Το Bitcoin:δίνει μαθήματα- Πώς να κερδίσετε την αγορά

Καθώς η αλήθεια αυτή όμως μέρα με τη μέρα λάμπει περισσότερο, ταυτόχρονα η ίδια η λάμψη της τυφλώνει τους απανταχού κρυπτο-υποστηρικτές, οι οποίοι έχοντας περάσει αρκετά χρόνια στην αφάνεια και στο χλευασμό από το ευρύ κοινό και τους παραδοσιακούς επενδυτικούς φορείς, πέφτουν με τη σειρά τους στην παγίδα της αλαζονείας και της υπερβολικής αυτοπεποίθησης πως (πλέον) είναι ανίκητοι.

Για παράδειγμα οι φανατικοί Bitcoinάδες έχουν ήδη υποπέσει στο σφάλμα του ελιτισμού, θεωρώντας πως τίποτα δε μπορεί να κλονίσει τον «βασιλιά» και πως όλα τα άλλα κρυπτονομίσματα είναι «πληβείοι». Δε δέχονται καν να ακούν για το ενδεχόμενο κάποτε το Bitcoin να εγκαταλειφθεί τόσο ως τεχνολογία όσο και ως επένδυση (αλληλένδετα είναι αυτά άλλωστε) και να αντικατασταθεί όπως η πρώιμη μηχανή αναζήτησης της Alta Vista από την Google. Όμως τίποτα δεν είναι σίγουρο, πέρα από τους φόρους και τον θάνατο (και δεν είμαι καν σίγουρος για το δεύτερο).

Επομένως ένα μεγάλο ψέμα σε αυτό το χώρο είναι ο δογματισμός πως το Bitcoin θα είναι βασιλιάς του ψηφιακού χρήματος, για πάντα. Δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση ημιμαθών και επενδυτικά ανώριμων ανθρώπων, που μάλλον στην προσπάθειά τους να καλύψουν δικές τους ανασφάλειες για την επένδυσή τους, εθελοτυφλούν.

«Αν δεν πουλήσεις δε χάνεις»; Ψέμα!

Από όλα όμως τα ψέματα που ακούω τα τελευταία χρόνια, ένα είναι το μεγαλύτερο: «Αν δεν πουλήσεις δε χάνεις».

Και το ακούω μάλιστα από υποτίθεται «σοβαρούς» αναλυτές και ειδικούς του χώρου. Και ερωτώ: έχουμε χαζέψει τελείως; Θα ξεχάσουμε κι αυτά που ξέραμε;

Δεν υπάρχει πιο λανθασμένη δήλωση από αυτήν. Πρόκειται για μια επικίνδυνη ψευδαίσθηση που σκόπιμα (ή ανεύθυνα) αναπαράγουν οι απανταχού «καλοθελητές» τσαρλατάνοι που έχουν ξεπηδήσει τα τελευταία χρόνια, με σκοπό να καθησυχάζουν και προσελκύουν (και τελικά παγιδεύουν) το νεοεισερχόμενο επενδυτή, ο οποίος εύλογα ενστικτωδώς αναρωτιέται «μήπως έχω έρθει αργά στο πάρτι;»

Μέσα στην αγνή και αμόλυντη από επενδυτικό ενθουσιασμό άγνοιά του, ο αρχάριος επενδυτής ρωτάει κάτι ιδιοφυές, διότι το ένστικτο είναι συνήθως αλάνθαστο. Στην οποία ερώτηση ο καλοθελητής «γκουρού» απαντά «ποτέ δεν είναι αργά. Μπες τώρα, μπες σε οποιαδήποτε τιμή. Το Bitcoin θα πάει 1 εκατομμύριο κάποτε.»

Σοβαρά, τι μας λέτε; Επομένως να μπω στο τάδε shitcoin απλά και μόνο επειδή βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα, ας πούμε το Dogecoin, το σκυλί-μασκότ του Έλον Μασκ. Να μπω στο doge στο $0.75 επομένως; Επειδή «όλοι» λένε θα πάει 1 δολάριο, αρά θα έχω κέρδος; Δεν υπάρχει θέμα λοιπόν αν την επόμενη μέρα γκρεμιστεί 50% ας πούμε; Όπως και έγινε δηλαδή. Όχι μόνο σε κρυπτονομίσματα-ανέκδοτα, αλλά και στον βασιλιά Bitcoin.

