Ελ Σαλβαδόρ: Ο πρώτος φορολογικός… κρυπτο-παράδεισος

Νέα επαγγέλματα που σχετίζονται με την κρυπτογράφηση ξεπηδούν καθημερινά, και εκτείνονται πλέον πέρα από το τεχνολογικό κομμάτι του προγραμματισμού κλπ ή το οικονομικό (χρηματιστές, οικονομολόγοι, λογιστές/ελεγκτές, νομικοί κλπ). Δεν είναι τυχαίο που τα μεγαλύτερα διεθνή μέσα αφιερώνουν πλέον πρωτοσέλιδα και μεγάλο μέρος της ύλης τους για μια αγορά που γίνεται σταδιακά ένα με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και ταυτόχρονα το ανατρέπει, το προκαλεί, το εξελίσσει.

Στα αχαρτογράφητα αυτά νερά των κρυπτονομισμάτων τόλμησε να πλεύσει ο λαός του Ελ Σαλβαδόρ αυτήν την εβδομάδα, γράφοντας ιστορία όχι μόνο για τον ανερχόμενο αυτό χώρο, αλλά για την παγκόσμια οικονομία γενικότερα.

Το Ελ Σαλβαδόρ λοιπόν έγινε επίσημα η πρώτη χώρα στον κόσμο που υιοθέτησε το Bitcoin ως νόμιμο χρήμα (legal tender) μετά την έγκριση της πρότασης στο Κογκρέσο. Ο Πρόεδρος Ναγίμπ Μπουκέλε δήλωσε ότι το νομοσχέδιο του πέτυχε μια «ευρεία πλειοψηφία» αφού έλαβε 62 από τις 84 διαθέσιμες ψήφους.

Η υιοθέτηση του Bitcoin βραχυπρόθεσμα θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα επιτρέψει τη χρηματοοικονομική ένταξη στην επίσημη οικονομία χιλιάδων ανθρώπων, σημείωσε ο Μπουκέλε, όπως το 70% των κατοίκων του Ελ Σαλβαδόρ που δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό. Ωστόσο, δεν έχουν δοθεί ακόμη λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του όλου συστήματος.

Επιπλέον, θα μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις, τόνισε ο Μπουκέλε - με την κεφαλαιοποίηση του bitcoin να κυμαίνεται στα 680 δισ. δολάρια, ένα επενδυόταν μόλις το 1% αυτής στο Ελ Σαλβαδόρ, το ΑΕΠ της χώρας θα αυξανόταν κατά 25%.

Ο Μπουκέλε υποστήριζε ότι το bitcoin θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο στο Ελ Σαλβαδόρ, καθώς περίπου το 1/4 του ΑΕΠ της χώρας προέρχεται από χρήματα που στέλνουν στην πατρίδα τους τα εκατομμύρια των συμπατριωτών του που εργάζονται στο εξωτερικό και στέλνουν στη χώρα περισσότερα από 6 δισ. δολάρια ετησίως.

«Η υιοθέτηση του bitcoin ως νόμιμου νομίσματος θα βοηθούσε επίσης περισσότερες από ένα εκατομμύριο οικογένειας χαμηλού εισοδήματος στο Ελ Σαλβαδόρ να αποφύγουν την καταβολή τελών στους μεσάζοντες όταν λαμβάνουν χρήματα από μέλη των οικογενειών τους που βρίσκονται στο εξωτερικό,

