χωρίς καθυστέρηση.

Ο βασικός πυρήνας του σχεδίου νόμου έχει αποκαλυφθεί από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και φαίνεται πως αφορά πάνω από ένα εκατομμύριο δικαιούχους κύριων συντάξεων, παλαιών και νέων, που έχουν αποχωρήσει με περισσότερα από 33 έτη ασφάλισης, περίπου 320.000 δικαιούχους επικουρικών συντάξεων που θα δουν αυξήσεις άμεσα στην τσέπη από 5 έως 196 ευρώ και μεσοσταθμικά 99,57 ευρώ, καθώς και 1,44 εκατομμύρια ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες που θα ενταχθούν σε ένα νέο σύστημα εισφορών από το 2020.

Καθώς η πλειοψηφία των αλλαγών έρχεται σε εφαρμογή των πρόσφατων αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), οι αλλαγές στις συντάξεις -κύριες και επικουρικές- θα ισχύσουν αναδρομικά από 4 Οκτωβρίου.

Οι βασικές αλλαγές στο ασφαλιστικό είναι:

1. Αύξηση στις κύριες συντάξεις

Με την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού και αναδρομικά, από 4 Οκτωβρίου, θα αυξηθούν οι κύριες ανταποδοτικές συντάξεις για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 33 χρόνια ασφάλισης, λόγω της αύξησης των συντελεστών αναπλήρωσης που θα φτάσουν στο 50% - 50,5% στα 40 έτη ασφάλισης έναντι 42,80% σήμερα. Βάσει των προωθούμενων αλλαγών, η κλιμακωτή αύξηση της αναπλήρωσης που οδηγεί σε 50% - 50,5% αναπλήρωση στη 40ετία έναντι 42,80% σήμερα δείχνει αυξήσεις της τάξης του 10% στα τελικά ποσά των συντάξεων για συντάξιμες αποδοχές έως 1.500 ευρώ και έως 15% για υψηλότερες.

Στην πράξη, η δομή του συστήματος θα παραμείνει ίδια. Θα αυξηθούν όμως οι συντελεστές αναπλήρωσης για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, με στόχο να οδηγούν σε αναπλήρωση 50% - 50,5% για 40 έτη ασφάλισης (έναντι 42,80% σήμερα) και 40% - 40,5% για 35ετία ασφάλισης (έναντι 33,81% σήμερα).

2. Αύξηση των επικουρικών συντάξεων

Αυξήσεις στις επικουρικές τους συντάξεις αναμένεται να δουν περίπου 320.000 συνταξιούχοι που οι συντάξεις τους μειώθηκαν το καλοκαίρι του 2016, επειδή είχαν τότε άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ. Οι αυξήσεις των επικουρικών θα κυμαίνονται από 5 ευρώ έως 196 ευρώ, ενώ μεσοσταθμικά θα είναι 99,57 ευρώ. Οι νέες επικουρικές θα ξεκινήσουν να καταβάλλονται μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, δηλαδή πιθανότατα με την καταβολή των συντάξεων του Μαρτίου ή του Απριλίου. Θα ισχύσουν βέβαια και αυτές αναδρομικά, από τις 4 Οκτωβρίου.

3. Αλλαγή στον υπολογισμό των εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους

Από την 1η Ιανουαρίου 2020 και μετά, θα υπάρχουν 6 επίπεδα ασφαλιστικών εισφορών, τα οποία θα επιλέγει ελεύθερα, στην αρχή κάθε έτους, ο ασφαλισμένος. Βάσει του νέου σχεδίου, οι εισφορές αποσυνδέονται από το εισόδημα και από τον κατώτατο μισθό.

Η πρώτη ασφαλιστική κατηγορία θα είναι υποχρεωτική και οι επόμενες προαιρετικές. Όσο υψηλότερες εισφορές καταβάλλει κάποιος τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λαμβάνει. Η κατώτατη εισφορά για την κύρια σύνταξη θα είναι 155 ευρώ τον μήνα. Σε αυτήν θα προστεθεί η εισφορά για υγειονομική περίθαλψη ύψους 55 ευρώ τον μήνα. Βέβαια, οι μη μισθωτοί καταβάλλουν και 10 ευρώ για ανεργία. Συνεπώς ο τελικός λογαριασμός ανέρχεται σε 210 ευρώ για σύνταξη και υγεία και 10 ευρώ για ανεργία, ήτοι 220 ευρώ τον μήνα.

Για όσους δικαιούνται (κυρίως δικηγόροι και μηχανικοί) ορίζεται κατώτατη εισφορά και για την επικουρική ασφάλιση, της τάξης των 42 ευρώ. Αντίστοιχα, η κατώτατη εισφορά για εφάπαξ είναι 26 ευρώ τον μήνα.

