Έπιασε «ταβάνι» το χρέος των ΗΠΑ

Η ιστορία της Evergrande φυσικά δεν έχει τελειώσει, και ανεξαρτήτως αν η κινεζική κυβέρνηση αποφασίσει να τη διασώσει ή όχι, το κόστος θα είναι ανυπολόγιστο και με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο θα οδηγήσει σε οικονομικό ντόμινο. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν θα υπάρξει ζημιά, αλλά το πόσο μεγάλη θα είναι, και σε ποιους θα κοστίσει περισσότερο. Δεν αποκλείεται άλλωστε ο ασιατικός γίγαντας να «θυσιάσει» έναν πύργο προκειμένου να κάνει μεγαλύτερη ζημιά στον Αμερικάνο. Η Κίνα είναι ικανή να αντέξει ένα όποιο σοκ, έχει τα μέσα για να ανακάμψει, κατέχει στα χέρια της ουσιαστικά το μεγαλύτερο σύνολο της παραγωγής του πλανήτη. Η Δύση από την άλλη είναι ευάλωτη και εκτεθειμένη, τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά…

Ωστόσο με το ενδεχόμενο κινεζικό bail-out της Evergrande η ιστορία έχει μπει προς το παρόν στον «πάγο», καθότι αυτή τη στιγμή έχουμε μεγαλύτερα προβλήματα. Η εβδομάδα αυτή υπήρξε ιστορική όχι μόνο λόγω του μπλακάουτ στο Μεγάλο Αδελφό (το Facebook ντε…) που μονοπώλησε το ενδιαφέρον των μίντια και χρηματιστηρίων, αλλά λόγω της ιστορικής διακομματικής συμφωνίας των ΗΠΑ να αυξήσουν το λεγόμενο «ταβάνι του χρέους».

Τι είναι το ταβάνι χρέους (debt ceiling); Με απλά λόγια, το πόσο «μέσα» μπορεί να μπει η αμερικανική κυβέρνηση προκειμένου να συνεχίζει να χρηματοδοτεί τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Υπηρεσίες όπως ασφαλιστικά ταμεία, έργα υποδομών κλπ. Πριν λίγους μήνες είχαμε προειδοποιήσει τόσο στην Αξία όσο και στο radar.gr πως τον Οκτώβριο οι ΗΠΑ δε θα έχουν να πληρώσουν ούτε συντάξεις καθώς το χρέος έχει πιάσει ταβάνι και τα ταμεία στράγγιξαν, κάτι που η πλειοψηφία των διεθνών μίντια αποσιωπούσε περίτεχνα.

Όμως ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι. Η Αμερική είναι χρεωμένη μέχρι το λαιμό. Σε ποιον θα χρωστάει θα πει κανείς; Στον εαυτό της, για αρχή. Για κάθε δολάριο που τυπώνει η (υποτίθεται μη κρατική) Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Federal Reserve, τον «τόκο» πληρώνει ο αμερικανικός λαός. Από την ίδρυση και μετά της (ελεγχόμενης από μερικές εβραϊκές οικογένειες) κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ που πρακτικά κάνει κουμάντο στη νομισματική πολιτική του δυτικού πολιτισμού (η ΕΚΤ της αδύναμης Ευρώπης αποτελεί ουσιαστικά «ουρά» της Fed, δεν έχει δική της βούληση πλέον), ο αμερικανικός λαός και κατά συνέπεια ο λαός του δυτικού πολιτισμού βυθίζεται σταδιακά και με γεωμετρική πρόοδο σε ένα φαύλο κύκλο χρέους από τον οποίο είναι αδύνατο να ξεφύγει.

Αυξάνεται το ταβάνι, αυξάνεται ο πληθωρισμός

Όλοι γνωρίζουν πως το αμερικανικό χρέος δε γίνεται να αποπληρωθεί, και δεν ήταν ποτέ σκοπός αυτό άλλωστε. Το ρολόι του χρέους (υπάρχουν σάιτ όπου μπορεί κανείς να το δει σε πραγματικό χρόνο) έχει σπάσει τα κοντέρ και δεν έχει καν νόημα να το παρακολουθεί κανείς πλέον. Στα χρόνια της πανδημίας δε, το θρασύτατο και «ακαταδίωκτο» τύπωμα της Fed έγινε ακόμη πιο ανεξέλεγκτο. Όλοι γνωρίζουν πως ο λογαριασμός αυτός θα πληρωθεί (και δε θα είναι σε χρήμα, αλλά σε αίμα, ιδρώτα και μιζέρια) από τις τωρινές και επόμενες γενιές. Όλοι γνωρίζουν τις συνέπειες, και παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν το έγκλημα, εξού και το θράσος.

