Ποιοι ωφελούνται από το "λεφτόδενδρο" των 2,2 τρισ. δολ του Μπάιντεν

Χαμογελά ο Elon Musk

Η πρώτη φάση του προγράμματός «Build Back Better» (Χτίζουμε Ξανά Καλύτερα) αναφέρει λεπτομερώς αυτές τις επενδύσεις που θα απλωθούν σε μια περίοδο οκτώ ετών, και θα περιλαμβάνουν έργα κυρίως στον τομέα των μεταφορών και σε υποδομές που σχετίζονται με τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Γέφυρες και δρόμοι, ταχύτερο Ίντερνετ, βελτιωμένες δημόσιες συγκοινωνίες και περαιτέρω ώθηση των ηλεκτροκίνητων στο ευρύ κοινό. Για την ακρίβεια ο Μπάιντεν σκοπεύει να γεμίσει τη χώρα με σταθμούς φόρτισης (χαρές ο Elon Musk…) Ήδη η μετοχή της Tesla έκλεισε με σημαντικά κέρδη αυτήν την εβδομάδα, στον απόηχο της ανακοίνωσης.

Ειδικότερα, το σχέδιο προβλέπει να δοθούν 620 δισ. δολάρια στις μεταφορές, επιτρέποντας τον εκσυγχρονισμό τουλάχιστον 32.000 χλμ δρόμων και αυτοκινητοδρόμων κατά μήκος των ΗΠΑ. Ο «Sleepy Joe» (ο Κοιμισμένος Τζο) όπως συνήθιζε να τον αποκαλεί ο Ντόναλντ Τραμπ, φιλοδοξεί να καταστήσει τον φάκελο αυτόν έναν από τα ορόσημα της θητείας του.

Τι προβλέπει το σχέδιο

Πέρα από την ανοικοδόμηση του οδικού δικτύου, η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται για υψηλής ταχύτητας Ίντερνετ σε όλη τη χώρα, κατασκευή 500 χιλιάδων σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, καθώς και αντικατάσταση των σωληνώσεων από μόλυβδο. Ακόμη προειδοποιεί πως θα παταχθεί αυστηρά η φοροδιαφυγή, γεγονός που θα φέρει στα δημόσια ταμεία εκατοντάδες δις. δολάρια. Ο ελάχιστος φόρος στα κέρδη των εταιριών (πέραν των συνόρων ΗΠΑ) θα «κλείσει» στο 21%, κάτι που θα φέρει πάνω από $1 τρις. μέσα σε μια δεκαετία.

Παρότι το σχέδιο Μπάιντεν δεν περιελάμβανε περισσότερες λεπτομέρειες πέραν των $80 δις. για Amtrak, ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε πως μέρος του ποσού των $2,25 τρις. θα αξιοποιηθεί για την κατασκευή ραγών υψηλής ταχύτητας. Όλα τα συμβόλαια θα πάνε σε αμερικανικές εταιρίες, και όλα τα προϊόντα θα κατασκευαστούν στην Αμερική (κάτι που πρώτος είχε προτείνει ο Τραμπ). Αναλυτές της Wall Street εκτιμούν ότι το σχέδιο θα μπορούσε να δημιουργήσει 18 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.

Σε όρους δολαρίων, το μεγαλύτερο μέρος θα διοχετευθεί στις συγκοινωνίες, στην εξέλιξη των βιομηχανιών, στην έρευνα και ανάπτυξη, στο ηλεκτρικό δίκτυο καθώς και στο προηγμένο Ίντερνετ, ενώ σημαντικό ποσό θα δοθεί στην αγορά ηλεκτροκίνητων και στην ενθάρρυνση εταιριών για κατασκευή μπαταριών σε αμερικανικό έδαφος, έναντι Κίνας. Τέλος, ιδρύεται η «Civilian Climate Corps» για την αντιμετώπιση προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.

Με σκληρή φορολογία θα πληρωθεί το έργο

Αυτές οι τεράστιες επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν από μια αύξηση των φόρων στις επιχειρήσεις από το 21% στο 28%. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, το ποσοστό αυτό θα παραμείνει, και μετά την αύξησή του, το χαμηλότερο μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, με την εξαίρεση των ετών που ακολούθησαν τη δημοσιονομική μεταρρύθμιση του Ντόναλντ Τραμπ που ψηφίστηκε το 2017.

Η φοροδιαφυγή αναμένεται να δεχθεί ισχυρό σφυροκόπημα, ειδικά για εταιρίες ορυκτών καυσίμων, και εταιρίες με offshore θέσεις εργασίας. Μάλιστα αναμένεται να κλείσουν τα όποια νομοθετικά «παραθυράκια» επιτρέπουν το offshoring, ενώ οι Αμερικανικές εταιρίες θα αποτρέπονται από το να καταφεύγουν σε «φορολογικούς παραδείσους».