«Αν δεν πουλήσεις, δε χάνεις». Τι λέτε ρε μάγκες! Ρε Μπεν Γκράχαμς και Γουόρεν Μπάφετς, ρε επενδυτικά τέρατα της Wall Street! Σα να λέμε το αμάξι είναι τρακαρισμένο και θέλει σέρβις. Το έχεις στο γκαράζ και δεν το κινείς γιατί δεν το έχεις φτιάξει ακόμη, όμως στον εαυτό σου και στην κοπέλα σου λες ότι έχεις αμάξι. Ε λοιπόν, μέχρι να το φτιάξεις, δεν έχεις αμάξι, καλωσήρθες στην πραγματικότητα.

Φυσικά και ΧΑΝΕΙΣ. Μπήκες τη λάθος στιγμή, έκανες κακό entry στην αγορά, έχασες. Έχασες χρόνο κι απόδοση, κι εναλλακτικές ευκαιρίες όπου θα μπορούσες να διοχετεύσεις το εγκλωβισμένο πλέον (μέχρι να γυρίσει η αγορά) χρήμα σου. Κάποιος άλλος εκεί έξω είτε μπήκε καλύτερα από εσένα, είτε έκανε εγκαίρως trade και δεν έκατσε να φάει τη ζημιά. Αυτόν τον άλλον ανταγωνίζεσαι πάντα, οι αγορές είναι ανταγωνισμός, δεν παίζουμε μόνοι μας εναντίον ενός υπολογιστή, ο ένας το φαγητό του άλλου τρώει δυστυχώς.

Κόστος ευκαιρίας και διαφυγόντα κέρδη

Πράγματι αν έχεις αγοράσει πχ Bitcoin στα $50.000 και αυτό πέσει στα $30.000 κι εσύ συνεχίσεις να κρατάς, δηλαδή δεν πουλάς, θεωρητικά δεν έχεις φύγει ακόμη με απώλεια, δεν έχεις «χάσει». Μπορεί κάλλιστα η αγορά να γυρίσει κάποια στιγμή στα $60.000 και εσύ να γράφεις κέρδος.

Όμως υπάρχει και κάτι που λέγεται κόστος ευκαιρίας. Για όσο διάστημα εσύ ήσουν εγκλωβισμένος (bagholder που λένε), έχανες χρόνο, αφού θα μπορούσες να έχεις μπει νωρίτερα στην αγορά όταν όλα ήταν φθηνότερα, και να ξεκινάς να ασχολείσαι με κάτι άλλο, ή να έχεις μπει αργότερα όταν θα έπεφταν πάλι, έχοντας γλιτώσει χρόνο πεταμένο σε κάτι που ήταν υπεραγορασμένο (overbought) την τρέχουσα χρονική στιγμή καθώς όλος ο πλανήτης ασχολούνταν με αυτό. Και φυσικά έχανες χρήμα που θα μπορούσε να διοχετευθεί σε εναλλακτικές κερδοφόρες επενδύσεις, διαφυγόντα κέρδη δηλαδή.

Για να μην αναφερθούμε καν στο ψυχολογικό κόστος του να ποντάρεις πολλά (κάποιοι τις οικονομίες τους ίσως) σε κάτι που έχεις αγοράσει σε ιστορικά υψηλά, μόνο και μόνο για να το δεις να καταρρέει 50% την άλλη μέρα, και κάποιον να σου λέει «μην ανησυχείς, αν δεν πουλήσεις δε χάνεις»! Κι ο καλός ύπνος τα βράδια είναι κάτι που δεν αγοράζεται…

Βέβαια η τραγική ειρωνεία είναι πως οι ίδιοι τσαρλατάνοι, όταν ανεβαίνει το Bitcoin και το κάθε Bitcoin πανηγυρίζουν «κερδάμε αδέλφια» και ψάχνουν ήδη τι χρώμα Λαμποργκίνι θα αγοράσουν πριν καλά καλά «εξαργυρώσουν» σε ευρώ. Για μισό λεπτό επενδυτάρες μου… Αφού όπως λέτε «αν δεν πουλήσεις, δε χάνεις», τότε με την ίδια λογική, αν πάλι δεν πουλήσεις (δεν εξαργυρώσεις), δεν κερδίζεις! Άρα γιατί πανηγυρίζετε; Μέχρι να γυρίσετε το Bitcoin σε ευρώ, δεν έχετε τίποτα παραπάνω από ένα όμορφο πράσινο ποσοστό σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι, πάλι το «αμάξι» στο γκαράζ, είναι υποθετικό!

