Οι σαρωτικές αλλαγές που φέρνει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο

Μέσα στα επόμενα 24ωρα οριστικοποιείται το περιεχόμενο του
νέου φορολογικού νομοσχεδίου, το οποίο φέρνει λιγότερους φόρους για φυσικά
πρόσωπα και επιχειρήσεις. Σημαντικά ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά και
πρόκειται να "κλείσουν" είναι το αν θα μετρούν διπλές οι πληρωμές με
πλαστικό χρήμα για πληρωμές σε επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε κλάδους
με υψηλή φοροδιαφυγή, καθώς και το ύψος του κυμαινόμενου επιτοκίου που θα
βαρύνει τη νέα πάγια ρύθμιση οφειλών, η οποία θα προσφέρει περισσότερες δόσεις.
Στην πρώτη περίπτωση οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ηλεκτρονικές πληρωμές σε POS
υδραυλικών, ηλεκτρολόγων, γιατρών και δικηγόρων εξετάζεται να μετρούν διπλά.
Παράλληλα, έχει "κλειδώσει" ότι και οι ιδιοκτήτες ακινήτων και
ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να δαπανούν μέρος του εισοδήματός τους με
πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, ενώ από τις σημαντικές παρεμβάσεις και αλλαγές
στον τρόπο που φορολογούνται τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
δηλαδή τα κέρδη των επιχειρήσεων και τα καθαρά κέρδη των ελευθέρων
επαγγελματικών, έρχονται ελαφρύνσεις.

Αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση την επόμενη
εβδομάδα και, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, θα προβλέπει τα εξής:

- Θεσπίζονται κίνητρα προκειμένου εύποροι φορολογούμενοι του
εξωτερικού να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Τα κίνητρα
αυτά εξετάζεται να πάρουν τη μορφή της προνομιακής φορολόγησης του εισοδήματος
που αποκτούν στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.

- Ηλεκτρονικές πληρωμές: Ηλεκτρονικές αποδείξεις για το 30%
του εισοδήματος θα "απαιτεί" η Εφορία από το 2020. Η σχετική
υποχρέωση επεκτείνεται, εκτός από τους μισθωτούς και συνταξιούχους, και σε
όλους τους υπόλοιπους φορολογούμενους, δηλαδή φορολογούμενους που δηλώνουν εισόδημα
από άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας ή εισόδημα από ενοίκια. Στην
περίπτωση που υπάρχει διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ορίου δαπανών με πλαστικό
χρήμα και δηλωθέντος, θα επιβάλλεται πρόσθετος φόρος 22% επί του ποσού των
ηλεκτρονικών δαπανών που λείπουν από τους φορολογούμενους. Σημειώνεται ότι
ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο ηλεκτρονικές πληρωμές σε συγκεκριμένους κλάδους των
ελευθέρων επαγγελματιών που εμφανίζουν υψηλή παραοικονομία να μετρούν στο
διπλάσιο της αξίας τους.

Παραδείγματα

Μισθωτός που έχει εισόδημα 10.000 ευρώ από μισθωτή υπηρεσία
και άλλα 5.000 ευρώ από ενοίκια ήταν υποχρεωμένος να ξοδέψει μέσω κάρτας ποσό
1.000 ευρώ. Για το 2020 θα πρέπει να ξοδέψει 4.500 ευρώ, δηλαδή 3.500 ευρώ
περισσότερα.

Ελεύθερος επαγγελματίας που δηλώνει ετήσιο εισόδημα 12.000
ευρώ δεν ήταν υποχρεωμένος να ξοδέψει ούτε ευρώ μέσω κάρτας. Από το 2020 θα
πρέπει να ξοδέψει μέσω κάρτας 3.600 ευρώ.

- Θέσπιση νέας πάγιας ρύθμισης οφειλών προς τη φορολογική
διοίκηση και τα ασφαλιστικά ταμεία. Η νέα ρύθμιση θα προβλέπει έως και 24
δόσεις για τακτικές φορολογικές οφειλές, αντί για έως 12 που προβλέπονται
σήμερα, και έως 48 δόσεις για έκτακτες φορολογικές οφειλές (π.χ. φόρο
κληρονομιάς), αντί για 24 δόσεις που προβλέπεται σήμερα. Το επιτόκιο της
ρύθμισης θα αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση του αριθμού των δόσεων. Έτσι,
φορολογούμενος που επιλέγει περισσότερες δόσεις θα βαρύνεται και με υψηλότερο
επιτόκιο σε σχέση με το επιτόκιο 5% που έχει σήμερα η πάγια ρύθμιση. Επιπλέον,
η ελάχιστη δόση μελετάται να είναι στα 15 ευρώ.

