Η Credit Suisse διεσώθη, αλλά με τι κόστος; Η επόμενη μέρα για χρηματιστήρια και τράπεζες

Την εβδομάδα αυτή «κλείνει» πανηγυρικά μία ακόμη τριπλέτα προβλέψεων της στήλης μας.

Η Credit Suisse «διεσώθη» όπως αναμενόταν (καλά, αυτό ήταν στανταράκι), τα κρυπτονομίσματα πραγματοποίησαν ανοδικό ξέσπασμα ακριβώς όπως είχαμε εκτιμήσει διαγραμματικά, ενώ η βαρετά προβλέψιμη πλέον Federal Reserve ΦΥΣΙΚΑ και στάθηκε κατώτερη των περιστάσεων, για άλλη μια φορά, αδυνατώντας να δείξει την απαιτούμενη πυγμή με τα επιτόκια, που σημαίνει πως ο πληθωρισμός θα αφεθεί να ρημάξει ακόμη περισσότερο περιουσίες, ώσπου να απορροφηθεί από τις δυνάμεις της αγοράς, αντί να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά από τις κεντρικές τράπεζες – που στην τελική τον δημιούργησαν.

Η δικαιολογία της Fed για την ανικανότητά της ή μάλλον για την κωλοτούμπα της (στην πραγματικότητα πρόκειται για πολύ ικανούς ψεύτες) όσον αφορά την ελλιπή αύξηση επιτοκίων, είναι το «ευάλωτο τραπεζικό σύστημα», με αφορμή την κατάρρευση της Silicon Valley Bank (και την παρολίγον της Credit Suisse).

Ότι δηλαδή οι τράπεζες έχουν ακόμη ανάγκη από ποσοτική χαλάρωση (εκείνο το έκτακτο μέτρο που εφαρμόσθηκε… προσωρινά πριν από δύο δεκαετίες), QE και «φθηνό χρήμα». Μα οι τράπεζες πάντα θα έχουν ανάγκη! Σε αυτό το σάπιο, μη βιώσιμο πλέον χρηματοπιστωτικό σύστημα που απλώς κλωτσά το τενεκεδάκι του χρέους πιο κάτω στον δρόμο…

Μα επίσης εσείς δε βγήκατε και είπατε αμέσως μετά την «διάσωση» της ελβετικής τράπεζας (την οποία διάσωση θα πληρώσουμε όλοι εμμέσως με περισσότερο πληθωρισμό) πως το τραπεζικό σύστημα παραμένει «σταθερό» και να μη φοβόμαστε και τέτοια; Ο Μπάιντεν τα έλεγε… ψέλλιζε τέλος πάντων… καλά, αφήστε τον αυτόν, κανείς δε δίνει σημασία στον γεράκο με τη άνοια πλέον. Η Γέλεν λοιπόν τα έλεγε, η ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ και όλο το συνονθήλευμα κεντρικών τραπεζιτών.

Τελικά τι από τα δύο ισχύει;! Οι τράπεζες είναι ευάλωτες και χρειάζονται στήριξη και περισσότερο τύπωμα, ή είναι ισχυρές και δεν έχουν ανάγκη (άρα γιατί τις σώζουμε); Διότι αν ισχύει το δεύτερο, καλά κάνετε και τις σώζετε (ή μάλλον αποφασίζετε πως πρέπει να σωθούν, διότι από εμάς σώζονται, και όχι από εσάς). Κι εγώ μαζί σας. Αλλά τουλάχιστον να λέτε και τα πράγματα με το όνομά τους.

Πως η αρρωστημένη αυτή νομισματική πολιτική δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο κρίσης χρέους-πληθωρισμού. Πως το ανεξέλεγκτο, αδιάκριτο τύπωμα χρήματος ευθύνεται για τον πληθωρισμό και όχι μια γρίπη, το Σουέζ ή ο Πούτιν. Αυτά δεν είναι ούτε η κορυφή του παγόβουνου.

