Καλοκαιρινές διακοπές: Προγραμματισμός με βάση τις οικονομικές αλλά και τις ψυχικές δυνατότητες
Γράφει ο Δημήτρης Μπούκουρας, κλινικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπευτής
Αναζητώντας το θέμα της επικαιρότητας αυτής της εβδομάδας διαπίστωσα ότι συζητιέται με έντονα συναισθήματα το θέμα των διακοπών. Σκέφτηκα, λοιπόν, ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο να θυμίσω στους αναγνώστες ότι είναι η εποχή που συζητάμε για διακοπές και να τονίσω πως απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν κάποιου είδους απασχόληση και να κάνουν ένα διάλειμμα από την καθημερινότητά τους. Αυτή η αλλαγή προϋποθέτει αναγκαίο χρόνο για να σχεδιάσει κάποιος τις διαφορετικές δραστηριότητες, δηλαδή εάν θέλει θάλασσα, βουνό, παρέες, αθλητισμό, ψάρεμα κ.λ.π.
Σήμερα όμως, που τα ποσοστά ανεργίας είναι υψηλά και οι αμοιβές περιορισμένες, οι διακοπές είναι για μεγάλο μέρος του πληθυσμού άπιαστο όνειρο. Έτσι, λοιπόν, ο άνεργος και ο χαμηλόμισθος δεν μπορούν να ζήσουν την εμπειρία των ευχάριστων συναισθημάτων που μας δίνουν τα προκαταρκτικά σχέδια και αυτά της προετοιμασίας για την περίοδο των διακοπών. Η αγωνία του να βρεθούν τα χρήματα, η ανασφάλειά του να πετύχει τον στόχο του, ο φόβος του ότι μπορεί να μην τα καταφέρει και αυτό να στραφεί εναντίον του σαν χαρακτηρισμός ανίκανου και αναποτελεσματικού ατόμου, τον οδηγεί στην απελπισία και την αυτομομφή. Παρ’ όλ’ αυτά υπάρχουν κάποιες λύσεις, όπως του να έχει κάποιο πατρικό σπίτι στο χωριό και να καταφύγει σε αυτό σαν λύση στο οικονομικό του θέμα.
Βέβαια υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν πρόβλημα οικονομικό και οι επιλογές τους είναι εύκολο να πραγματοποιηθούν. Συσχετίζοντας αυτούς τους δύο πόλους καταλήγουμε στο προφανές συμπέρασμα ότι υποφέρουν οι οικονομικά ασθενέστεροι. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που δεν μπορούν να σκεφτούν διακοπές γιατί παλεύουν για την επιβίωση ή είναι σοβαρά ασθενείς.
Γνωρίζοντας ότι αυτά τα προβλήματα μεγαλώνουν όταν υπάρχει οικονομική κρίση στην κοινωνία θέλουμε να ελπίζουμε ότι ξεπερνώντας την θα έχουμε καλύτερη ποιότητα ζωής για τον πληθυσμό αλλά πάντα θα υπάρχουν άτομα, τα οποία κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες δεν θα μπορούν να κάνουν διακοπές.
Η ψυχολογική προσέγγιση αυτού του φαινομένου δείχνει ότι η ανάγκη των διακοπών έχει να κάνει με την ψυχική υγεία του καθενός γιατί η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση, η σιγουριά και η ικανοποίηση από τις δραστηριότητες των διακοπών λειτουργούν ως επιβεβαίωση της αξίας του (δηλαδή, από τη μια μεριά έχουμε την ευχαρίστηση της επιτυχίας των στόχων και από την άλλη έχουμε την εμπειρία που αποκτήσαμε από αυτή την διαφορετική ζωή και αν συμπίπτουν και τα δύο θετικά έχουμε τη χαρά της ευτυχίας).
Με αυτές τις σκέψεις μπορεί να συμπεράνει κάποιος ότι η υπόθεση των διακοπών είναι πολύπλοκη και δαπανηρή (σε χρήματα και συναισθήματα) αλλά αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα γιατί οι διακοπές προγραμματίζονται με τις δυνατότητες όχι μόνο τις οικονομικές αλλά και τις ψυχικές. Πολλοί άνθρωποι, έχοντες και μη, δεν μπορούν να χαρούν στιγμές και καταστάσεις επειδή η ψυχολογία τους είναι αρνητική για οποιαδήποτε αλλαγή και θα τονίσω ότι αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από τις άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Για να γίνω πιο πειστικός και κατανοητός αναφέρω την περίπτωση κάποιου που κερδίζει μια 10ήμερη φιλοξενία σε ξενοδοχείο 5 αστέρων και δεν την αποδέχεται επειδή νομίζει ότι δεν θα περάσει καλά.
Δεν θα αναλύσω περισσότερο τις ψυχικές παραμέτρους που επηρεάζουν τον άνθρωπο ώστε να μην απολαμβάνει την ποιότητα ζωής που του αξίζει διότι θα αποκαλύπταμε πτυχές της ανθρώπινης ψυχής που θα μας δημιουργούσαν ερωτηματικά και απορίες τέτοιες που θα χάναμε το νόημα και την αξία αυτού του ευχάριστου και δημιουργικού διαλείμματος.