Πως αντέδρασε η αγορά

Ο S&P 500 κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία τις 4.000 μονάδες, σπάζοντας ένα ψυχολογικό φράγμα-ορόσημο, το οποίο φυσικά και θα καρπωθεί η κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις. Το ρεκόρ αυτό μιλά από μόνο του (άσχετα τι θα ακολουθήσει τους επόμενους μήνες όταν ο πληθωρισμός χτυπήσει την οικονομία), ωστόσο πολλά είναι τα ενδιαφέροντα της εβδομάδας. Υπεραποδίδουν οι μετοχές που συνδέονται με έργα υποδομών καθώς και οι εταιρίες φόρτισης ηλεκτροκίνητων. Σε υψηλό 14μηνου έχει εκτοξευθεί στο μεταξύ η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς, ενώ ενέργεια, τράπεζες και βιομηχανικά υλικά είναι οι κερδισμένοι του τριμήνου, με τελευταίες τις τεχνολογίες, έτσι για αλλαγή…

Στην πραγματικότητα πάντως, δεν είναι το σχέδιο αυτό καθ’ αυτό που αρέσει στη Wall Street. Άλλωστε σε μια άλλη εποχή (λογικής και όχι παραλογισμού που ζούμε), η αγορά θα είχε πέσει τώρα, εφόσον θα είχε «πουλήσει στα νέα» που θα χε προεξοφλήσει καιρό τώρα, ελλείψει νέων θετικών καταλυτών. Στην ουσία αυτό που κινεί την αγορά υψηλότερα, έιναι η επίσημη πλέον επιβεβαίωση πως «θα συνεχίσουμε να τυπώνουμε εις το διηνεκές», επομένως συνεχίστε να ποντάρετε».

Είναι στ’ αλήθεια πολλά τα 2 τρις.;

Ωραία λοιπόν όλα αυτά, ευγενές το σχέδιο, «να ξαναχτίσουμε την Αμερική», ο Μπάιντεν φιλοδοξεί να κάνει αυτό που δεν έκανε ο Τραμπ (ή που δεν τον άφησαν μάλλον). Και στην τελική τι είναι 2,25 τρις. δολάρια; Η απορία είναι δεν είναι ειρωνική. Πράγματι αναρωτιόμαστε, ας απαντήσει κάποιος πλέον, τι ακριβώς είναι 2 και 3 και 10 τρις. πλέον;

Στην εποχή που η Fed τυπώνει 120 έως και 250 δις. το μήνα, που τολμά να λέει δημόσια πως «έχει απεριόριστη ποσότητα χρήματος αν θέλει», που έπαψε να δημοσιεύει το δείκτη προσφοράς χρήματος M3, που το τύπωμα χρήματος αποτελεί πανάκεια για κάθε νόσον και που ο πληθωρισμός αναμένεται μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να σκάσει στα μούτρα μας σαν τσουνάμι, αλήθεια τι είναι πλέον 2 τρις.; Την ίδια μάλιστα απορία έθεσε αυτήν την εβδομάδα και η Rabobank σε note της προς τους επενδυτές, γράφοντας «θεωρούνται $2 τρις. πολλά χρήματα πλέον;» Η απάντηση είναι φυσικά όχι, κυρίες και κύριοι!

Είναι στα αλήθεια τόσα πολλά ώστε να το… κάνουμε θέμα; Ή πόσο μάλλον να επιβάλλουμε εξοντωτική φορολογία προκειμένου να χρηματοδοτηθούν έργα υποδομών αγίας μόλις 2 ψωροδις; Γιατί απλά δεν τα τυπώνουμε; Αφού μόνο αυτό κάνουμε άλλωστε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο από το ξέσπασμα της πανδημίας!

Ο κορωνοιός έγινε η αφορμή προκειμένου η Fed να σπάσει τα κοντέρ τυπώματος, να γίνει κυριολεκτικά ιντερνετικό ανέκδοτο (money printer go brrr) και περίγελος του πλανήτη, χάνοντας κάθε αξιοπιστία ως υποτίθεται Κεντρική Τράπεζα του… κόσμου. Από το 2020 κι έπειτα, η Fed τύπωσε σχεδόν το 30% των συνολικών δολαρίων που τυπώθηκαν ποτέ! Με άλλα λόγια, 15 μήνες τώρα έχουν ξεπηδήσει πάνω από 15 τρις. δολάρια από τις πρέσες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Το νούμερο είναι ασύλληπτο και επισκιάζει οποιοδήποτε σχέδιο Build Back Better ή όπως το ονομάζουν τέλος πάντων.

Διότι μιλάμε για δολάρια που τυπώθηκαν κυριολεκτικά από αέρα κοπανιστό. Δε βασίζονται κάπου, ούτε συνδέονται με την οικονομία, με την πραγματική παραγωγή. Κανείς δε λογοδότησε για αυτά τα δολάρια, κανείς δε θα κληθεί να δικαιολογήσει τη λαίλαπα του διαφαινόμενου πληθωρισμού που δημιούργησε το ανεξέλεγκτο τύπωμα.