Θα σας πω γιατί πανηγυρίζουν. Διότι όταν είσαι στο «συν», έχεις θεωρητικά την ικανότητα να πουλήσεις, να πάρεις το κέρδος και να φύγεις όποτε θες. Ενώ όταν είσαι στο «μείον», είσαι όπως είπαμε εγκλωβισμένος, και αναγκασμένος να περιμένεις πότε (και αν) θα γυρίσει η αγορά, για να αρχίσεις να γράφεις κέρδος. Ειδάλλως αν πουλήσεις, πάπαλα. Κάποιοι πχ στο Bitcoin (που αγόρασαν στα $15-20.000) έμειναν εγκλωβισμένοι για τρία χρόνια προτού αρχίσουν να βλέπουν πράσινο χρώμα στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι άνθρωποι αυτοί υπέστησαν τρομαχτικό κόστος ευκαιρίας όλο αυτό το διάστημα, χώρια τις ενδιάμεσες πανικόβλητες κινήσεις που ενδέχεται να πραγματοποίησαν μέσα στην απόγνωσή τους να διορθώσουν το λάθος.

Κανονικά αυτό το άρθρο θα έπρεπε να είναι αχρείαστο, διότι δε χρειάζεται κανένας Τσιρογιάννης ή Μπάφετ να εξηγήσει τα αυτονόητα, καθώς περί κοινής λογικής πρόκειται. Ωστόσο καθώς τον τελευταίο χρόνο βιώνουμε ένα φαινόμενο μαζικής εισόδου άπειρων μικροεπενδυτών στην αγορά που θυμίζει Χρηματιστήριο 1999, ο επενδυτικός αναλφαβητισμός έχει εκτοξευθεί. Και το κακό είναι πως τις επικίνδυνες αυτές δηλώσεις τσαρλατάνων τις αναπαράγουν και μεταξύ τους οι αρχάριοι, πολλαπλασιάζοντας το φαινόμενο. Κάπου εδώ πρέπει να μπει ένα τέλος όμως.

Το «αν δεν πουλήσεις, δε χάνεις» είναι μια θλιβερή μπαρούφα που ανίκανοι «γκουρού» και ανασφαλείς «επενδυτές» λένε στους εαυτούς τους προκειμένου να αισθάνονται καλύτερα, και να σας τα τρώνε, να σας βάζουν στο παιχνίδι, να μαζεύουν followers στο διαδίκτυο.

Θέλετε να μάθετε να επενδύετε σωστά; Η στιγμή που θα πάψετε να ζείτε σε αυτή την επικίνδυνη ψευδαίσθηση, είναι η στιγμή που ξεκινάτε να σκέφτεστε σωστά και να μαθαίνετε από τα λάθη σας. Όταν λοιπόν αγοράζετε στα $60.000 Bitcoin λίγο πριν την κατρακύλα, εκεί που όλα φωνάζουν «βγες», παραδεχτείτε τίμια ότι ήταν λάθος απόφαση και πάμε παρακάτω, μήπως και μπορέσουμε να εντοπίσουμε χρονικά ένα πιο σωστό entry (σημείο εισόδου) την επόμενη φορά.

Διότι όλο το παιχνίδι παίζεται στο χρόνο, και όχι στην τιμή και το χρήμα. Το Bitcoin μπορεί πράγματι να φτάσει $1 εκατ. κάποτε, εγώ δεν αντιλέγω. Αυτό που εξηγούμε εδώ πέρα είναι πως μέχρι να φτάσει $1 εκατ., στο ενδιάμεσο η αγορά θα περάσει από πολλούς κύκλους (market cycles), δηλαδή εναλλαγές bull-bear market και σκαμπανεβάσματα, τα οποία ένας σωστός επενδυτής που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να μελετήσει και να προσπαθήσει να εντοπίσει το κατάλληλο σημείο εισόδου. Όχι το τέλειο, διότι αυτό είναι σχετικά αδύνατον για εμάς τα «ψαράκια», αλλά ένα αξιοπρεπές. Ειδάλλως απλώνετε μάρκες στα τυφλά σε ένα τραπέζι ρουλέτας. Αν ήταν τόσο εύκολο, θα αποκαλούμασταν όλοι επενδυτές.