Ελπίζουμε ότι αυτή η απόφαση θα είναι μόνο η αρχή για τη δημιουργία ενός χώρου όπου ορισμένοι από τους κορυφαίους καινοτόμους θα μπορέσουν να επανεφεύρουν το μέλλον του χρηματοπιστωτικού συστήματος, βοηθώντας δυνητικά δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε ο 39χρονος πρόεδρος της χώρας μέσα από το λογαριασμό του στο Twitter.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη φωτογραφία του στο κοινωνικό δίκτυο εμφανίζεται με τα λεγόμενα «laser eyes», δηλαδή μάτια-λείζερ. Πρόκειται για σήμα κατατεθέν των σκληροπυρηνικών Bitcoiners οι οποίοι υποτίθεται με αυτόν τον τρόπο στοχεύουν όλοι μαζί με λείζερ μια συγκεκριμένη τιμή (ας πούμε τα $100.000) την οποία επιθυμούν να πιάσει το αγαπημένο τους κρυπτονόμισμα. Ολίγον βουντού αν θέλετε την άποψη μας, αλλά αν τους βοηθάει, εμείς πάμε πάσο…

Οφέλη και κίνητρα για όσους επενδύουν σε Bitcoin

Η κατάταξη του Bitcoin ως νόμιμου χρήματος σημαίνει ότι θα αντιμετωπίζεται ακριβώς όπως το δολάριο ΗΠΑ – και οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ που πωλούν τα κρυπτονομίσματά τους δεν θα υπόκεινται σε φόρο υπεραξίας. Ωστόσο, η συναλλαγματική ισοτιμία BTC / USD θα κυμαίνεται σύμφωνα με την ελεύθερη αγορά.

Μία συγκεκριμένη πρόκληση θα μπορούσε να αφορά το γεγονός ότι οι τιμές για καθημερινά είδη θα πρέπει τώρα να εκφράζονται σε Bitcoin. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας ή σε εκείνες που δεν έχουν την τεχνολογική δυνατότητα αποδοχής κρυπτογράφησης, θα εξαιρούνται.

Ο πρόεδρος Μπουκέλε αποκάλυψε επίσης ότι θα προσφερθεί μόνιμη άδεια παραμονής σε όποιον επενδύει 3 BTC στην οικονομία της χώρας και πρόκειται να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο που θα είναι σε θέση να μετατρέπει αμέσως τα Bitcoin σε δολάρια.

Ο Μπουκέλε έχει συμπράξει με το ψηφιακό πορτοφόλι Strike και συνεργάζεται με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Τζακ Μάλλερς που βοηθά τη χώρα να υιοθετήσει νόμιμα το bitcoin. Το Ελ Σαλβαδό από το 2001 χρησιμοποιεί ως επίσημο νόμισμά του το δολάριο ΗΠΑ.

Σημειώνεται ότι το κόμμα του Μπουκέλε "Νέες Ιδέες” και οι σύμμαχοί του απέσπασαν την πλειοψηφία στις ενδιάμεσες εκλογές του Μαρτίου στη χώρα. Οι επικριτές του, εν τω μεταξύ, εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την ευρύτερα γνωστή μεταβλητότητα των τιμών του bitcoin καθώς και την τεράστια ποσότητα ενέργειας που απαιτεί.

Παράλληλα εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σχετικά με ένα πρόγραμμα 1 δισ. δολαρίων για το έθνος της Κεντρικής Αμερικής.

Θα ξεκινήσει τώρα μια περίοδος εφαρμογής 90 ημερών και αυτή θα περιλαμβάνει την προώθηση της «απαραίτητης εκπαίδευσης και των μηχανισμών έτσι ώστε ο πληθυσμός να έχει πρόσβαση σε συναλλαγές με Bitcoin».

Ένα κρίσιμο κομμάτι του νόμου για Bitcoin αναφέρει ότι «κάθε οικονομικός παράγοντας πρέπει να δέχεται το Bitcoin ως πληρωμή όταν του προσφέρεται από όποιον θέλει να αποκτήσει ένα αγαθό ή μια υπηρεσία», υποδεικνύοντας ότι θα υπάρξουν κάποιες μάλλον μεγάλες αλλαγές για την επιχειρηματική κοινότητα του Ελ Σαλβαδόρ.

Ωστόσο, οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι αυτό θα είναι καλό για τους εμπόρους, καθώς θα υπόκεινται σε χαμηλότερα τέλη επεξεργασίας από αυτά που χρεώνουν οι πάροχοι πιστωτικών καρτών.