Και να πείτε με το όνομά του και το σύστημα στο οποίο ζούμε πια. Δε λέγεται πια καπιταλισμός. Διότι όταν αεροπορικές, τράπεζες και κάθε λογής μεγάλες επιχειρήσεις διασώζονται από το κράτος ή με τη μεσολάβηση του κράτους (οι μικρομεσαίες εξοντώνονται και σκόπιμα κιόλας), τότε δεν έχουμε καπιταλισμό.

Όσο κι αν σκούζουν οι σύγχρονοι κομμουνιστές της μόδας που ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν τι πρεσβεύει το οικονομικό σύστημα που εκπροσωπούν, πως η διάσωση π.χ. μιας τράπεζας είναι κλασικό δείγμα καπιταλισμού, αυτό δε θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα.

Διότι στην πραγματικότητα ένα τέτοιο σύμπτωμα αποτελεί ΔΟΜΙΚΟ χαρακτηριστικό σοσιαλιστικού καθεστώτος. Εκ των πραγμάτων θα μπορούσε κανείς να πει πως τις τελευταίες δύο δεκαετίες η Δύση δεν είναι στ’ αλήθεια ελεύθερη καπιταλιστική αγορά, αλλά ένα νεοφεουδαρχικό-σοσιαλιστικό μόρφωμα. Η δε σύχρονη Ελλάδα, δε ξέρω αν υπήρξε και κάτι άλλο από σοσιαλιστική!

Αυτό δεν είναι καπιταλισμός

Γενικά, όπου ανακατεύεται πολύ το κράτος, είτε για κακό είτε για καλό (δήθεν), όπως η διάσωση μιας αεροπορικής π.χ. όπως συνέβη επί καραντίνας (την οποία οι ίδιοι επέβαλαν), η ιστορία δεν έχει καλό τέλος.

Διότι το κράτος μαθηματικά αποτελεί ένα γραφειοκρατικό ψυχρό σώμα που «κλέβει» θερμότητα από όσους πραγματικά εργάζονται, και την παραδίδει πίσω μειωμένη. Οποιαδήποτε «διάσωση» φέρει τη σφραγίδα του κράτους ή κεντρικού φορέα που λειτουργεί ως κράτος (ή παρέα με το κράτος), όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, σημαίνει πολύ απλά ότι το λογαριασμό θα πληρώσουν οι από κάτω.

Διότι η ίδια σαν οντότητα είναι ανίκανη να παράγει ΑΞΙΑ, παρά μόνο την ανακατανέμει, μειωμένη. Και λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν. Τύπωμα=πληθωρισμός.

Όταν λοιπόν η Γέλεν μάς προαναγγέλλει πως σε περίπτωση νέου bank run όπως της Credit Suisse, θα υπάρξει νέα κρατική παρέμβαση, τότε δε μιλάμε επίσημα πλέον για καπιταλισμό.

Για όσους δε γνωρίζουν τι είναι το bank run (τραπεζικός πανικός), bank run είναι όταν μια τράπεζα καταρρέει ή βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας (ή ακόμη και απλή υποψία χρεοκοπίας), ή γενικότερα το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση, και οι δικαιολογημένα πανικόβλητοι καταθέτες, από μεγαλοεπιχειρηματίες μέχρι φτωχά νοικοκυριά, σπεύδουν να σηκώσουν τις αποταμιεύσεις φοβούμενοι μην «εξατμιστούν».

Κάτι αντίστοιχο δηλαδή που πήγε να συμβεί και στην Ελλάδα και… απεφεύχθη «δημοκρατικά», με την επιβολή capital controls. Διότι αυτές είναι οι τράπεζες, να μην το ξεχνάμε. Κρατούν τα λεφτά μας, τα οποία ωστόσο από τη στιγμή που τα κρατούν παύουν να είναι δικά μας, αφού όχι μόνο μας απαγορεύεται ενίοτε να τα σηκώσουμε, αλλά από τη στιγμή που περνούν σε τραπεζικά χέρια η όλη ιστορία της κατάθεσης είναι ένα ψέμα.

