Τα μεγάλα αστέρια των hedge funds που έπεσαν

Ήταν άνοιξη του 2008 όταν ο David Einhorn έδωσε την πιο αξέχαστη ομιλία της καριέρας του. Σε ένα συνέδριο στο Μανχάταν ο διαχειριστής hedge fund ανέβηκε στη σκηνή και εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον της Lehman Brothers. Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα, είχε πει τότε, έχει αποκρύψει δισεκατομμύρια δολάρια σε πάγια που συνδέονται με δάνεια, ενώ έχει αποτιμήσει λάθος την αξία ορισμένων από τα πάγιά της που είναι εγγυημένα με ενυπόθηκα δάνεια. Η Lehman κήρυξε πτώχευση τέσσερεις μήνες μετά την παρουσίαση του Einhorn, εδραιώνοντας τη φήμη του ως ενός διαχειριστή κεφαλαίων με κοφτερό μάτι για τα προβλήματα μιας επιχείρησης. Περίπου την ίδια εποχή ένας άλλος hedge fund manager της Νέας Υόρκης, ο John Paulson, γινόταν δισεκατομμυριούχος στοιχηματίζοντας ότι οι περισσότεροι κάτοχοι στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης στις ΗΠΑ θα εκδήλωναν αδυναμία πληρωμής των δανείων τους.

Από τα ψηλά στα χαμηλά…

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού μια λονδρέζικη εταιρεία που είχε ως επικεφαλής έναν λιγότερο γνωστό hedge fund manager, τον Alan Howard, είχε προετοιμαστεί για την οικονομική κρίση, περιορίζοντας την έκθεσή της στον κίνδυνο και αγοράζοντας επενδυτικά συμβόλαια που θα επωφελούνταν από τη μεταβλητότητα της αγοράς. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που άρχισε να ξετυλίγεται το 2008 αποδείχθηκε φρικτή για τη βιομηχανία των hedge funds – κατά μέσο όρο κατέγραψαν απώλειες-ρεκόρ 19%. Παραδόξως, όμως, ενίσχυσε το πρεστίζ του hedge fund manager. Ο Einhorn, ο Paulson και ο Howard ήταν μέρος μιας μικρής ομάδας που είδε στο μέλλον σε μια εποχή που άλλοι επενδυτές έτρεχαν προς τον γκρεμό. Και αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουν τα hedge funds. Ενώ το τυπικό αμοιβαίο κεφάλαιο τρέχει πίσω από τα σκαμπανεβάσματα της αγοράς, το hedge fund χρεώνει υψηλή προμήθεια (παραδοσιακά 2% ετησίως, συν 20% επί του κέρδους) με την υπόσχεση ότι ο διαχειριστής του θα δει πέρα από την παραπλανητική σοφία του πλήθους. Ωστόσο, τη δεκαετία μετά την κρίση, οι Einhorn, Paulson και Howard έχασαν το κύρος τους, ενώ οι επιχειρήσεις τους ήταν απλώς σκιές του παλιού εαυτού τους. Δεν είναι μόνοι τους. Η βιομηχανία ύψους 3 τρισ. δολ. των hedge funds, λιγότερο φανταχτερή από ό,τι ήταν κατά την περίοδο ακμής της, είναι γεμάτη με διαχειριστές που αγωνίζονται να δικαιολογήσουν το κόστος τους. Το πρόβλημα με μια βιομηχανία που στηρίζεται σε ιδιοφυΐες, που διαβλέπουν τάσεις, είναι ότι λίγοι παραμένουν ιδιοφυΐες για πάντα.

Διάττοντες αστέρες

Η ιστορία του Einhorn είναι αυτή του κλασικού επενδυτή αξίας, του αφοσιωμένου ερευνητή που «σκάβει» βαθιά στις εταιρείες ψάχνοντας να βρει «διαμάντια» που έχουν ξεφύγει ή, κάποιες φορές, υπερτιμημένα «σκουπίδια». Έως το 2008 ήταν ήδη αναγνωρισμένος για τις τολμηρές επιλογές του στην αγορά μετοχών. Είχε περάσει μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 2000 αμφισβητώντας τις λογιστικές μεθόδους της τράπεζας Allied Capital και σόρταρε τη μετοχή της, όπως έκανε και με τη Lehman. Και στις δύο περιπτώσεις αποδείχτηκε σωστός. Σήμερα ο Einhorn δίνει τον αγώνα του σε μια ανοδική αγορά. Η εταιρεία του, η Greenlight Capital, σημείωσε πτώση 25% φέτος. Ο Einhorn έχει κάνει λάθος και στις 40 σχεδόν κορυφαίες τοποθετήσεις του. Έχει ποντάρει στη συντριβή μετοχών τεχνολογίας, όπως η Netflix και η Amazon.com, που διαπρέπουν. Εν τω μεταξύ, διατηρούσε θέσεις long στην Brighthouse Financial, η οποία έχει υποχωρήσει 31% φέτος, στην General Motors που έχει χάσει 17% και στον γερμανικό κολοσσό Bayer, που έχει δει τη μετοχή του να συρρικνώνεται περίπου 31 δολάρια. Έχει ποντάρει και σε άνοδο του χρυσού, ο οποίος έχει χάσει 8%.Οι επενδυτές έχουν αποσύρει περί τα 3 δισ. δολ. από την Greenlight την τελευταία διετία, αφήνοντάς την με υπό διαχείριση πάγια 5,5 δισ. δολ. σε σύγκριση με το υψηλό των 12 δισ. δολ. που διαχειριζόταν πριν από τρία έτη.