Να φάνε θέλουν στο Ελ Σαλβαδόρ, όχι Bitcoin…

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελ Σαλβαδόρ, με ΑΕΠ το 2019 ύψους 27 δισ. δολαρίων, είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της περιοχής. Το Ελ Σαλβαδόρ είναι η μικρότερη χώρα στη Νότια Αμερική και σχεδόν το 40% του πληθυσμού της ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κι εδώ είναι που το παραμύθι αποκτά το δράκο του. Διότι καλά τα πανηγύρια και οι επαναστάσεις από τους απανταχού δήθεν αντισυστημικούς κρυπτόφιλους, αλλά να δούμε και την άλλη όψη της ιστορίας. Χρόνια τώρα στην Αξία εκθειάζουμε τα οφέλη και την πραγματική οικονομική επανάσταση που έφερε το Bitcoin, όμως δεν είναι όλα αθώα ούτε όπως φαίνονται, κάτι που αποδείξαμε πολλάκις με τα ρεπορτάζ για την ακραία χειραγώγηση που συμβαίνει στην ανώριμη ακόμη αγορά.

Οι απανταχού λοιπόν Bitcoiners κατά συντριπτική πλειοψηφία δηλώνουν πως βρίσκονται στο χώρο «για την τεχνολογία», ενώ ταυτόχρονα η ίδια πλειοψηφία φωνάζει HOLD, βαστώντας γερά σαν το Σκρουτζ την κρυπτο-περιουσία τους μήπως και γίνουν όλοι μαζί πλούσιοι (αντί να τη ξοδέψουν ως γνήσιοι πρωτοπόροι ώστε να δώσουν το παράδειγμα υιοθέτησης στον κόσμο). Οι ίδιοι «επαναστάτες» έχουν κατακλύσει το Twitter τις τελευταίες ημέρες με μηνύματα του στυλ «θα πάω να μείνω στο Ελ Σαλβαδόρ» (κανένας δεν το κουνάει φυσικά από εκεί που είναι, είτε αυτό είναι η Καλιφόρνια, είτε τα Πατήσια).

Και γιατί να πάνε; Το Ελ Σαλβαδόρ υποφέρει από ακραία φτώχεια και το ημερομίσθιο δε φτάνει ούτε για να καλύψει κανείς τα fees (προμήθεια) της συναλλαγής που απαιτεί μια αγορά Bitcoin. Οι μισθοί για την ακρίβεια είναι λίγο πιο κάτω από της Ελλάδας (το γιατί βέβαια η χώρα μας δεν έχει την ίδια μοίρα –ακόμη- με το Ελ Σαλβαδόρ είναι μια άλλη ιστορία).

Ο Μπουκέλε μας λέει ότι το 70% των πολιτών δεν έχει καν τραπεζικό λογαριασμό, δηλαδή πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ας αφήσουμε τα της πολιτικής. Δε μένουμε στο Ελ Σαλβαδόρ για να έχουμε άποψη, οι περισσότεροι από εμάς δε ξέρουν να το δείξουν στο χάρτη, πόσο μάλλον να αναλύσουν πολιτικοοικονομικά την τραγική κατάσταση της χώρας. Ας υποθέσουμε ότι και εκεί υπάρχει μεγάλη διαφθορά κι ότι αυτό που πραγματικά έχει ανάγκη ο λαός είναι αξιοπρεπής αγορά εργασίας, και όχι ποντάρισμα μιας χώρας στο Bitcoin. Αλλά ας υποθέσουμε πως θα βγει σε καλό όλο αυτό για τη χώρα (διότι για τον χώρο των κρυπτονομισμάτων είναι σίγουρα καλό).

Αυτό που δε μας λέει ο 39χρονος επιχειρηματίας είναι όχι πόσοι δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό, αλλά πόσοι δεν έχουν σταθερή σύνδεση στο Ίντερνετ, smartphone και υποδομές στην όποια επιχείρησή τους για πρακτική και αποδοτική καθημερινή χρήση Bitcoin ως μέσου συναλλαγής.