Αφού μετατρέπονται σε όργανο μόχλευσης των τραπεζών, στα πλαίσια του λεγόμενου fractional reserve banking. Δηλαδή αν μια τράπεζα υποτίθεται πως κρατά 1.000.000.000 ευρώ, στην ουσία διαθέσιμα έχει ούτε το 1/10 από αυτά, ενώ μοχλεύει (επενδύοντας, παίζοντας) πολλαπλάσιά τους!

Κι αυτός είναι ο λόγος που μια τράπεζα είναι εκτεθειμένη σε bank run, διότι μαζική εκροή κεφαλαίων θα σήμαινε αυτόματα κατάρρευσή της. Ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, από όταν εγκαταλείφθηκε ο κανόνας του χρυσού (ως αντίκρισμα του χρήματος), ουσιαστικά βασίζεται πλέον στην «εμπιστοσύνη». Την εμπιστοσύνη… πως δε θα καταρρεύσει.

Γι’αυτό και ο παραμικρός τριγμός πλέον είναι ικανός να δημιουργήσει ντόμινο καταστροφής. Κι έτσι έρχεται το κράτος στο παιχνίδι να «εξασφαλίσει» πως δε θα γίνει αυτό. Μόνο που οποιαδήποτε διάσωση την χρεώνει πρακτικά στον ίδιο το λαό τον οποίο υποτίθεται εξ αρχής θα προστάτευε.

Όπως και να έχει, αυτό που μένει για εμάς από την όλη ιστορία της Credit Suisse είναι: περισσότερος πληθωρισμός. Και αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής της τριπλέτας που το επιβεβαιώνει αυτό. Τα κρύπτο ανέβηκαν, όπως περιμέναμε, αλλά μην τσιμπάτε, η bearmarket δεν έχει τελειώσει.

Τα κρύπτο όμως είναι σινιάλο για ό,τι συμβαίνει στη Wall Street. Αυτό σημαίνει πως φαινομενικά οι αγορές θα ανέβουν, για τώρα. Αυτό συνάδει και με το ατυχές-ευτυχές γεγονός διάσωσης της Credit Suisse, το οποίο ναι μεν δίνει φιλί ζωής στο τραπεζικό σύστημα, άρα άνοδο (για τώρα), αλλά σε βάθος εκθέτει τα σοβαρά προβλήματα και το πόσο πραγματικά ευάλωτος είναι ο τομέας. Μακροπρόθεσμα δηλαδή… κακά μαντάτα.

Αντίστοιχα η μη γενναία αύξηση επιτοκίων από τη Fed (ως αποτέλεσμα του ευάλωτου τραπεζικού τομέα) τι σημαίνει για τις αγορές; Ράλι φυσικά, διότι περισσότερο τύπωμα χρήματος, περισσότερα νούμερα για τις (ήδη φουσκωμένες) αποτιμήσεις. Όμως μακροπρόθεσμα… σημαίνει πληθωρισμός. Και ένας τόσο εξοντωτικός για την Main Street (τη μέση τάξη δηλαδή) πληθωρισμός, σημαίνει πρακτικά βαθιά ύφεση, άρα μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, άρα τελικώς κακά μαντάτα για τις αγορές.