Δε χρειάζεται να είστε φτασμένοι traders, υπάρχουν κάποια πολύ βασικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε. Για παράδειγμα, δε μπαίνουμε ποτέ σε ιστορικά υψηλά. Άσχετα τι λένε οι καλοθελητές, υπάρχει «νωρίς» και «αργά» να εισέλθεις σε μια αγορά. Πάντα σε σχέση με τον εαυτό της (δηλαδή το ιστορικό της τιμής), σε σχέση με το τρέχον market cycle, και σε σχέση φυσικά και με όλες τις άλλες αξίες του πλανήτη, τα υπόλοιπα χρηματιστήρια και τη γενικότερη τάση που επικρατεί. Διότι όλες οι αγορές του πλανήτη είναι συνδεδεμένες.

Όταν η παγκόσμια οικονομία έχει παγώσει ενάμιση χρόνο τώρα εν μέσω πανδημίας και παρ’ όλα αυτά βλέπουμε τα χρηματιστήρια να χτυπάνε ιστορικά υψηλά, και μέσα σε όλο αυτό το Bitcoin να έχει δεκαπλασιάσει από τα χαμηλά του Μαρτίου 2020, φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά, ε εκεί πέρα εφόσον δεν έχουμε ήδη μπει, δε μπαίνουμε, και δε χρειάζεται κανένας γκουρού να μας το πει αυτό. Η αγορά ΠΑΝΤΑ θα γυρίσει, πάντα θα διορθώσει, είναι μαθηματικά και φυσικά αδύνατον να μην το κάνει. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη υπομονή, ψυχραιμία και σύνεση. Μην τρέχετε όλοι μαζί, περιμένετε να διαλυθεί το τσούρμο. Όπως και έγινε, η αγορά διόρθωσε, και έδωσε ένα πολύ καλύτερο entry στα $30.000. Με τα μισά λεφτά λοιπόν αγόραζες το ίδιο προϊόν, έχοντας έτσι σεβαστεί τα χρήματα σου, το χρόνο σου, και κυρίως τον ίδιο σου τον εαυτό.

Όπως υπάρχουν ενδείξεις για μια υπεραγορασμένη αγορά, έτσι και για ένα υποτιμημένο asset. Το πώς μπορείτε να εντοπίζετε τα ιδανικά σημείο εισόδου-εξόδου τα έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, και θα το ξανακάνουμε στο μέλλον. Το παρόν άρθρο είναι περισσότερο μια υπενθύμιση και προτροπή προκειμένου να σέβεστε τον ΧΡΟΝΟ σας, διότι στην πραγματικότητα αυτός είναι το πολυτιμότερο αγαθό, αυτόν κυνηγάμε, και όχι χρήμα. Το χρήμα είναι κατώτερο του χρόνου, είναι απλά ένα ανταλλακτικό μέσο με το οποίο αγοράζουμε χρόνο. Ο ίδιος ο χρόνος όμως δεν ανταλάσσεται, έχει ανώτερη αξία από το πληθωριστικό χρήμα που φθείρεται (και φθείρει).

Money is time

Όλη η ουσία των επενδύσεων είναι το TIMING. Η χρονική στιγμή που θα μπεις ή θα βγεις σε κάποιο market cycle είναι το παν. Διαρκώς κυνηγάμε την value for money απόφαση, αλλιώς τι κάνουμε εδώ πέρα; Αλλιώς αν είναι έτσι γκουγκλάρετε ποιες είναι οι 10 καλύτερες μετοχές/νομίσματα στον κόσμο, και μπείτε σήμερα σε αυτές, στα τυφλά, σε όποια τιμή. Κι ας πάρετε ό,τι απόδοση είναι να δώσει.