Κάποτε υπήρχει ένα «μέτρο», με τη μορφή ορίων που υποτίθεται θα έδιναν στη «ξεχειλωμένη» οικονομία την ικανότητα να αντισταθμίσει την τρύπα του χρέους. Κι εδώ έρχεται το λεγόμενο ταβάνι χρέους.

Σε ποιον χρωστάνε οι ΗΠΑ; Στον εαυτό τους, για αρχή, όπως είπαμε. Επειδή έχουν «συνείδηση» όμως (τι καλά παιδιά), βάζουν στον εαυτό τους ένα όριο στο πόσο μπορούν να χρεωθούν, να δανείζονται, να τυπώνουν. Και γιατί απλά δεν αυξάνουν αυτό το όριο θα πει κανείς; Ε ακριβώς αυτό κάνουν, εδώ και δεκαετίες. Το πρόβλημα είναι ότι όσο αυξάνεται το ταβάνι, τόσο αυξάνεται (με γεωμετρική πρόοδο) ο πληθωρισμός και η ανικανότητα της οικονομίας να επανέλθει ποτέ από αυτό το «ξεχείλωμα». Ένα ταβάνι δε μπορεί να αυξάνεται στο άπειρο. Θα πρέπει να χτιστεί ένας όροφος ενδιάμεσα. Και θα πρέπει να υπάρχουν θεμέλια γι’ αυτό. Αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ αυξάνουν ένα ταβάνι που έιναι έτοιμο να μας πλακώσει, όλους.

Οι αγορές το γνωρίζουν αυτό. Και ποντάρουν σε αυτό. Χρόνια τώρα ποντάρουν πως η φούσκα αυτή θα συνεχίσει να συντηρείται χάρη στα εγκληματικά εθιστικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, τα stimulus, το τύπωμα, τα μηδενικά επιτόκια, το QE, το PEPP. Όμως το φετινό χειμώνα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι και όλα πλέον μοιάζουν με αγώνα στο 97’ όπου ο διαιτητής δε σφυράει τη λήξη προκειμένου να δοθεί μια μάτια παράταση ζωής σε έναν παίχτη ανίκανο να κερδίσει. Κι αυτό φάνηκε τις τελευταίες εβδομάδες όπου τόσο χρηματιστήρια, όσο και εμπορεύματα, κρυπτονομίσματα και ομόλογα έδειχναν διάθεση διόρθωσης, καθότι έληγε το «deadline» του debt ceiling.

Όμως η αμερικανική κυβέρνηση πήρε μια ακόμη παράταση… Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο άνοιξαν ένα παράθυρο προσωρινής λύσης στο θέμα της οροφής χρέους στις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι εξετάζουν ένα μέτρο που θα παρατείνει τη δυνατότητα δανεισμού μέχρι τον Δεκέμβριο. Η προσωρινή αυτή λύση προέκυψε αφότου ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Mitch McConnell προσφέρθηκε να στηρίξει μια βραχυπρόθεσμη επέκταση του ορίου χρέους στις ΗΠΑ ως μία από δύο επιλογές για να λυθεί η κρίση που έχει τρομάξει τους επενδυτές και τις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.

Ενώ κάποιοι Δημοκρατικοί στο Καπιτώλιο απέρριψαν άμεσα την πρόταση, άλλοι εξέφρασαν κάποια στήριξη στο μέτρο ως μια μέθοδο για να αποτραπεί η κρίση και να εστιάσουν στην προώθηση της οικονομικής ατζέντας του Μπάιντεν.Το όριο χρέους λοιπόν από 28,4 τρις. αυξήθηκε κατά 480 δις. στα 28,8 τρις, κάτι που θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης έως τις 3 Δεκεμβρίου. Μετά όμως… τι γίνεται;

Η χρονιά αυτή αναμφίβολα θα μείνει στην ιστορία ως μια από τις κρισιμότερες και ανατρεπτικότερες περιόδους, από κάθε άποψη. Κι όλα δείχνουν πως φτάνουμε στην κορύφωση με σταδιακά αυξανόμενης έντασης γεγονότα (Evergrande, Facebook, debt ceiling με φόντο τον πληθωρισμό). Ο χειμώνας έπεται βαρύς. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις μας, η Fed μέσα στο καταχείμωνο θα δώσει το αναπόφευκτο σφύριγμα λήξης της μακροβιότερης bull market όλων των εποχών.