- Αλλαγές στη φορολόγηση του εισοδήματος σε είδος, δηλαδή
των παροχών σε είδος που πραγματοποιούν οι επιχειρήσεις στους εργαζομένους
τους. Στόχος των αλλαγών θα είναι η μείωση του φορολογικού βάρους για τους
εργαζομένους που λαμβάνουν και τις επιχειρήσεις που δίνουν παροχές σε είδος
(π.χ. εταιρικό Ι.Χ., πληρωμή ενοικίου εργαζομένου, παιδικού σταθμού, διδάκτρων
σχολείου).

- Μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από
το 28% στο 24% αναδρομικά από τη φετινή χρήση.

- Μείωση του φόρου στα μερίσματα από το 10% στο 5% από τη
χρήση 2019.

- Επιστροφή κατά 5% της προκαταβολής φόρου που έχει
βεβαιωθεί για το 2019 στις επιχειρήσεις.

- Κίνητρα στις επιχειρήσεις προκειμένου να ανανεώσουν τον
στόλο των οχημάτων τους με ηλεκτρικά Ι.Χ.

- Αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομική δραστηριότητα για 3
χρόνια, και μάλιστα αναδρομικά από τις οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί
μετά την 1/1/2006.

- Αναστολή του φόρου υπεραξίας επί του κέρδους αγοραπωλησίας
ακινήτων για 3 χρόνια και επανεξέτασή του κατά τον 4ο χρόνο.

- Μείωση φόρου για τις δαπάνες που πραγματοποιούν οι
φορολογούμενοι για την ενεργειακή λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των
ακινήτων. Το 40% της δαπάνης θα εκπίπτει από τον φόρο, αλλά μόνο για τις
εργασίες και όχι για τα υλικά.

- Σταδιακή εφαρμογή και καθιέρωση ηλεκτρονικών βιβλίων στις
επιχειρήσεις.

- Μετάταξη του συντελεστή ΦΠΑ στο 13%, από 24% που είναι
σήμερα, για τα είδη πρώτης ανάγκης που απευθύνονται στη βρεφική ηλικία.

- Μετάταξη του συντελεστή ΦΠΑ στο 13%, από 24%, για τα κράνη
μοτοσυκλετιστών και τα παιδικά καθίσματα αυτοκινήτων.

- Θέσπιση νέας κλίμακας φορολόγησης του εισοδήματος φυσικών
προσώπων, που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2020. Ο εισαγωγικός
συντελεστής μειώνεται από 22% σε 9% για το τμήμα του εισοδήματος έως 10.000
ευρώ και μειώνονται κατά μία εκατοστιαία μονάδα οι φορολογικοί συντελεστές που
εφαρμόζονται πάνω από τα 20.000 ευρώ.

Η νέα κλίμακα

Εισόδημα       
Συντελεστής

Έως 10.000 ευρώ       
9% (από 22%)

10.001-20.000 ευρώ 22%

20.001-30.000 ευρώ  
28% (από 29%)

30.001-40.000 ευρώ  
36% (από 37%)

40.001+ευρώ  44% (από
45%)

Η έκπτωση φόρου για μισθωτούς-συνταξιούχους που οδηγεί σε
αφορολόγητο όριο διαμορφώνεται ως εξής:

Άγαμος: 777 ευρώ, που συνεπάγεται αφορολόγητο όριο 8.636
ευρώ.

Έγγαμος με 1 παιδί: 810 ευρώ, για να προκύψει αφορολόγητο
9.000 ευρώ.

Έγγαμος με 2 παιδιά: 900 ευρώ, για να προκύψει αφορολόγητο
όριο 10.000 ευρώ.

Έγγαμος με 3 παιδιά: 1.120 ευρώ, που οδηγεί σε αφορολόγητο
11.000 ευρώ.

Έγγαμος με 3 παιδιά: 1.340 ευρώ, που οδηγεί σε αφορολόγητο
όριο 12.000 ευρώ.

Έγγαμος με 4 παιδιά και άνω: 1.560 ευρώ, που οδηγεί σε
αφορολόγητο 13.000 ευρώ.

Τα ποσά της έκπτωσης φόρου θα δίνονται στο σύνολό τους για
εισόδημα από μισθούς ή συντάξεις έως 12.000 ευρώ. Για εισοδήματα άνω των 12.000
ευρώ οι εκπτώσεις φόρου θα περιορίζονται κατά 20 ευρώ ανά 1.000 ευρώ επιπλέον
εισοδήματος.Μισθωτοί και συνταξιούχοι από τον πρώτο μήνα του 2020 θα
διαπιστώσουν μικρή αύξηση στις καθαρές αποδοχές τους, λόγω της μειωμένης
παρακράτησης φόρου. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες η φορολογική ελάφρυνση,
που φτάνει τα 1.300 ευρώ, θα φανεί στην εκκαθάριση των δηλώσεων των εισοδημάτων
του 2020.