Ειδική πρόνοια ισχύει για τους νέους επαγγελματίες. Συγκεκριμένα, η κατώτατη εισφορά για τους κάτω της 5ετίας δραστηριοποιούμενους επαγγελματίες θα είναι 93 ευρώ τον μήνα για την κύρια σύνταξη και 33 τον μήνα για την υγεία. Σε αυτό θα προστίθεται επίσης το 10ευρω για την ανεργία.

Εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων από την 1/1/2020

                       Κύρια Σύνταξη   Υγεία    Σύνολο

1η κατηγορία        155 €            55 €        210 €

2η κατηγορία       186 €            66 €        252 €

3η κατηγορία      236 €            66 €        302 €

4η κατηγορία       297 €            66 €        362 €

5η κατηγορία       369 €           66 €        435 €

6η Κατηγορία      500 €           66 €        566 €

Νέοι ασφαλισμένοι κάτω 5ετίας

                             93 €            33 €          126 €

*Συν 10 ευρώ για ανεργία.

4. Αλλαγή στον υπολογισμό των εισφορών για τους αγρότες

Ανατροπές έρχονται και για τους αγρότες, επίσης από την αρχή του έτους, με την πρώτη υποχρεωτική κατηγορία να ορίζεται σε 87 ευρώ για κύρια σύνταξη και 32 ευρώ για την υγεία.

Εισφορές ελεύθερων αγροτών από την 1/1/2020

                      Κύρια Σύνταξη         Υγεία           Σύνολο

1η κατηγορία          87 €                32 €              119 €

2η κατηγορία         105 €              38 €              143 €

3η κατηγορία         133 €               38 €               171 €

4η κατηγορία         167 €               38 €              205 €

5η κατηγορία        208 €               38 €               246 €

6η κατηγορία         281 €              38 €                319

Νέοι ασφαλισμένοι κάτω 5ετίας

                               62 €               23 €              85 €

5. Αλλαγή στην επιβολή εισφορών στα «μπλοκάκια»

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που προωθείται, αλλαγές θα υπάρξουν και στο καθεστώς ασφάλισης των μισθωτών με παράλληλη απασχόληση για την οποία αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών (μπλοκάκι). Έτσι αν η μισθωτή δραστηριότητα είναι πλήρης (25 ημέρες τον μήνα) και ο μισθός είναι άνω των 750 ευρώ, ώστε να καλύπτει με τις εισφορές του το κατώτατο όριο εισφορών που θα οριστεί για τους ελεύθερους επαγγελματίες (210 €/μήνα), τότε δεν θα έχει ο ασφαλισμένος υποχρέωση καταβολής εισφορών για τη δεύτερη αυτή δραστηριότητα.

6. Αλλαγή στις εισφορές για όσους λαμβάνουν αμοιβές με τίτλους κτήσης (δελτίο δαπάνης)

Το σχέδιο νόμου αναμένεται να θέσει νέο όριο στο ύψος των εισοδημάτων που θα μπορεί κάποιος να αμείβεται με τίτλο κτήσης. Ενδέχεται μάλιστα αυτό να πέσει στις 3.000 ευρώ (από 10.000 που είναι σήμερα). Παράλληλα βέβαια, τα ποσά αυτά θα απαλλαγούν από την υποχρέωση καταβολής εισφορών.

7. Περιορισμός στη μείωση της σύνταξης για τους απασχολούμενους συνταξιούχους

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, από το 2020 θα μειωθεί η περικοπή της σύνταξης των συνταξιούχων που απασχολούνται στο 30% από 60% που ισχύει σήμερα.

8. Δημιουργία του e-ΕΦΚΑ

Στον κεντρικό πυρήνα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης βρίσκεται η δημιουργία ενός υπερ-φορέα ασφάλισης, του Ηλεκτρονικού Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), που θα προκύψει από την οργανωτική και διοικητική ενοποίηση του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ. Ο νέος ενιαίος φορέας θα δημιουργηθεί μέσω της οργανωτικής και σε δεύτερη φάση της διοικητικής ενοποίησης του ΕΦΚΑ (κύρια ασφάλιση) και του ΕΤΕΑΕΠ (επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ) και θα αφορά 381.379 εργοδότες, 1,4 εκατ. αυτοτελώς απασχολούμενους, σχεδόν 3 εκατ. μισθωτούς, 143.000 παράλληλα ασφαλισμένους μισθωτούς και μη μισθωτούς, καθώς και 2,7 εκατ. συνταξιούχους. Θα έχει ενιαία δομή μεν, διακριτή όμως λογιστική διαχείριση για κάθε κλάδο.