Έβλεπε χρεοκοπία της Ελλάδας

Ο Paulson ήταν ειδικός στις επενδύσεις που σχετίζονταν με τις συγχωνεύσεις επιχειρήσεων προτού εντοπίσει προβλήματα στα subprime. Το στοίχημά του, το οποίο περιλάμβανε την αγορά ασφάλισης έναντι αθετήσεων πληρωμών στεγαστικών δανείων, του χάρισε ένα πελώριο ποσό 15 δισ. δολ. και τον οδήγησε από την αφάνεια στον πάνθεον της Wall Street. Ενώ επικρίθηκε ότι επωφελήθηκε από την οικονομική καταστροφή, οι επενδυτές άρχισαν να συρρέουν στο ομώνυμο fund του, τα πάγια του οποίου είχαν διογκωθεί στα 38 δισ. δολ. έως το 2011.Ύστερα από αυτή τη νίκη επιχείρησε να επαναλάβει την επιτυχία του βάζοντας περισσότερα στοιχήματα σε σαρωτικές οικονομικές τάσεις. Ωστόσο, ο Paulson αποδείχτηκε υπερβολικά αισιόδοξος για την οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ και υπερβολικά απαισιόδοξος για την κρίση χρέους της Ευρώπης. Θεωρούσε ότι η Ελλάδα μπορούσε να χρεοκοπήσει και η Ευρωζώνη να διασπαστεί, αλλά δεν συνέβη τίποτα από τα δύο. Ο χρυσός, εκτίμησε, θα μπορούσε να αυξηθεί εν μέσω πληθωρισμού. Μετά το ρεκόρ που πέτυχε το 2011, το πολύτιμο μέταλλο κινείται πτωτικά. Απογοητευμένοι από τις συναλλαγές του Paulson, οι επενδυτές απέσυραν πολλά δισ. δολάρια από την εταιρεία του, αφήνοντάς την με περίπου 8,7 δισ. δολάρια. Σήμερα ο Paulson ανασυγκροτεί το hedge fund του σε μια προσπάθεια να επιστρέψει στις ρίζες του: τα στοιχήματα στις συγχωνεύσεις.

Ο Howard και τα στοιχήματα στα επιτόκια

Ο Howard δεν απογειώθηκε όπως ο Paulson. Τα στοιχήματα στη μεταβλητότητα της αγοράς δεν τραβάνε την ίδια προσοχή με την πρόβλεψη για κατάρρευση της αμερικανικής στεγαστικής αγοράς. Παρ' όλα αυτά το fund που ίδρυσε πέτυχε διψήφιες αποδόσεις το 2007, το 2008 και το 2009, αρκετές για να τραβήξουν την προσοχή των συνταξιοδοτικών ταμείων και άλλων μεγάλων επενδυτών που αναζητούσαν ένα προπύργιο έναντι των ζημιών. Η εταιρεία του, η Brevan Howard Asset Management, είχε στα χέρια της 40 δισ. δολ. μέχρι το 2013.Ο Howard είναι γνωστός ως μακρο-διαχειριστής. Οι traders της κατηγορίας του βάζουν στοιχήματα στην κατεύθυνση των οικονομιών και συναλλάσσονται στα πάντα, από το γεν έως το πετρέλαιο. Ο Howard έγινε γνωστός από τα στοιχήματά του στα επιτόκια. Απέφυγε την κατρακύλα των αγορών ομολόγων το 1994 και την κατάρρευση του hedge fund Long - Term Capital Management τέσσερα χρόνια αργότερα. Αλλά πρόσφατα αντιμετώπισε τα προβλήματα που έχουν αναστατώσει τα μάκρο-funds τα χρόνια μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Οι κεντρικές τράπεζες έλαβαν έκτακτα μέτρα για να διατηρήσουν την ηρεμία των αγορών, γεγονός που τροφοδότησε ένα πολυετές ράλι μετοχών, ενώ παράλληλα δημιουργούσε λιγότερες ευκαιρίες για τους μακρο-traders που ανθίζουν μέσα από τη μεταβλητότητα.