Eγκαθιδρύεται νέα παγκόσμια οικονομική τάξη

Η Τζάνετ Γιέλεν, πρώην επικεφαλής της Fed και νυν υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, χαρακτήρισε -και όχι τυχαία- τις συνεδριάσεις ως τις πιο σημαντικές μετά τη Διάσκεψη του Bretton Woods το 1944, τη συνάντηση που επαναπροσδιόρισε το διεθνές νομισματικό σύστημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και δημιούργησε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.

Υπενθυμίζεται ότι στην τότε Διάσκεψη πήραν μέρος 730 αντιπρόσωποι από 44 συμμαχικές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης, με πρωτοβουλία του τότε Αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούζβελτ και με στόχο την αναρρύθμιση της διεθνούς Νομισματικής και Οικονομικής τάξης.

Υπογράφηκαν συμφωνίες και συστάθηκε η Παγκόσμια Τράπεζα αλλά και το ΔΝΤ, ενώ δημιουργήθηκε το Σύστημα Σταθερών Συναλλαγματικών Ισοτιμιών του Μπρέτον Γουντς που αφορούσε τις διεθνείς εμπορικές και χρηματοοικονομικές σχέσεις. Στην ουσία δημιουργήθηκε η βάση για την ισοτιμία χρυσού-δολαρίου, ώστε παγκόσμιο νόμισμα να θεωρείται το δολάριο, το πετρέλαιο να κάνει συναλλαγές μόνο με το αμερικανικό νόμισμα.

Με λίγα λόγια, διαμορφώθηκε η οικονομία (και κατ’ επέκταση) ο πλανήτης όπου ζούμε μέχρι σήμερα. Και τώρα έρχεται η Γιέλεν να πει πως ζούμε μια «νέα στιγμή Bretton Woods». ΤΟΣΟ σημαντικές λοιπόν είναι αυτές οι συνεδριάσεις. Και την ώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές δε θα έχουν ακόμη ολοκληρωθεί, επομένως καλό θα ήταν όσοι ενδιαφέρεστε να ρίξετε μια ματιά… Για το μέλλον μας πρόκειται.

Ανθρώπινα δικαιώματα και ποικιλομορφία στο επίκεντρο

Πίσω στη Γιέλεν λοιπόν, η ΥΠΟΙΚ τόνισε πως «πρέπει να τα πάμε καλύτερα», απευθυνόμενη σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο στο Chicago Council on Global Affairs. «Αν και ήταν διαφορετική εποχή (σ.σ.1944), αισθάνομαι το τεράστιο βάρος που αντιμετώπισαν – την πίεση να ενώσουν τις δυνάμεις τους μετά από μια παγκόσμια καταστροφή για την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού και διασυνδεδεμένου συστήματος με στόχο την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Η τρέχουσα συγκυρία μας δεν είναι λιγότερο σημαντική – αυτό που θα κάνουμε τους επόμενους μήνες και χρόνια θα έχει βαθιές επιπτώσεις στην πορεία της χώρας μας και στην παγκόσμια οικονομική τάξη».

Μια διαφορά μεταξύ των συναντήσεων, σημείωσε, θα είναι η αυξημένη ποικιλομορφία. «Ο νέος, μετα-κόβιντ κόσμος θα περιλαμβάνει τώρα τις φωνές των γυναικών καθώς και ποικιλόμορφους εκπροσώπους από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Η Διάσκεψη του Bretton Woods δημιούργησε μια οικονομία στην οποία, ενώ αγκαλιάσαμε το εμπόριο ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης, αγνοήσαμε αυτούς που δεν επωφελήθηκαν. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα δώσει προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ανθρώπων – γυναικών και κοριτσιών, ατόμων LGBTQ+ και ανθρώπων κάθε φυλής, εθνικής καταγωγής και θρησκείας – για να διασφαλιστεί ότι τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».