Βαρέθηκα να ακούω "μπες doge, μπες Bitcoin, μπες σε οπουδήποτε, θα πάει στο φεγγάρι". Ποιος θα το πάει στον Θεό; Μόνο του; Προσφορά και ζήτηση είναι. Θα γίνουμε πλούσιοι όλοι; Ή μήπως οι πλούσιοι (το έξυπνο χρήμα) που έχει μπει στα χαμηλά θα περιμένει κι εμάς να πλουτίσουμε, προτού βγει; Μα αφού οι δικές μας εντολές αγοράς γεμίζουν τα sell orders τους!

Οι αγορές, ξαναγράφω, είναι ανταγωνισμός. Το doge μπορεί να πάει και 1 και 10 δολάρια. Το Bitcoin μπορεί να πάει 100 χιλιάρικα και 1 εκατομμύριο. To θέμα είναι εσύ θα μπορέσεις να επωφεληθείς από αυτό; Το θέμα είναι πως αν είσαι χρηματιστηριακό «Νεαντερνταλ» που δεν έχει ούτε 6 μήνες στο χώρο και ψάχνεις ένα δήθεν γρήγορο κέρδος, δεν πρόκειται να το πάρεις ΠΟΤΕ, όπου κι αν μπεις, είτε σε σοβαρά projects είτε στο doge, εφόσον μπαίνεις στα τυφλά επειδή ακούς γύρω σου τσαρλατάνους ή άλλους εξίσου άπειρους που σου λένε "γράφω κέρδος".

Βλέπεις +10, +50%, πράσινο νουμεράκι στο κινητό σου, αυτό κάνεις. Κέρδος πήρες? Σήκωσες λεφτά; Ας πάρουμε το Doge πχ. Το 99% των παιχτών μπήκε στο $0.5 πχ (επειδή τότε βούιξε ο τόπος), καβαλάει το κύμα, φτάνουμε 0.75, δηλαδή 50% πάνω, και μετά γκρεμίζεται. Κανείς δεν πούλησε από αυτούς. Διότι το κέρδος δεν τους ήταν αρκετό. Διότι απληστία και ανικανότητα. Μόνο οι whales και όσοι ξύπνιοι μπήκαν νωρίς πουλάνε. Στη συνέχεια οι ίδιοι εγκλωβισμένοι κάνουν κακά FOMO trades και πουλάνε με απώλειες καθώς πέφτει στο 0.35. Στη συνέχεια ξαναγοραζουν ίσως στην άνοδο, με ακόμη μεγαλύτερη απώλεια. Στο φινάλε κέρδος δε βγάζουν, και παρασέρνουν και τους γύρω.

Όλη η ουσία των επενδύσεων και των αγορών είναι μια διαρκής μάχη με τον χρόνο. Για 80 χρόνια ερχόμαστε να ζήσουμε, δεν έχουμε ούτε άπειρα λεφτά ούτε άπειρο χρόνο. Γι’ αυτό φροντίστε να είναι όσο το δυνατόν πιο αποδοτική κάθε επενδυτική απόφαση. Όταν αγοράζεις στα τυφλά σε οποιαδήποτε τιμή, τότε δε σέβεσαι τον ίδιο σου τον εαυτό. Διότι πετάς τα λεφτά σου, δηλαδή τις εργατοώρες σου, για να αγοράσεις κάτι που εκείνη τη στιγμή ίσως είναι υπερτιμημένο. Είστε τόσο πλούσιοι από λεφτά και χρόνο που δε σας νοιάζει αυτό; Εφόσον χρησιμοποιείτε λεφτά που δουλέψατε, εκτιμήστε τον χρόνο σας.

Προσπαθήστε να παίρνετε value for money (ή μάλλον value for TIME) επενδυτικές αποφάσεις. Κάντε λίγη μελέτη, λίγη υπομονή ίσως να γυρίσει η αγορά, και κερδίστε την. Beat the market. Πώς θα το κάνετε αυτό; Σίγουρα όχι με το να ρωτάτε από εδώ κι από κει τι να κάνετε και πότε να μπείτε. Την απάντηση την έχετε μόνοι σας, και βρίσκεται στην οθόνη, στα γραφήματα. Οθόνη, οθόνη, οθόνη... Παρακολουθείστε την οθόνη και θα αρχίσετε να παίζετε σίγουρα καλύτερα. Διαφορετικά απλώνετε μάρκες σε τραπέζι ρουλέτας.