Με λίγα λόγια, πανηγυρίστε, για όσο ακόμα μπορείτε όσοι εθελοτυφλείτε, για τη «διάσωση» της κάθε Credit Suisse και τη «σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος». Ίσως και να σας αξίζει το κοντινό μέλλον των €10/ντουζίνα αυγά… Όσοι είστε έξυπνοι, γιατί όχι να μην κερδοσκοπήσετε κιόλας (αλλά φροντίστε να βγείτε πριν αρχίσει η κατρακύλα)…

Ο θάνατος του χρήματος

Οι αναλυτές της Gold Switzerland εξηγούν: “Κανείς δεν πρέπει να πιστεύει ότι μια κρατική επιδοτούμενη εξαγορά της Credit Suisse από την UBS θα λύσει το πρόβλημα. Γιατί, απλώς αναδιατάξαμε τις ξαπλώστρες στον Τιτανικό και κάναμε το πρόβλημα μεγαλύτερο παρά μικρότερο. Έτσι, αντί για σωσίβιο, η UBS θα έχει ένα τεράστιο μολύβδινο βάρος να κουβαλήσει, το οποίο θα εγγυηθεί την κατάρρευσή της καθώς το τραπεζικό σύστημα καταρρέει.

Και η ελβετική κυβέρνηση θα αναλάβει περιουσιακά στοιχεία που θα είναι μη ρευστοποιήσιμα. Η SNB πνίγεται, φυσικά, σε ένα απύθμενο χάος, έχοντας χάσει 143 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Ο ισολογισμός της είναι μεγαλύτερος από το ελβετικό ΑΕΠ και σχετίζεται με την αγορά συναλλάγματος και αμερικανικές μετοχές τεχνολογίας. Αυτή η κεντρική τράπεζα είναι το μεγαλύτερο hedge fund στον κόσμο και το λιγότερο επιτυχημένο.

Απλά για να βάλουμε μια ισορροπημένη άποψη για την Ελβετία. Έχει το καλύτερο (;) πολιτικό σύστημα στον κόσμο, με άμεση δημοκρατία. Έχει επίσης χαμηλό ομοσπονδιακό χρέος και συνήθως δεν έχει δημοσιονομικό έλλειμμα. Είναι επίσης η ασφαλέστερη χώρα στον κόσμο.

Αλλά το ελβετικό τραπεζικό σύστημα είναι πολύ ακατάλληλο, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο. Μια κεντρική τράπεζα που είναι μεγαλύτερη από το ΑΕΠ της χώρας είναι εξαιρετικά ακατάλληλη. Και ένα τραπεζικό σύστημα που είναι 5 φορές το ελβετικό ΑΕΠ είναι εξίσου επικίνδυνο. Αν και η Fed και η ΕΚΤ είναι πολύ μικρότερα σε σχέση με το ΑΕΠ των χωρών τους από την SNB, αυτές οι δύο κεντρικές τράπεζες θα ανακαλύψουν σύντομα ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία ύψους περίπου 8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων είναι κατάφωρα υπερτιμημένα.

Με ένα παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα στα πρόθυρα συστημικής αποτυχίας, οι κεντρικοί τραπεζίτες και γενικά οι τραπεζίτες εργάζονταν όλο το εικοσιτετράωρο αυτό το σαββατοκύριακο για να αποφύγουν την αναπόφευκτη κατάρρευση του χρεοκοπημένου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έρχεται το μεγαλύτερο τύπωμα χρήματος στην Ιστορία…

Οι μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες θα θεωρούνταν ήδη χρεοκοπημένες εάν αποτιμούσαν με ειλικρίνεια τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Αλλά έχουν μια υπέροχη πηγή χρημάτων που θα αξιοποιήσουν για να σώσουν το σύστημα. Ναι, κάνουμε λόγο, φυσικά, για εκτύπωση χρημάτων. Τους επόμενους μήνες και χρόνια θα βιώσουμε την μεγαλύτερη χιονοστιβάδα εκτύπωσης χρημάτων που έχει χτυπήσει ποτέ τον κόσμο. Για όποιον πιστεύει ότι απλώς βλέπουμε μια άλλη τράπεζα που θα εξατμιστεί γρήγορα, θα χρειαστεί να κάνει ένα ντους σε παγωμένο νερό των Άλπεων.

