Τι σηματοδοτεί η εκλογή του Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ στην Προεδρία της Κούβας
Για πρώτη φορά μετά από περίπου 60 χρόνια τα ηνία της Κούβας ανέλαβε ένας άνθρωπος που δεν υπήρξε «παιδί» της επανάστασης του 1959. Ποιος είναι, όμως, ο νέος Πρόεδρος της Κούβας και τι θα γίνει με τον Ραούλ Κάστρο, ο οποίος δίνει τη σκυτάλη της Προεδρίας; Θα παραμείνει άραγε στην εξουσία ή θα αποχωρήσει μετά από δώδεκα χρόνια στην κυβέρνηση;
Στις 19 Απριλίου ο δεύτερος τη τάξει στην ιεραρχία της κυβέρνησης της Κούβας, ο 57χρονος Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, διαδέχθηκε τον Ραούλ Κάστρο στην Προεδρία. Ο νέος Πρόεδρος της Κούβας δεν συμμετείχε στην Επανάσταση, δεν θα φοράει στρατιωτική στολή, ούτε θα είναι ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Ο Ραούλ Κάστρο αν και παρέδωσε τον προεδρικό θώκο πρόκειται να παραμείνει γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας μέχρι το 2021, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να είναι ο ανώτατος άρχων της πολιτικής ζωής, αλλά και εκείνος που θα κινεί τα νήματα σε πολλά πολιτικά ζητήματα.
Ο επίσημος διορισμός του Ντίας-Κανέλ και των 31 μελών του Συμβουλίου του Κράτους έγινε την ημέρα που συμπληρώνεται η 57η επέτειος από τη νίκη των κουβανικών δυνάμεων στον Κόλπο των Χοίρων, όπου είχαν εισβάλει «αντικαστρικοί» με την υποστήριξη της CIA, το 1961.
Μεθοδική προετοιμασία
Έχοντας υπηρετήσει από το 2013 ως υπ’ αριθμόν δύο της κυβέρνησης της Αβάνας, ο Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ είναι ένας άνθρωπος του κομματικού μηχανισμού που προετοιμάστηκε μεθοδικά για τα υψηλότερα αξιώματα. Έχει εκπροσωπήσει συχνά την κυβέρνησή του στο εξωτερικό, ενώ οι εμφανίσεις του στα μέσα ενημέρωσης αυξάνονταν σταδιακά.
Ο ίδιος είναι ένας εκ των υποστηρικτών της ανάπτυξης του Διαδικτύου στην Κούβα, ενώ προβάλλει την εικόνα του εκσυγχρονιστή, μολονότι φειδωλός στις δηλώσεις του. Θεωρείται πάντως καθαρό πως είναι απόλυτα αδιάλλακτος απέναντι στους αντικαθεστωτικούς ή στους διπλωμάτες που επικρίνουν το πολιτικό σύστημα της Κούβας.
Στην ουσία ο νέος ηγέτης της Κούβας πρόκειται να προσπαθήσει να εδραιώσει την εξουσία του και να συνεχίσει τον «εκσυγχρονισμό» του οικονομικού μοντέλου της κουβανικής οικονομίας, το έναυσμα του οποίου έδωσε ο μικρότερος Κάστρο. Δύσκολα καθήκοντα για έναν πολιτικό με προφίλ διακριτικό, ο οποίος αναρριχήθηκε στον μηχανισμό σταδιακά και με πολύ αργά βήματα.
Η παλιά φρουρά
Αλλά μπορεί να υπολογίζει στη στήριξη του Ραούλ Κάστρο, ο οποίος θα παραμείνει επικεφαλής του μοναδικού κόμματος μέχρι το 2021. Από αυτή τη θέση, θα συνεχίσει να κινητοποιεί την παλιά φρουρά, τα στελέχη που αποκαλούνται μονολεκτικά οι «ιστορικοί», και στην πλειονότητά τους αντιμετωπίζουν με βαθιά επιφύλαξη τις πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις.
Στους υποστηρικτές του νέου Προέδρου μπορεί να υπολογιστεί ο στενός του συνεργάτης Σαλβαδόρ Βαλντές Μέσα. Ο συνδικαλιστής, έμπειρο στέλεχος του κόμματος, προτάθηκε για τη θέση του πρώτου αντιπροέδρου, το αξίωμα που κατείχε μέχρι την προηγούμενη Τετάρτη ο διάδοχος του Ραούλ Κάστρο. Μάλιστα, ο Σαλβαδόρ Βαλντές θα γίνει ο πρώτος Αφροκουβανός που θα καταλάβει τόσο υψηλό αξίωμα στη νήσο μετά την Επανάσταση.
