Έξι υποβρύχια και μια «κίτρινη» στον «Σουλτάνο»

Τα έξι καταδιωκτικά υποβρύχια που πούλησε το Βερολίνο στην Άγκυρα έβαλαν νέα δεδομένα πάνω στο «καυτό τραπέζι» της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Ο Ταγίπ Ερντογάν, που δεν φαίνεται να επιτυγχάνει τον εκλογικό περίπατο που περίμενε, «έφαγε κίτρινη κάρτα» από τις Η Π Α για την «επιχείρηση αλλαγή πλεύσης» που έκανε λοξοκοιτώντας προς τη Μόσχα, αλλά η Γερμανίδα καγκελάριος, σε ένα ακόμα γερμανικό «είπα - ξείπα», του έτεινε χείρα βοηθείας. Και μπορεί ο ίδιος ο επίδοξος «Σουλτάνος» να προβαίνει σε λεονταρισμούς, περίπου έξι εβδομάδες πριν τις κάλπες, η αλλαγή των κανόνων στο παίγνιο, όμως, είναι πλέον κάτι περισσότερο από πασιφανής. Και τούτο διότι, όπως φαίνεται, η ακύρωση της αμερικανικής δέσμευσης από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν επανακαθορίζει τα δεδομένα.

Γράφει ο Γιάννης Βασιλακόπουλος

Ήδη δύο από τους γεωπολιτικούς γίγαντες της περιοχής, το Ιράν και το Ισραήλ, άνοιξαν πυρ ο ένας εναντίον του άλλου, «σε ξένο αχυρώνα» - στο έδαφος της πολυλαβωμένης Συρίας, ανεβάζοντας στα ύψη το θερμόμετρο στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Ο Σύριος ηγέτης Μπασάρ Αλ Άσαντ επέλεξε, την εβδομάδα που πέρασε, Έλληνα δημοσιογράφο –τον Αλέξη Παπαχελά– προκειμένου να σπάσει τη σιωπή του. Οι καλά γνωρίζοντες λένε «όχι τυχαία». Και μεταξύ άλλων σπουδαίων και σημαντικών να πει πως «Ο Ερντογάν είναι με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ίσως δεν είναι οργανωμένος, αλλά κλίνει προς αυτήν την ιδεολογία, μια σκοτεινή ιδεολογία».

Κι όλα αυτά την ώρα που ο «Σουλτάνος» κινδυνεύει για πρώτη φορά τόσο σοβαρά να απολέσει τα κεκτημένα, που ο ίδιος θεωρεί «ελέω Θεού δεδομένα». Ο κεμαλικός προεδρικός υποψήφιος του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, Μουχαρέμ Ιντζέ, φαντάζει ισχυρό «αντίπαλο δέος» για τον Ερντογάν, και λέγεται ότι είναι ικανός να τον αμφισβητήσει. Διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα εκτιμούν πως «Η περίσταση κάθε άλλο παρά συγχωρεί εφησυχασμό. Ο Ερντογάν είναι επικίνδυνα ακραίος, αλλά τον ξέρουμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι ο Κεμάλ ξεκλήρισε τον Ελληνισμό της Ιωνίας», λέει με νόημα στην «Α» βετεράνος Διπλωμάτης.

Σηκώνει τους τόνους

Ο Ερντογάν τώρα εξυπηρετείται από το να σηκώσει τους τόνους σε όλα τα μέτωπα, σε μια προσπάθεια να «συγκινήσει» ξανά την τουρκική κοινή γνώμη. «Βάζει απέναντι» την Ελλάδα, παίζοντας ακόμη και σήμερα με την τύχη των δύο Ελλήνων ομήρων στρατιωτικών που κοντεύουν τις 80 μέρες έγκλειστοι –και χωρίς κατηγορητήριο– στις φυλακές της Αδριανούπολης, εκβιάζει την Ευρώπη με μοχλό πίεσης τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, «παίζει με τη φωτιά» ρισκάροντας στα άκρα με τις Η Π Α και το Ισραήλ, και βάζει σε θέση μοναδικού «πιστού συμμάχου» της «δικής του» Τουρκίας τους τρομοκράτες του «Ισλαμικού Κράτους».

Παράλληλα, η Τουρκία έθεσε, πριν δυο εικοσιτετράωρα, υπό κράτηση 65 υπόπτους σε μια επιχείρηση με στόχο προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας που κατηγορείται για διασυνδέσεις με τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016, κάτι που ο ίδιος αρνείται, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές στην Κωνσταντινούπολη.