Αυτό που βλέπουμε δεν είναι απλώς ένα προσωρινό δράμα που θα τακτοποιήσουν «οι ισχυρές και πολυμήχανες» κεντρικές τράπεζες.

Αυξημένος πλέον ο κίνδυνος των Bank runs

Αυτό που βλέπουμε είναι η τελική φάση αυτής της οικονομικής εποχής που ξεκίνησε με τη σύσταση της Fed το 1913 και τα επόμενα χρόνια, ή πολύ νωρίτερα, θα τελειώσει με το θάνατο του χρήματος. Αλλά το «Θάνατος του χρήματος» δεν σημαίνει μόνον ότι το δολάριο (και τα περισσότερα νομίσματα) θα κάνουν την τελική τους κίνηση προς το μηδέν, έχοντας ήδη υποχωρήσει 98% από το 1971.

Η υποτίμηση του νομίσματος δεν είναι η αιτία, αλλά το αποτέλεσμα του να αναλάβει η τραπεζική ελίτ τον έλεγχο των χρημάτων για δικό της όφελος. Όπως είπε ο Mayer Amschel Rothschild στα τέλη του 1700: «Αφήστε με να εκδίδω και να ελέγχω τα χρήματα ενός έθνους και δεν με νοιάζει ποιος θα ψηφίζει τους νόμους».

Δυστυχώς, ο Θάνατος του Χρήματος δεν είναι μόνο όλα τα νομίσματα που πηγαίνουν στο ΜΗΔΕΝ, όπως έκαναν σε όλη την ιστορία. Όχι, ο θάνατος του χρήματος σημαίνει ολική και οριστική κατάρρευση αυτού του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Κανένας καταθέτης δεν πρέπει να πιστεύει ότι η FDIC (Federal Deposit Insurance Corp) στις ΗΠΑ ή παρόμοια οχήματα σε άλλες χώρες θα σώσουν τις καταθέσεις.

Όλοι αυτοί οι οργανισμοί είναι μαζικά υποκεφαλαιοποιημένοι, με αποτέλεσμα στο τέλος να αναγκάζονται να παρέμβουν οι κυβερνήσεις όλων των χωρών. Γνωρίζουμε φυσικά ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν χρήματα. Εκτυπώνουν ό,τι χρειάζονται.

Αυτό αφήνει τους απλούς ανθρώπους να αναλαμβάνουν το βάρος όλης αυτής της εκτύπωσης χρημάτων. Αλλά και οι απλοί άνθρωποι δεν θα έχουν χρήματα. Ναι, λίγοι πλούσιοι θα φορολογηθούν βαριά για να καλύψουν τραπεζικά ελλείμματα και ζημίες. Ωστόσο, αυτό θα είναι μια σταγόνα στον ωκεανό.

Αντίθετα, οι απλοί άνθρωποι θα εξαθλιωθούν με ελάχιστο εισόδημα, χωρίς κρατικές επιδοτήσεις, χωρίς συντάξεις και χρήματα που δεν έχουν αξία. Τα παραπάνω είναι δυστυχώς ο κύκλος που διανύουν όλες οι οικονομικές εποχές. Το θέμα αυτή τη φορά είναι ότι το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και σε μέγεθος που δεν έχει ξαναδεί στην ιστορία.

Δυστυχώς, ένα σάπιο και χρεοκοπημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να περάσει μια περίοδο κάθαρσης που βιώνει τώρα ο κόσμος. Δεν μπορεί να υπάρξει υγιής ανάπτυξη και αξίες μέχρι να καταρρεύσει το τρέχον διεφθαρμένο και μολυσμένο με χρέη σύστημα. Μόνο τότε ο κόσμος μπορεί να αναπτυχθεί ξανά υγιής.

Η μετάβαση θα είναι, δυστυχώς, δραματική, με πολλά δεινά για τους περισσότερους ανθρώπους. Αλλά δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Δεν θα δούμε μόνο φτώχεια, πείνα, αλλά και πολλές ανθρώπινες τραγωδίες. Ο κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής ή εμφυλίου πολέμου είναι πολύ υψηλός συν τον κίνδυνο ενός παγκόσμιου πολέμου.