Τα περιθώρια της κυβέρνησης για επιπλέον παροχές

Τα κρίσιμα στοιχεία για τα έσοδα 11μήνου-μεγάλο αγκάθι του
ΠΔΕ

Το πακέτο παροχών που περιλαμβάνεται στο φορολογικό
νομοσχέδιο, αλλά και αυτές που έχουν ήδη ανακοινωθεί/ενταχθεί στον
Προϋπολογισμό του 2020 και θα ακολουθήσουν τη νομοθετική οδό φέτος (όπως είναι
οι μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές κατά 0,9% από τον Ιούλιο του 2020, αλλά και
τα νέα επιδόματα), θα έχουν... συνέχεια. Δηλαδή, μπορεί να μην είναι οι
τελευταίες κινήσεις της κυβέρνησης για την τόνωση της οικονομίας φέτος και το
2020.Ο λόγος για τη "μάχη" που βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να
ολοκληρωθεί σε δύο στάδια:

1. Το πρώτο στάδιο, που αφορά το 2019, θα πρέπει να λήξει το
αργότερο στις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου. Συνδέεται με το φετινό
υπερπλεόνασμα, που θα κρίνει τα περιθώρια της κυβέρνησης για επιπλέον παροχές
φέτος.

2. Το δεύτερο στάδιο αφορά τα περιθώρια του 2020 πέραν των
μέτρων που ήδη θεσμοθετούνται. Σε αυτό το πεδίο η εικόνα είναι πιο σύνθετη και
θα εξαρτηθεί από περισσότερους παράγοντες. Συνδέεται με την τελική συμφωνία που
επιχειρείται με τους δανειστές για τη χρήση των κερδών ομολόγων για
συμφωνημένες επενδύσεις. Η συζήτηση ανοίγει διάπλατα τον Δεκέμβριο και στόχος
είναι, σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ, Χρήστο Σταϊκούρα, η αλλαγή χρήσης να γίνει εφικτή
το 2020.

Από την εν λόγω κίνηση σε συνδυασμό με την πορεία του ΑΕΠ,
των εσόδων, της συγκράτησης των δαπανών και του κόστους δανεισμού θα φανούν τα
περιθώρια για πρόσθετες παροχές το 2020. Βεβαίως, όλα συνδέονται και με το
τελικό "σχήμα" του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου μετά τις αποφάσεις
του ΣτΕ και με το δημοσιονομικό κόστος που θα έχει το 2020.

Τα κρίσιμα στοιχεία

Η κυβέρνηση περιμένει τα αναλυτικά στοιχεία για τα φορολογικά
έσοδα του 11μήνου (με τις πρώτες πληροφορίες να αναφέρουν ότι υπάρχει μεγάλη
υπέρβαση έναντι του στόχου). Ωστόσο, μεγάλη "ασάφεια" υπάρχει ακόμα
και στο σκέλος των δαπανών. Θεωρείται μεγάλο "αγκάθι" η πορεία του
ΠΔΕ, με τα έσοδα το 9μηνο να είναι κατά 793 εκατ. ευρώ χαμηλότερα του στόχου,
τη στιγμή που οι δαπάνες έχουν μικρότερη υστέρηση (κατά 542 εκατ ευρώ). Αν δεν
επιταχυνθεί η προσπάθεια τις επόμενες βδομάδες (καθώς υπηρεσιακά στελέχη
αναφέρουν ότι η υστέρηση συνεχίζεται), τότε θα τεθούν σε κίνδυνο οι μαζικές
αιτήσεις πληρωμών (που θα φέρουν έσοδα έως και το πρώτο τρίμηνο του 2020, τα
οποία εθνικολογιστικά εντάσσονται στον φετινό Προϋπολογισμό) και θα μειώσουν τα
περιθώρια κινήσεων.