Επομένως για δήθεν πακέτα δημοσιονομικής τόνωσης, «ανακούφισης από κόβιντ» ή stimulus ή παράταση του κατά τα άλλα «έκτακτου» QE ή όπως τα αποκαλούν, η Fed – η αμερικανική κυβέρνηση δηλαδή- δεν είχε κανένα πρόβλημα να τυπώνει και απλά να χρησιμοποιεί το «λεφτόδεντρο» για να λειτουργεί η οικονομία-ζόμπι. Διότι περί λεφτόδεντρου πρόκειται. Στην μετα-κοοβιντ οικονομία, επισημοποιήσαμε ίσως την πιο επικίνδυνη κατάσταση, το μεγαλύτερο εφιάλτη του Άνταμ Σμιθ και όλων των οικονομικών σχολών μαζί: το χρήμα από αέρα κοπανιστό. Εκεί λοιπόν η Fed τύπωνε μια χαρά. Για το 2,25 τρις. αναπτυξιακό σχέδιο λοιπόν γιατί ζητά φορολογία 28%; Μπορεί ένας λογικός άνθρωπος, κατά προτίμηση με οικονομικές γνώσεις, να το εξηγήσει αυτό; Διότι εμείς σηκώνουμε τα χέρια ψηλά.

Ο σκοπός (δεν) αγιάζει τα μέσα

Εμείς σε αυτό το σημείο θα κάνουμε παραδοσιακά το δικηγόρο του διαβόλου (άλλος είναι ο πραγματικός διάβολος βέβαια) και θα αναρωτηθούμε γιατί η αμερικανική κυβέρνηση ζητά αύξηση εταιρικού φόρου στο 28% προκειμένου να τυπώσει μόλις δύο ακόμη τρις; Γιατί απλά δεν τα τυπώνει «τζάμπα» όπως έκανε ενάμιση χρόνο τώρα; Έχουμε τρελαθεί όλοι τελικά σε αυτήν την εποχή, ή είμαστε μόνο εμείς; Διότι ο αυτοκράτορας είναι ξεκάθαρα γυμνός, κι εμείς καθόμαστε και συζητάμε για το αν 2 τρις. είναι πολλά, και πως θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν αυτά τα τρις. μέσω αύξησης φορολογίας!

Ε λοιπόν, αν θέλετε τη δική μας (τρελή) γνώμη, ΟΧΙ, δύο τρις. δολάρια ούτε πολλά είναι πλέον (έτσι όπως κατάντησαν το χρήμα), ούτε υπάρχει πραγματική ανάγκη αύξησης φορολογίας για το σχέδιο «Build Back Better». Το σχέδιο αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να χρηματοδοτηθεί με τον παραδοσιακό τρόπο που ξέρει η Αμερική τα τελευταία χρόνια, δηλαδή απλώς περισσότερο τύπωμα, και… την πληρώνει ο πληθωρισμός. Τι είναι άλλωστε άλλα 2 τρις. μπροστά στα αίσχη της τελευταίας δεκαετίας.

Όμως η αμερικανική κυβέρνηση βρήκε την τέλεια αφορμή προκειμένου να επιβάλλει εξοντωτική φορολογία, κάτι που άλλωστε προμηνυόταν καιρό τώρα. Κι αυτό διότι η ανυπολόγιστη καταστροφή που υπέστη η οικονομία λόγω κακοδιαχείρισης της κορωνο-κρίσης είναι αδύνατον να πληρωθεί με άλλον τρόπο, πέραν του «ξεζουμίσματος» των εταιριών. Ή τουλάχιστον οι κυβέρνησεις είναι ανίκανες (και απρόθυμες) να βρουν άλλο τρόπο, χωρίς να υποστούν το αβάσταχτο πολιτικό κόστος μιας εκτεταμένης ύφεσης χειρότερης του 1929. Διότι απαιτείται καταστροφή για να χτίσει κανείς σε υγιή βάση.

Αντί αυτού οι κυβερνήσεις συνεχίζουν τις άρρωστες πρακτικές, οι οποίες το μόνο που θα καταφέρουν είναι το στράγγισμα των μικρών επιχειρήσεων, της λεγόμενης Main Street (η οποία ήδη έχει συρρικνωθεί σε σημείο να αποτιμάται 8 φορές κάτω από τη Wall Street), την εξουδετέρωση του ανταγωνισμού και την ενίσχυση των Μεγάλων, της Big Tech (Amazon κλπ). To σχέδιο Build Back Better, πέρα από τα θετικά στοιχεία του, είναι ένας μεταμφιεσμένος «ευγενής σκοπός» με στόχο την περαιτέρω μεταμόρφωση της κοινωνίας σε όργανο μεταφοράς ισχύος από το κατώτερο στρώμα της οικονομίας στις κυβερνήσεις και τους ισχυρούς της Wall Street.