Οι κεντρικές τράπεζες ήλπιζαν, φυσικά, ότι τα ψηφιακά τους νομίσματα (CBDC) θα τις σώσουν (αλλά όχι τον κόσμο) από την παρούσα καταστροφή, ελέγχοντας πλήρως τις δαπάνες των ανθρώπων. Αλλά θα αργήσουν πολύ. Και δεδομένου ότι τα CBDC είναι απλώς μια άλλη μορφή Fiat χρημάτων, απλώς θα επιδεινώσει το πρόβλημα με ένα ακόμη πιο σοβαρό αποτέλεσμα στο τέλος.

Ακόμη και αν μόνο οι μισοί από τους ανασφάλιστους καταθέτες αποφασίσουν να αποσυρθούν, σχεδόν 190 τράπεζες βρίσκονται σε δυνητικό κίνδυνο απομείωσης ακόμη και για ασφαλισμένους καταθέτες, με πιθανώς 300 δισεκατομμύρια δολάρια ασφαλισμένων καταθέσεων σε κίνδυνο.

Όταν η αμερικανική οικονομία βρεθεί υπό πίεση, τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών θα επιδεινωθούν δραματικά και τα επισφαλή χρέη θα αυξηθούν εκθετικά. Με το σύνολο του ενεργητικού των εμπορικών τραπεζών των ΗΠΑ στα 23 τρισεκατομμύρια δολάρια, θα είναι πραγματικά μεγάλη έκπληξη αν αποπληρωθεί ή ανακτηθεί το 50% στην επερχόμενη κρίση. Και φυσικά, οι παραπάνω κίνδυνοι αφορούν μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.

Το παγκόσμιο σύστημα δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση, με την ΕΕ υπό τεράστια πίεση, εν μέρει λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, υπό το κράτος πίεσης των ΗΠΑ. Σχεδόν κάθε μεγάλη οικονομία στον κόσμο βρίσκεται σε δεινή θέση.

Το 1971, όταν ο Νixon κατήργησε τον κανόνα του χρυσού, το παγκόσμιο χρέος ήταν 4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Χωρίς νόμισμα που να υποστηρίζει χρυσό, το τίμημα για το τύπωμα χρήματος έγινε μηδέν… Και έτσι μέχρι το 2000 το χρέος είχε αυξηθεί 25 φορές σε 100 τρισ. δολ. Το 2006, όταν ξεκίνησε η Μεγάλη Οικονομική Κρίση, το παγκόσμιο χρέος ήταν 120 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Μέχρι το 2021 είχε αυξηθεί 75 φορές από το 1971 σε 300 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το παγκόσμιο χρέος υπολογίζεται στα 3 τετράκις εκατομμύρια δολάρια κάποια στιγμή μεταξύ 2025 και 2030! Αυτό προϋποθέτει ότι το σκιώδες τραπεζικό σύστημα συν τα εκκρεμή παράγωγα (περίπου 2 τετράκις) θα πρέπει να μπορούν να απορροφηθούν.

Αυτό προφανώς θα οδηγήσει σε υπερπληθωρισμό και στη συνέχεια σε καταθλιπτική κατάρρευση. Ξέρω ότι αυτό ακούγεται… υπερβολικά δραματικό, αλλά εξακολουθεί να είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο σε ό,τι αφορά το πώς θα λήξει η μεγαλύτερη πιστωτική φούσκα στην ιστορία. Όπως γίνεται αντιληπτό, το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει πλέον τραυματιστεί, με μια ανοιχτή πληγή που δεν θα επουλωθεί. Το πρόβλημα θα μεταδοθεί στην επόμενη όχθη, και στην επόμενη και στην επόμενη…».