Οι παροχές

Πρώτο μέλημα της κυβέρνησης είναι η κάλυψη της οικονομίας
από τα "βαρίδια" του παρελθόντος, για παράδειγμα σε σχέση με τις
οφειλές προς τη ΔΕΗ και τα ΕΛΤΑ, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές. Σημειώνεται ότι
η κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευτεί για την καταβολή στη ΔΕΗ του κόστους των
λεγόμενων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), δηλαδή του κόστους που επωμίζεται η
ΔΕΗ για την ηλεκτροδότηση των νησιών και για τα κοινωνικά τιμολόγια. Επίσης,
πρέπει να εξοφληθούν οι οφειλές προηγούμενων ετών προς τα ΕΛΤΑ για την Καθολική
Υπηρεσία.Ακόμα, δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποια πληρωμή με βάση την απόφαση
του ΣΤΕ που ισχύει αναδρομικά από τον Οκτώβριο. Το ετήσιο κόστος των αυξήσεων
στις συντάξεις, αφού πρώτα επαναϋπολογιστούν με βάση διατάξεις που πρέπει πρώτα
να ψηφιστούν, εκτιμάται, σύμφωνα με πληροφορίες του "Κ" σε 150 εκατ.
ευρώ (βλ. σχετικό ρεπορτάζ σελ. 8). Σε τριμηνιαία βάση το ανάλογο ποσό
ανέρχεται σε 35-40 εκατ. ευρώ.Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, τα περιθώρια για
επιπλέον παροχές, για παράδειγμα με τη μορφή μερίσματος, εξαρτώνται, σύμφωνα με
πληροφορίες, από το μέγεθος της υπέρβασης από τον στόχο για πρωτογενές
πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ. Μία επιπλέον ένδειξη θα φανεί και με τη
δημοσιοποίηση το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
των πορισμάτων για τα δημοσιονομικά της χώρας και για την 4η αξιολόγηση.Ο ΥΠΟΙΚ,
Χρήστος Σταϊκούρας, επικεντρώνει το βάρος όχι μόνο στο δημοσιονομικό πεδίο,
αλλά και στα προαπαιτούμενα που πρέπει να ολοκληρωθούν έως τις 20 Νοεμβρίου για
να διασφαλιστεί ένα θετικό πακέτο πορισμάτων για την Ελλάδα, το οποίο θα
επικυρωθεί στη σύνοδο του Eurogroup του Δεκεμβρίου, ανοίγοντας και τον δρόμο
για την εκταμίευση των κερδών ομολόγων που διακρατούνται. Στη σύνοδο της
προσεχούς εβδομάδας δεν αναμένεται να υπάρξει θέμα Ελλάδας."Βασική
προϋπόθεση είναι να συνεχιστεί η καλή εκτέλεση του Προϋπολογισμού φέτος. Δεν
θέλω να προδικάζω για συγκεκριμένες πολιτικές. Υπάρχουν πολλές σκέψεις και στις
δύο πλευρές της κατάρτισης ενός Προϋπολογισμού", είπε ο ΥΠΟΙΚ,
ξεκαθαρίζοντας ότι πρέπει να υπάρχει απόλυτη δημοσιονομική πειθαρχία.

Οι παροχές του 2020

Ο ΥΠΟΙΚ, Χρ. Σταϊκούρας, μέσα από τη συνέντευξη που έδωσε το
βράδυ της Πέμπτης στον Σκάι σκιαγράφησε τα πεδία παρεμβάσεων του 2020.
Συνδέονται με νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ στο πλαίσιο του σχεδιασμού των νέων
αντικειμενικών αξιών, με πιθανά κίνητρα για ανανέωση του στόλου των
αυτοκινήτων, αλλά και με αλλαγές στα τέλη κυκλοφορίας. Αναφέρθηκε και σε
παρεμβάσεις για την πάταξη του λαθρεμπορίου στα καύσιμα ή στα καπνικά που
μπορεί να φέρουν επιπλέον έσοδα στα κρατικά ταμεία.Στο πεδίο του ΕΝΦΙΑ ο ΥΠΟΙΚ
ανέφερε ότι η άσκηση για τις νέες αντικειμενικές αξίες θα ολοκληρωθεί τον Μάιο
του 2020, ώστε να υπάρχει μια ορθολογικότερη αποτίμηση της αξίας του Έλληνα
πολίτη. Ωστόσο, είπε ότι φαίνεται καταρχήν ότι υπάρχει πλούτος, που έχει
ποσοτικοποιηθεί σε κάποιες περιοχές στο 15%, ο οποίος δεν πληρώνεται. Έκανε
σαφές ότι το όποιο όφελος θα οδεύει υπέρ της μεσαίας τάξης, δηλαδή για επιπλέον
μείωση του ΕΝΦΙΑ, αφού εκκρεμεί ακόμα ένα 10% μείωσης, το οποίο προς το παρόν
δεν έχει ενταχθεί στον Προϋπολογισμό του 2020, γιατί δεν υπήρχε ο δημοσιονομικός
χώρος.Εξήγησε, για το μείγμα πολιτικής των επόμενων ετών, πως "ό,τι
υπερπλεόνασμα προκύπτει τα επόμενα χρόνια η επιδίωξή μας είναι να οδεύει κατά
70%-80% σε μειώσεις φόρων και κατά 20%-30% σε αυξήσεις δαπανών".Επίσης ένα
θέμα που μπορεί να προκύψει το 2020 είναι η πανευρωπαϊκή επιβολή του λεγόμενου
"πράσινου φόρου" στις μεταφορές. Η θέση του ΥΠΟΙΚ είναι αρνητική και
αυτό που εξετάζεται, σε περίπτωση που προκύψουν επιβαρύνσεις για τις
αερομεταφορές ή για τη ναυτιλία, είναι να ληφθούν ισοδύναμα μέτρα μείωσης των
φόρων.