«Μην πεις λέξη για Τσαμουριά»
«Πριν φύγουμε για διακοπές θα έχουμε έτοιμη και τη συμφωνία με την Αλβανία» έλεγε μόλις πριν λίγες εβδομάδες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών. Και φαίνεται πως όχι μόνον δεν αστειευόταν, αλλά –σε επίπεδο τουλάχιστον διπλωματικών ηγεσιών– Αθήνα και Τίρανα έχουν ήδη τη συμφωνία έτοιμη πάνω στο τραπέζι. Σε επίπεδο ουσίας και συμβολισμού με βάση τη συμφωνία αυτή ενταφιάζεται οριστικά και αμετάκλητα το ανιστόρητο «φάντασμα» της «Τσαμουριάς» και ο αλβανικός αλυτρωτισμός δέχεται ένα καίριο πλήγμα. Οι πληροφορίες μάλιστα λένε πως στην πρώτη του συνάντηση με τον Αλβανό ομόλογο του, Ντιτμίρ Μπουσάτι, ο Νίκος Κοτζιάς του είχε πει κοφτά: «Αν βγάλεις λέξη για δήθεν Τσαμουριά, τέλειωσε η συζήτηση και έφυγα από το τραπέζι».
Γράφει ο Γιάννης Βασιλακόπουλος
Έτσι, όπως λένε έγκυρες πηγές, έχουμε φτάσει σε μια αμοιβαία δέσμευση Ελλάδας - Αλβανίας για την αποφυγή αναφορών και γεωγραφικών προσδιορισμών οι οποίοι «μπορούν δυνητικά να διεγείρουν τα πάθη μεταξύ των δύο λαών», είναι το ένα από τα τρία σοβαρότερα στοιχεία που θα συμπεριλαμβάνει η επικείμενη συμφωνία Ελλάδας - Αλβανίας αναφέρουν έγκυρες διπλωματικές πηγές στα Τίρανα. Και προσδιορίζουν ότι πίσω από αυτή την αναφορά θα βρίσκεται η εγκατάλειψη και επισήμως από την Ελλάδα της «Βόρειας Ηπείρου», αλλά και αντιστοίχως από πλευράς Αλβανίας της «Τσιμερία», της λεγόμενης Τσαμουριάς.
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα σημειώνουν ότι αυτή η συμφωνία, η οποία έρχεται να συμπληρώσει την σε άλλα δεδομένα αντίστοιχή της που είχε υπογραφεί στα Τίρανα το 2009, ενισχύει περισσότερο τη θέση της χώρας μας στην περιοχή, ενώ σημειώνουν ότι το ειδικό της βάρος βρίσκεται στην ενεργειακή της διάσταση. Έγκυρες πληροφορίες ανέφεραν τις τελευταίες μέρες ότι με τη συμφωνία η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι η παλαιότερη (από το 2009) και μη εφαρμοσθείσα χάραξη της ΑΟΖ είχε γίνει εν μέρει με μεθοδολογικά εσφαλμένο τρόπο, άποψη που υποστηρίζει μέχρι σήμερα η Αλβανία. Η τωρινή συμφωνία αποδέχεται δηλαδή ότι οι θαλάσσιοι κόλποι θα πρέπει να θεωρηθούν «κλειστοί» ώστε να ισχύσει η σχετική πρόβλεψη της Σύμβασης της Θάλασσας. Ταυτόχρονα, όμως, με τη συμφωνία οριστικοποιείται ότι η αλβανική πλευρά δεν μπορεί να προβάλλει αιτιάσεις σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα των Οθωνών και της Ερεικούσσας, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία και ευνοεί την ελληνική θέση σε σχέση με την ελληνοτουρκική διένεξη για το Καστελόριζο.
