Βασιλική Σουλαδάκη: Μετανάστευση και ισλαμοφοβία
Στον 21ο αιώνα η μετανάστευση είναι η νέα επανάσταση – όχι μια επανάσταση των μαζών, όπως στον 20όο αιώνα. Για να πετύχει, η νέα αυτή επανάσταση δεν χρειάζεται ιδεολογία, πολιτικά κινήματα ή πολιτικούς ηγέτες.
Για ολοένα περισσοτέρους ανθρώπους, η ιδέα της αλλαγής σημαίνει αλλαγή χώρας, όχι αλλαγή κυβέρνησης.
Η δημογραφική συρρίκνωση που παρατηρείται σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης, όπως και στη χώρα μας άλλωστε, εντείνει το αίσθημα της ανασφάλειας και της καχυποψίας απέναντι στον ξένο.
Για πολλούς, η άφιξη των μεταναστών σημαίνει τη δική τους έξοδο από την Ιστορία και το συχνά ακούσιο επιχείρημα ότι μια γηράσκουσα Ευρώπη χρειάζεται μετανάστες, ενισχύει τη μελαγχολία τους.
Η ανεκτικότητα, μια φορά ένα σημάδι της ευρωπαϊκής ταυτότητας, θεωρείται τώρα ως αδυναμία.
Έτσι, στην προσπάθειά μας να βρούμε καθολικές απαντήσεις, συνήθως παράγουμε ορισμούς που είναι υπερβολικά γενικοί, γιαυτό και ελάχιστα χρήσιμοι.
Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση του Ισλάμ και των μουσουλμάνων, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών και προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη είναι μουσουλμάνοι.
Είναι πολύ εύκολο να αφορίζουμε τους μετανάστες και να μιλάμε για «καθαρή» Ευρώπη, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα συνεχίσουν και καλώς να αποτελούν δεύτερη πατρίδα για πολλούς νέους μετανάστες, και φυσικά για μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς.
Το Ισλάμ, ωστόσο, δεν είναι ενιαίο και η πολυμορφία και η πολυπλοκότητα των σύγχρονων μορφών ισλαμισμού θέλει ιδιαίτερη προσοχή και εννοιολογική ακρίβεια.
Το Ισλάμ είναι θρησκεία, ενώ ο ισλαμισμός είναι πολιτική ιδεολογία.
Η διάκριση μεταξύ του Ισλάμ και του ισλαμισμού καθιστά δυνατή την καλύτερη κατανόηση της ποικιλομορφίας του ισλαμισμού. Η σημερινή ανάλυση του ισλαμισμού απαιτεί την ενδελεχή εξέταση των πολιτικών, ιστορικών, γεωγραφικών και εθνικών παραμέτρων που επηρεάζουν τα σημερινά ισλαμικά κινήματα και τη γεωπολιτική τους.
Ως πολιτική ιδεολογία, ο ισλαμισμός, ένα σύγχρονο κίνημα σε συνεχή εξέλιξη, χωρίζεται σε διαφορετικά ρεύματα.
Το Ισλάμ αριθμητικά παραμένει η δεύτερη θρησκεία στον κόσμο και διαιρείται σε πολλά ρεύματα πέραν της αρχικής και απλοϊκής διαίρεσης μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών. Έχει ισχυρή παρουσία στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια αλλά και στην υποσαχάρια Αφρική στο βορειοδυτικό τμήμα της, σε μέρος της Κεντρικής Ασίας και στην Ινδονησία.
Στην ερμηνεία του κορανίου βρίσκεται η καρδιά της ισλαμικής πολυπλοκότητας και πολυμορφίας.
Κατανοώντας τις διαφορετικές πραγματικότητες του ισλαμισμού, αντιλαμβανόμαστε ότι ο ισλαμισμός δεν περιορίζεται στην ριζοσπαστική και βίαιη μορφή του. Στις εικόνες των τρομοκρατικών επιθέσεων που επιλέγει να προβάλει η αλ-Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι είναι τα κύρια θύματα του Ισλαμικού Κράτους.
Το Daesh έχει ως στόχο κυρίως τους «αποστάτες» μουσουλμάνους και πρέπει να το κατανοήσουμε αυτό για να μην πέφτουμε θύματα κάθε εύκολης προπαγάνδας και ισλαμοφοβίας.
Υπάρχουν άλλες μορφές του σύγχρονου ισλαμισμού οι οποίες προσφέρουν μια τελείως διαφορετική ανάγνωση του κόσμου. Αρκεί να θυμόμαστε ότι το 2011 το Νόμπελ Ειρήνης δόθηκε σε μια στρατευμένη γυναίκα από την Υεμένη, την Ταουακόλ Καρμάν, προερχόμενη από το ισλαμιστικό κίνημα Al-Islah των Υεμενιτών Αδελφών Μουσουλμάνων.