Ενιαίο Ελάχιστο Φόρο 21% ζητούν οι ΗΠΑ

Και πάμε στο ζουμί τώρα. Η Γιέλεν ζήτησε επίσης έναν παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή φόρου εταιρειών, που συμπίπτει με τα σχέδια του Προέδρου Μπάιντεν να αυξήσει τον εταιρικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 28% από 21, προκειμένου να χρηματοδοτήσει το σχέδιο $2 τρις. υποδομών «Build Back Better». Στόχος είναι μια παγκόσμια συμφωνία για έναν ελάχιστο συντελεστή που θα μείωνε τα κίνητρα για τις εταιρείες να μετεγκατασταθούν υπεράκτια για να κυνηγήσουν χαμηλότερους φόρους. Ο μέσος εταιρικός συντελεστής στο G7 είναι επί του παρόντος 24%.

Την περασμένη εβδομάδα αναλύσαμε το μεγαλεπήβολο σχέδιο Μπάιντεν, που υποτίθεται θα πληρώσουν οι αυξημένοι φόροι. Εξηγήσαμε πως στην πραγματικότητα, ο λόγος ύπαρξης του σχεδίου δεν ήταν παρά μια αφορμή για επιβολή υψηλότερης φορολογίας. Διότι $2 τρις. πλέον είναι αστείο ποσό, πόσο μάλλον για να «ξαναχτιστεί η Αμερική». Μέσα σε ένα χρόνο η Fed είχε τυπώσει «τζάμπα» κιόλας, χωρίς να ζητήσει φόρους, δεκάδες περισσότερα τρισεκατομμύρια. Μην κοροϊδευόμαστε λοιπόν, όλο αυτό ήταν προοίμιο εγκαθίδρυσης νέου οικονομικού μοντέλου στις ΗΠΑ, το οποίο από ό,τι φαίνεται θα εφαρμοσθεί (όπως πάντα) παγκοσμίως.

Αυτός ήταν και ο λόγος του άρθρου της περασμένης εβδομάδας. Πολλοί συχνά αναρωτιούνται «και τι μας νοιάζει εμάς ρε αδερφέ τι γίνεται στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, εδώ εμείς καιγόμαστε». Ο λόγος που καιγόμαστε είναι ακριβώς διότι συνήθως δε μας νοιάζει τι συμβαίνει εκεί απέναντι. Αν ανοίγαμε περισσότερο τα μάτια μας, θα είμασταν και πιο κατάλληλα προετοιμασμένοι.

Δεν πέρασε λοιπόν ούτε εβδομάδα και επιβεβαιωνόμαστε πανηγυρικά, αφού είναι ξεκάθαρο πως η χρονική στιγμή ανακοίνωσης του σχεδίου Μπάιντεν και της αύξησης του εταιρικού φόρου στο 28% με παράλληλη επιβολή ελαχίστου συντελεστή στο 21%, ήταν εξαιρετικά επιλεγμένη προκειμένου να συμπέσει με τις κρίσιμες συνεδριάσεις Παγκόσμιας Τράπεζας-ΔΝΤ-G20. Ο λόγος; Μα φυσικά να υιοθετήσουν το νέο οικονομικό μοντέλο και οι υπόλοιπες χώρες της Δύσης. Όπερ και εγένετο.

Συμφωνούν οι G20 στον Ελάχιστο Φόρο

«Το ΔΝΤ επιθυμεί την υιοθέτηση ενός ελάχιστου παγκόσμιου συντελεστή φόρου εισοδήματος ως μέσου άρσης του ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα επιχειρηματικά κέρδη», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο διευθυντής δημοσιονομικής πολιτικής του ΔΝΤ, Vitor Gaspar. «Και αυτό είναι κάτι που είναι σημαντικό προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι κυβερνήσεις διαθέτουν τους πόρους που απαιτούνται για ανταποκριθούν στις διάφορες προτεραιότητες όσον αφορά τις δημοσιονομικές δαπάνες που πρέπει να πραγματοποιήσουν».

Ο Paolo Mauro, αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ, δήλωσε ότι δημιουργεί μια ευκαιρία για τις πλουσιότερες χώρες να αναστρέψουν τη μείωση των δημοσίων εσόδων υιοθετώντας μια «επιβάρυνση» φόρου COVID-19 για πλούσιους ιδιώτες και εταιρείες.

Την ίδια ώρα, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρούν να επιταχύνουν την σύναψη μια παγκόσμιας συμφωνίας για την εναρμόνιση της εταιρικής φορολόγησης και να επιβάλουν κυρίως στους «γίγαντες του Διαδικτύου» έως τα τέλη Ιουνίου, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα των ΗΠΑ για την έναρξη ενός σχετικού διαλόγου.