Ο νέος Πρόεδρος της Κούβας, Ντίας-Κανέλ, δεν έχει παρουσιάσει κάποιο πολιτικό πρόγραμμα, αφού απλά θα ακολουθήσει τις «κατευθυντήριες γραμμές» που ενέκρινε το κόμμα και το κοινοβούλιο και ορίζουν τις πολιτικές και οικονομικές κατευθύνσεις ως το 2030.
Ο ίδιος πρόκειται να βρεθεί αντιμέτωπος με μεγάλες προκλήσεις, πάνω απ’ όλα στο πεδίο της οικονομίας, όπου καλείται να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις για να τονωθεί η ανάπτυξη, που συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια βρίσκεται σε τέλμα (+1,6% του ΑΕΠ το 2017) και να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου και τη βοήθεια της Βενεζουέλας, μιας χώρας που αποτελεί καίριας σημασίας σύμμαχο της Αβάνας, αλλά είναι εξασθενημένη από τη βαθιά οικονομική κρίση που την πλήττει.
Οι έξι ημερομηνίες-ορόσημα από το 1959 μέχρι και το 2014
Μετά την αλλαγή σκυτάλης από τον Ραούλ Κάστρο στον νέο πρόεδρο της Κούβας αξίζει να σημειωθούν οι έξι πιο σημαντικές στιγμές των θητειών των Κάστρο στο τιμόνι της χώρας.
Επανάσταση: Την 1η Ιανουαρίου 1959 ο δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα τρέπεται σε φυγή, έπειτα από ανταρτοπόλεμο 26 μηνών υπό την ηγεσία των αδελφών Κάστρο. Ο Φιντέλ Κάστρο ανακηρύσσει την «έναρξη της επανάστασης» στο Σαντιάγο ντε Κούμπα (νοτιοανατολικά). Το νέο καθεστώς ριζοσπαστικοποιείται τον Μάιο, με τον πρώτο νόμο για την αγροτική μεταρρύθμιση, που απαλλοτριώνει τις μεγάλες ιδιοκτησίες γης.
Κρίση των πυραύλων: Από την 14η μέχρι την 28η Οκτωβρίου 1962 ξεσπά η κρίση των πυραύλων που εγκατέστησαν στην Κούβα οι Σοβιετικοί και εντόπισαν οι ΗΠΑ, προκαλώντας τρόμο στον πλανήτη, καθώς ήγειρε φόβους ότι θα ξεσπούσε πυρηνικός πόλεμος.
Η στροφή στην ΕΣΣΔ: Την 26η Ιουλίου 1970, ο Φιδέλ Κάστρο αναγνωρίζει ότι η Κούβα δεν θα καταφέρει να επιτύχει τον στόχο για τη συγκομιδή «10 εκατομμυρίων» τόνων ζάχαρης, που αποτελούσε τότε τη βασική πηγή προσόδων της νήσου. Η Κούβα εντάσσεται στην Comecon το 1972.
«Επιχείρηση Καρλότα»: Από το 1975 και μετά η Κούβα στέλνει, στο πλαίσιο της «Επιχείρησης Καρλότα», στρατιωτικούς στην Αγκόλα, για να υποστηρίξουν το MPLA υπό τον Αγκουστίνου Νέτου, καθώς η χώρα βυθίζεται στον εμφύλιο πόλεμο μετά την ανεξαρτησία. Στην επιχείρηση συμμετέχουν κάποιες χιλιάδες Κουβανοί στρατιωτικοί για 16 χρόνια. Η Κούβα εμπλέκεται επίσης στην Αιθιοπία και σε άλλες περίπου 10 αφρικανικές χώρες.
Ο Ραούλ στο τιμόνι: Την 31η Ιουλίου 2006 ο Φιντέλ, πλέον σοβαρά άρρωστος, παραδίδει προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ, μέχρι τότε δεύτερο τη τάξει στην κυβέρνηση. Ο Ραούλ Κάστρο θα γίνει επίσημα Πρόεδρος της Κούβας το 2008 και θα προωθήσει ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να «εκσυγχρονιστεί» το σοβιετικού τύπου μοντέλο της οικονομίας. Ο Φιντέλ πεθαίνει την 25η Νοεμβρίου 2016 στα 90 του χρόνια.
Το λιώσιμο του πάγου με τις ΗΠΑ: Την 17η Δεκεμβρίου 201, ο Ραούλ Κάστρο και ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοινώνουν την έναρξη μιας διαδικασίας επαναπροσέγγισης, που θα οδηγήσει στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών το 2015, έπειτα από σύγκρουση 53 ετών. Ξεκινά μια πορεία προς την εξομάλυνση των σχέσεων, τροχοπέδη στην οποία θα γίνει τον Ιανουάριο του 2017 η έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