Δε ξέρουμε αν του το έχει πει κανείς, αλλά ούτε οι ίδιοι οι Bitcoiners δε χρησιμοποιούν το Bitcoin ως μέσο συναλλαγής (ααααν ποτέ αποφασίσουν να το αποχωριστούν δηλαδή, καθώς το κρατάνε αγκαλιά μέρα-νύχτα). Ελάχιστες έως μηδαμινές είναι οι συναλλαγές παγκοσμίως με Bitcoin. Όχι γιατί κανείς δεν το δέχεται. Ίσα-ίσα, όλο και περισσότεροι έμποροι ανά τον κόσμο εμφανίζονται πρόθυμοι να το δεχτούν ως μέσο πληρωμής. Αλλά γιατί το ίδιο δεν «τραβάει». Είναι αργό και «βαρύ». Τόσο ενεργειακά, όσο και από άποψη κόστους. Επομένως όλοι επιλέγουν άλλα κρυπτονομίσματα για γρήγορες και αποδοτικές συναλλαγές, όπως Litecoin, XRP, DASH κλπ. Ακόμη και το ανέκδοτο Dogecoin πιο πρακτικό είναι!

Καλές οι φανφάρες, αλλά μη δουλευόμαστε. Η αποδοχή του Bitcoin ως νόμιμου χρήματος από το φιλόδοξο πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ δεν έχει πραγματικό σκοπό να φέρει επανάσταση στις ζωές του ταλαιπωρημένου λαού του. Σκοπός είναι –όπως πάντα- να γεμίσει τις τσέπες της πλούσιας ελίτ της λεηλατημένης αυτής «γη των όμορφων κοσμημάτων», όπως αποκαλούνταν από τους πρώτους Ισπανούς κατακτητές. Να προσελκύσει «επενδυτές» που θα μετατρέψουν το Ελ Σαλβαδόρ σε μια «Μάλτα των κρύπτο». Το Ελ Σαλβαδόρ δεν μέλλει να γίνει η πρώτη χώρα που θα λειτουργεί και θα συναλλάσσεται σε Bitcoin (γελάει κι ο Σατόσι Νακαμότο), αλλά ο πρώτος φορολογικός κρυπτο-παράδεισος. Αυτό συνέβη λοιπόν αυτήν την εβδομάδα.

Πιο ξεκάθαρα δε μπορούσε να το πει ο πρόεδρος:

«1) Υπέροχος καιρός, τέλειες παραλίες για σερφ, παραθαλάσσια ακίνητα προς πώληση» (τελικά την αποκλειστικότητα της κατάντιας του να διαφημίζεις το ξεπούλημα της γης σου δεν την έχει μόνο η Ελλάδα)

«2) Μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο χωρίς φόρο ακίνητης περιουσίας» (εντάξει εμείς έχουμε ΕΝΦΙΑ – μήπως τελικά να πάμε όντως στο Ελ Σαλβαδόρ;)

«3) Τα κέρδη από Bitcoin δε θα φορολογούνται, αφού θα είναι νόμιμο χρήμα»

«4) Άμεση άδεια παραμονής και κατοικία για τους crypto-enterpreneurs»

Δηλαδή πόσο πιο ξεκάθαρα να το πει;!

Ο πρώτος φορολογικός κρυπτο-παράδεισος

Και για κερασάκι αφήνουμε τη δήλωση του πρόεδρου, πως «αν μόλις το 1% της κεφαλαιοποίησης του Bitcoin επενδυθεί στο Ελ Σαλβαδόρ, το ΑΕΠ τη χώρας θα αυξηθεί κατά 25%». Το πρόβλημα με αυτή τη δήλωση δεν είναι πως είναι ουτοπική. Μακάρι και 5% να επενδυθεί στο Ελ Σαλβαδόρ. Το πρόβλημα είναι πως η δήλωση αυτή δε στέκει οικονομικά. Όποιος γνωρίζει το παραμικρό πως λειτουργούν τα κρυπτονομίσματα καταλαβαίνει πως μόνο ένας άσχετος θα δήλωνε κάτι τέτοιο. Κι αυτός ο άσχετος είναι ο πρόεδρος της χώρας (και κατ’ επέκταση όσοι τον πλαισιώνουν).