Η Gopinath επισήμανε ότι οι τρέχουσες ανισότητες στους εθνικούς φορολογικούς συντελεστές είχαν προκαλέσει τη διασυνοριακή μετακίνηση ενός σημαντικού ποσού εταιρικών κερδών με στόχο τη φοροαποφυγή, με αποτέλεσμα να μειώνεται η φορολογική βάση στην οποία οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αντλήσουν έσοδα με στόχο τη χρηματοδότηση των αναγκαίων οικονομικών και κοινωνικών δαπανών.

Παράλληλα συζητήθηκε η αύξηση των αποθεματικών του ΔΝΤ κατά $650 δις. ο προστατευτισμός στο εμπόριο και η κλιματική αλλαγή. Η αύξηση των αποθεματικών του ΔΝΤ, ή των SDR, θα ενισχύσει τη ρευστότητα για όλα τα κράτη μέλη, χωρίς να αυξάνει το βάρος χρέους των περίπου 30 χωρών που ήδη βιώνουν ή πρόκειται να βρεθούν αντιμέτωπες με δυσκολίες σε ό,τι αφορά την αποπληρωμή του χρέους τους, δήλωσαν αξιωματούχοι οικονομικής πολιτικής και οικονομολόγοι.

ΔΝΤ: Υπερβολικό το χρέος

Επιλεκτικές με τα μέτρα τόνωσης που θα πρέπει να εφαρμόσουν, θα πρέπει να είναι οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αποφευχθεί να τεθεί σε κίνδυνο η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με ανώτατο αξιωματούχο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με μια υπερφόρτωση χρέους και χρηματοοικονομικές ευπάθειες που προσδιορίζονται ως πιθανοί κίνδυνοι για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Το ΔΝΤ, αναφέρθηκε στις ΗΠΑ για την λήψη έκτακτων κινήτρων για την παρακολούθηση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης εν μέσω κορωνοϊού, αλλά προειδοποίησε για το αν τα μέτρα αυτά δύναται να προκαλέσουν μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη ζημιά στην παγκόσμια οικονομία.

Το ΔΝΤ ανέφερε επίσης ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο για να αναπτυχθεί κατά 6% φέτος, αναβαθμίζοντας τις προβλέψεις του για δεύτερη φορά σε τρεις μήνες. Αυτό συμβαίνει μετά από εκτιμήσεις για συρρίκνωση 3,3% το 2020 και τη χειρότερη παγκόσμια ύφεση μετά τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Η διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΝΤ Kristalina Georgieva, δήλωσε ότι οι εμβολιασμοί και τα μέτρα οικονομικής τόνωσης σηματοδοτούν τις θετικές προοπτικές, ειδικά στις ΗΠΑ.

Σε ότι αφορά την πολιτική των τραπεζών και τον κίνδυνο από τα υπερβολικά μέτρα ο Geoffrey Okamoto δήλωσε ότι «η διατήρηση της νομισματικής πολιτικής για πολύ καιρό μπορεί να βλάψει τον χρηματοπιστωτικό τομέα». Υπογραμμίζει, μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ μικρού αριθμού προηγμένων οικονομιών και οικονομιών αναδυόμενων αγορών, με τις χώρες με χαμηλά εισοδήματα να κινδυνεύουν να υποχωρήσουν περισσότερο κατά τη διάρκεια μιας ανάκαμψης πολλαπλών ταχυτήτων, τονίζοντας ότι «η δυνατότητα δανεισμού δεν σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο δανεισμού απεριόριστων χρηματικών ποσών για οποιονδήποτε σκοπό».

Κλείνοντας, ο Okamoto είπε ότι «θέλουμε ο κόσμος να ξοδεύει με σύνεση τόσο για να ξεπεραστεί η πανδημία όσο και για να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις για να βρεθούν σε πορεία ανάπτυξης που θα οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση», ενώ υπενθύμισε ότι η διόγκωση του χρέους και οι οικονομικές ευπάθειες θα μπορούσαν να προκαλέσουν κινδύνους για την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.