Ανοιχτός πάντα ο δίαυλος επικοινωνίας με τη Μόσχα

Την ίδια ώρα η ελληνική κυβέρνηση έχει επανακάμψει σε ρόλο και θέση πρωταγωνιστή στη διπλωματία των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, και μάλιστα ασκώντας, όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Και τούτο διότι η στενή συνεργασία τόσο με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο, με την Κύπρο πάντα «μέσα στο παιχνίδι», σφυρηλατεί συμμαχικές σχέσεις, με κοινούς στόχους, όχι πάντα αυτονόητους κατά το πρόσφατο παρελθόν. Με αυτό το πλέγμα δεδομένων ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα ταξιδέψει τον Ιούνιο στη Μόσχα, μετά από πρόσκληση του Ρώσου ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει τις τελευταίες ώρες το φως της δημοσιότητας έχει πέσει στο τραπέζι το ενδεχόμενο ο Έλληνας πρωθυπουργός να ταξιδέψει στη ρωσική πρωτεύουσα, η οποία είναι και οικοδέσποινα του Παγκοσμίου Κυπέλου Ποδοσφαίρου, στην καρδιά της εξέλιξης της διοργάνωσης του Μουντιάλ. Έχει εξεταστεί, με άλλα λόγια, το ταξίδι να πραγματοποιηθεί στο διάστημα ανάμεσα στις 14 Ιουνίου και στις 15 Ιουλίου. Σύμφωνα με έγκυρους και έμπειρους διπλωματικούς κύκλους, η παρουσία του κ. Τσίπρα εκείνη την περίοδο στη Μόσχα, όπου θα διεξάγεται το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, θα αναδείξει την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού σε μια περίοδο που όλα τα φωτά θα είναι στραμμένα στη Ρωσία. Παράλληλα, θα είναι μια καλή συγκυρία για να επιβεβαιωθούν οι καλές σχέσεις των δύο χωρών, διότι αυτό θα εκληφθεί ως πολύ καλό δώρο του Ρώσου ηγέτη στον Έλληνα πρωθυπουργό ως προς τη χρυσή ευκαιρία επικοινωνιακής αξιοποίησης, του έτσι κι αλλιώς πολύ σημαντικού ταξιδιού.

Η ημερομηνία, πάντως, δεν έχει κλειδώσει ακόμη. Πρέπει να σημειώσουμε πως στην αρχή του προσεχούς φθινοπώρου είναι προγραμματισμένη συνάντηση των επικεφαλής της ελληνικής και της ρωσικής Διπλωματίας, Νίκου Κοτζιά - Σεργκέι Λαβρόφ, στην Αθήνα. Μια τέτοια συνάντηση, συνήθως και κατά το τυπικό, προηγείται της συνάντησης κορυφής των δύο ηγετών, καθώς ανήκει στη διαδικασία της προπαρασκευής μιας τέτοιας επαφής.

Η υπόθεση Σκριπάλ

Σε αυτό το πλαίσιο των διεργασιών και διπλωματικών επαφών που εξελίσσονται από την ώρα που ο Βλαντιμίρ Πούτιν απηύθυνε την επίσημη πρόσκληση στον Έλληνα πρωθυπουργό, οι καλά γνωρίζοντες λένε πως και άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ επιχειρούν να έχουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία παρά τον θόρυβο που προκάλεσε η υπόθεση Σκριπάλ. Συγκεκριμένα, ο Εμανουέλ Μακρόν θα βρεθεί στην Αγία Πετρούπολη για το ετήσιο Οικονομικό Φόρουμ στις 24-26 Μαΐου, στο οποίο είχε συμμετάσχει και ο Αλέξης Τσίπρας το 2015.

Είναι εντούτοις αυτονόητο ότι τόσο το χρονικό διάστημα όσο και η ατζέντα της συνάντησης θα καθοριστεί εν πολλοίς από την τροπή των απρόβλεπτων εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Τα βασικά θέματα στην ατζέντα των συνομιλιών Τσίπρα - Πούτιν, τουλάχιστον όπως είχαν σταχυολογηθεί την περίοδο που «κλείδωσε» η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα, θα είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, που αυτήν την περίοδο βρίσκονται στο «κόκκινο», η αγορά των S-400 από την Τουρκία –ζήτημα στο οποίο έχουν αντιδράσει εντόνως οι ΗΠΑ και ενδέχεται αυτό να αποτελέσει εμπόδιο στην αγορά τους–, καθώς και οι εξελίξεις στην εμπόλεμη Συρία, όπου η κατάσταση κλιμακώνεται ολοένα και περισσότερο, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.

Ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα, Αντρέι Μασλόβ, τον Απρίλιο, όταν επικυρώθηκε η πρόσκληση Πούτιν στον πρωθυπουργό της Ελλάδος, είχε δηλώσει σχετικά με τα ζητήματα αυτά ότι δεν μπορεί να διανοηθεί ελληνοτουρκική ένοπλη σύγκρουση κι ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την ευρύτερη περιοχή.