Δεν νοείται «επένδυση του 1% της κεφαλαιοποίησης του Bitcoin». Όσοι «entrepreneurs» αξιοποιήσουν τη νομοθεσία του Ελ Σαλβαδόρ, αυτό που θα κάνουν στην ουσία είναι να αποφεύγουν τους φόρους από τα κέρδη σε Bitcoin (στη χώρα μας η φορολογία είναι 15%). Λεφτά στο Ελ Σαλβαδόρ όμως στην ουσία δε μένουν. Δε θα αλλάξει κάτι στο ΑΕΠ.

Στην ουσία μια ολόκληρη χώρα «τζογάρεται». Είναι λυπηρό για τους φτωχούς πολίτες της χώρας να ακούν μια τέτοια δήλωση. Προσωπικά αν άκουγα κάτι τέτοιο θα προσπαθούσα να φύγω από το Ελ Σαλβαδόρ, όχι να μείνω (τελικά έχουμε πολλές ομοιότητες με αυτή τη χώρα).

Συνοψίζοντας, το Ελ Σαλβαδόρ πράγματι έγραψε ιστορία όσον αφορά τα κρύπτο. Είναι μια ακόμη μαζική υιοθέτηση του Bitcoin από το οικονομικό σύστημα, και το παράδειγμά του θα ακολουθήσουν σίγουρα κι άλλες χώρες. Δεν παύει όμως να είναι μια ακόμη ουτοπία από τις πολλές που χαρακτηρίζουν το Bitcoin (όχι τα κρυπτονομίσματα γενικότερα), και ρεαλιστικά θα έχει μηδενικό –ίσως και αρνητικό- αντίκτυπο στη χώρα. Δεν αφορά ουσιαστική υιοθέτηση ως μορφή χρήματος, αλλά ως μέσου φοροδιαφυγής, δηλαδή το αντίθετο από αυτό που επιδιώκουμε.

Πράγματι, η φοροδιαφυγή ήταν ένας «κράχτης» για το Bitcoin, ένα «κακό» που όμως έδωσε ζωή σε αυτήν την αγορά που έχει αμέτρητες άλλες καλές πτυχές. Υποτίθεται όμως πλέον περνάμε αυτό το στάδιο, δεν κάνουμε βήματα πίσω. Το Ελ Σαλβαδόρ, με τον τρόπο που το «πουλά», είναι περισσότερο πισωγύρισμα, παρά πρόοδος για το Bitcoin.

Από την άλλη, τα κρυπτονομίσματα έχουν αποδείξει πως δεν υπάρχει κακή διαφήμιση. Καθετί που ακούγεται για το Bitcoin, είτε θετικό είτε αρνητικό, μακροπρόθεσμα έχει κανεί καλό στην αγορά γενικότερα. Ίσως στο φινάλε το Bitcoin απορροφήσει όλες τις σφαίρες, όλη τη «λάσπη» που έχει φάει όλα αυτά τα χρόνια από μίντια και κυβερνητικούς/οικονομικούς παράγοντες, και θυσιαστεί σαν «πατέρας» των κρυπτονομισμάτων, προκειμένου να στρώσει το έδαφος για τα παιδιά του, τα altcoins.

Σε δέκα χρόνια από τώρα η αγορά θα είναι πολύ διαφορετική από σήμερα. Πολλά πράγματα θα έχουν ξεκαθαρίσει, συμπεριλαμβανομένου του νομικού και φορολογικού πλαισίου. Αμέτρητες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο (ίσως και όλος ο πλανήτης) θα δέχονται συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα, και ίσως, βασιλιάς να μην είναι πια το Bitcoin…