Φαίνεται όμως ότι το «αλβανικό μέτωπο» είναι ακόμη πιο δύσκολο από το πεδίο της Βόρειας Μακεδονίας και τούτο γιατί στη σκιά του αγάλματος του Γεωργίου Καστριώτη, στην πλατεία Σκεντέρμπεη στα Τίρανα, έχει αρχίσει πραγματικός πόλεμος με βαριές κατηγορίες ανάμεσα στον πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντι Ράμα και τον πρόεδρο της χώρας Ιλίρ Μέτα. Η αλβανική αντιπολίτευση περιγράφει την επικείμενη συμφωνία των Τιράνων με τη χώρα μας ως «προδοτική». Κύκλοι μάλιστα της Ε.Ε. επισημαίνουν πως αυτή η κατάσταση μπορεί να τροφοδοτεί μια διαρκή πολιτική αστάθεια τονίζοντας ότι «τους Αλβανούς δεν φαίνεται να τους συγκινεί ακόμη η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας τους». Αυτός ο παράγοντας λέγεται μάλιστα ότι υπήρξε καθοριστικός στη μετάθεση του ζητήματος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ε.Ε. για την Αλβανία κατά 1 χρόνο. Εκτιμάται μάλιστα ότι η ένσταση των Ολλανδών και των Γάλλων είχε κυρίως να κάνει με την Αλβανία παρά με τη Βόρεια Μακεδονία, όπου οι συνθήκες θεωρούνται όχι ώριμες μεν, αλλά πιο πρόσφορες για το άνοιγμα του ευρωπαϊκού μονοπατιού.
Το αρνητικό σημείο
Η άλλη δυσκολία της Αλβανίας είναι ότι στα Τίρανα βασιλεύει το έγκλημα και η ανομία, κάτι κοινώς αποδεκτό που αξιολογείται απόλυτα αρνητικά από τους Ευρωπαίους διπλωμάτες. Σε συνέντευξή του στον ρ/σ 247 ο κ. Κοτζιάς ερωτηθείς σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με την Αλβανία επανέλαβε ότι δεν ετέθη ποτέ ζήτημα Τσάμηδων ούτε ο ίδιος θα αποδεχόταν μία τέτοια συζήτηση. Ξεκαθάρισε ότι οι περιουσίες των μεσεγγυήσεων ιδιοκτησιών του αλβανικού κράτους και Αλβανών ιδιωτών προ του πολέμου –που δεν έχουν σχέση με τις περιουσίες των Τσάμηδων– μόλις τελειώσει το εμπόλεμο μπορεί να επιστραφούν. Τόνισε ότι είναι άλλο θέμα οι περιουσίες στις οποίες έγινε κατάσχεση για συνεργασία με τον εχθρό από την ηγετική ομάδα των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία». «Οι τσάμικες περιουσίες είναι περιουσίες που αφορούν το τέλος του πολέμου και για τις οποίες υπάρχουν αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις. Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα, γιατί πάρα πολλοί τα μπερδεύουν ή θέλουν να τα μπερδέψουν» είπε.
Η νομική δυσκολία με τους Οθωνούς
Σχετικά με την ΑΟΖ ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι βρισκόμαστε «στον τελειωμό αυτής της διαπραγμάτευσης». «Εμείς θέλουμε» είπε «να έχουμε 100% την επήρεια των λύσεων, ιδιαίτερα αυτών που είναι πάνω από την Κέρκυρα, πριν απ’ όλα των Οθωνών. Το λέω αυτό διότι στη συμφωνία που έγινε το 2009 πήραμε την επήρεια 100%.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας έκανε μια διαπίστωση: Ότι στη συμφωνία που έκανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1977 για την υφαλοκρηπίδα με την Ιταλία, η επήρεια που έδινε ο ίδιος ο Καραμανλής στους Οθωνούς ήταν 70%. Άρα εκεί υπάρχει μια νομική δυσκολία, αλλά νομίζω ότι θα την υπερβούμε και θα την τακτοποιήσουμε στο μέγιστο» εξήγησε. Αναφορικά με την αιγιαλίτιδα ζώνη στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Αλβανία είπε ότι «η επέκτασή της είναι ο διπλασιασμός της αιγιαλίτιδας ζώνης, δηλαδή στον θαλάσσιο χώρο είναι διπλασιασμός της κυριαρχίας μας» και ότι αυτή «θα την επεκτείνουμε σταδιακά».
