«Περί Μέθης»: Η νέα ατομική έκθεση της Αφροδίτης Παπαδουλή «διηγείται» ιστορίες ποτισμένες με αλκοόλ, πάρτι αλλά και μοναξιά...

Συνέντευξη στον Κώστα Κατόπη

Συνάντησα ξανά τη ζωγράφο Αφροδίτη Παπαδουλή για να συζητήσουμε με αφορμή, αυτή τη φορά, τη νέα της ατομική έκθεση με τίτλο «Περί Μέθης», η οποία θα ανοίξει τις πύλες της την Παρασκευή 21 Απριλίου στην Cube Gallery στην Πάτρα. Με εντυπωσίασε ο τρόπος με τον οποίο συνέδεσε θεματικά τη συγκεκριμένη ενότητα με τον τόπο που αποφάσισε να εκθέσει τα έργα της αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «η επιλογή μου να παρουσιάσω αυτή την δουλειά στην Πάτρα δεν ήταν διόλου τυχαία. Έπαιξαν ρόλο και η εξωστρέφεια της φοιτητικής ζωής στους φαρδιούς πεζόδρομους, η παράδοση της μαυροδάφνης, αλλά κυρίως η φιλοσοφία ζωής της πόλης ότι τρόπος ζωής μας είναι η διασκέδαση».

Μου μίλησε για την αφορμή που της δόθηκε για την ιδέα –μάλλον ανάγκη–, η οποία ξεδιπλώθηκε την περίοδο της πανδημίας και των συνεχόμενων εγκλεισμών… Την ανάγκη για συνεύρεση με κόσμο αμέσως μετά την καραντίνα. Αλλά… όπως αναφέρει «σε αρκετά από αυτά τα έργα ενώ υπάρχει εσωτερικά αυτή η ανάγκη, θα δει κανείς φιγούρες μόνες τους ή σε σχεδόν άδεια μπαρ να πίνουν. Η ανάγκη για εξωστρέφεια συγκρούεται με τον φόβο της πανδημίας».

Τέλος, αναφέρθηκε στον ρόλο της μουσικής και την επιρροή της στη συγκεκριμένη δουλειά και κλείνει, τοποθετώντας τον εαυτό της μέσα στα έργα της λέγοντας ότι «σαν θαμώνας κάποιων αγαπημένων μαγαζιών, μπαρ ή ουζερί, βρίσκομαι κι εγώ άλλοτε φανερά κι άλλοτε κάπου στο βάθος σαν κομπάρσος. Άλλωστε, τα περισσότερα έργα ζωγραφικής, όπως λένε, είναι βιωματικά».

-Νέα ατομική έκθεση με τίτλο «Περί Μέθης» στην Πάτρα αυτή τη φορά!… Αφροδίτη, μίλησέ μας για το νέο σου project.

-Μέσω της ζωγραφικής επινοώ μια χώρα που στεγάζει τις αναμνήσεις μου. Η κάθε θεματική είναι ένα ταξίδι σε μια διαφορετική πόλη. Έτσι πριν ενάμιση χρόνο έκανα νοερά μια διαδρομή σε μέρη που, άλλοτε με παρέες και άλλοτε μόνη, με οδηγούσαν σε μια ατμόσφαιρα απόλαυσης.

Ζωγράφισα έργα μιας θεματικής που με είχε απασχολήσει δεκαετίες πίσω. Ο τίτλος που έδωσα σε αυτή την θεματική είναι ίδιος με τον τίτλο του αγαπημένου βιβλίου του Κωστή Παπαγιώργη, «Περί Μέθης», το οποίο και με επηρέασε.

-Πες μας λίγα λόγια για τα έργα που παρουσιάζεις.

-Η ανάγκη που με οδήγησε να δουλέψω συστηματικά για αυτήν την ενότητα ήταν η ανάγκη για την συνεύρεση με τον κόσμο μετά την καραντίνα. Σε αρκετά από αυτά τα έργα, λοιπόν, ενώ υπάρχει εσωτερικά αυτή η ανάγκη, θα δει κανείς φιγούρες μόνες τους ή σε σχεδόν άδεια μπαρ να πίνουν. Η ανάγκη για εξωστρέφεια συγκρούεται με τον φόβο της πανδημίας. Όπως στα έργα «I’ll be seeing you» και «στο Τραλαλά» βλέπει κανείς αυτήν την αντίφαση. Στο έργο «The party» είχα κορωνοϊό και δεν μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο παρά να ζωγραφίζω. Παρότι όμως είχα πυρετό και αρκετή ταλαιπωρία έβαλα τραγούδια των Beatles κι έφτιαξα ένα φανταστικό πάρτι με φιγούρες, στην πραγματικότητα φιλικά πρόσωπα κι εμένα, που χορεύαμε σε φόντο με γραμματοσειρά που παραπέμπει σε Beatles. Στο έργο «Η αυλή» με έχει απασχολήσει η διαμόρφωση του φόντου: ταβάνι και πάτωμα έχουν κυκλικές πινελιές που με οδήγησαν να φτιάξω τις χαρακιές ενός βινυλίου κάτω στο πάτωμα όπου περιστρέφεται, όσο λικνίζεται μια γυναίκα.

Τέλος, ένα πολύ αγαπημένο έργο αυτής της ενότητας είναι «Το μεθυσμένο κορίτσι» γιατί έχει νομίζω πολύ καλό φως και το κορίτσι τρεκλίζει αλλά δεν χάνει τον έλεγχο. Το μεθυσμένο κορίτσι κρατάει τις αισθήσεις και τις λέξεις, τις εικόνες και τους στίχους.

Το «Περί Μέθης» συγκεντρώνει όμως και πολύ παλιά και αρκετά νέα έργα. «Τα Λαδάδικα» είναι και το παλιότερο από τα έργα αυτής της θεματικής αφού το έφτιαξα το 1996, μια χρονιά πριν μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών. Εδώ μεταφέρω μια ανάμνησή μου από τη Θεσσαλονίκη, δύο φίλους από το φροντιστήριο που μας προετοίμαζε για την Σχολή Καλών Τεχνών. Ήθελα και ελπίζω να πέτυχα την μεταφορά της ατμόσφαιρας αυτής της περιοχής, με τις μυρωδιές, τους ήχους και τα χρώματα. Ένα άλλο βιωματικό έργο έκανα το 2005, «Τυφλή από έρωτα», ένα έργο κάθαρση για την συναισθηματική μου κατάσταση τότε.

Και από τα πολύ παλιά έργα πάμε σε μια περίοδο, έξι χρόνια πριν, που με αφορμή τον Βασίλη Τσιτσάνη και μια έκθεση που είχε γίνει για αυτόν έκανα ορισμένα έργα, όπως το «Απόψε να μην κοιμηθείς», το οποίο φέτος ξαναέφτιαξα σε μεγαλύτερη κλίμακα και έτσι νομίζω απέκτησε και άλλο ενδιαφέρον.

-Το αλκοόλ ως σημείο αναφοράς, λοιπόν, αυτή τη φορά. Πώς το αποφάσισες;

-Γενικότερα βλέπει κανείς την επίδραση του αλκοόλ –κυρίως την θετική πλευρά της ευφορίας– αλλά και τους χώρους που στεγάζουν την αγαπημένη μας συνήθεια.

Στην κουλτούρα του Έλληνα το κρασί παίζει κυρίαρχο ρόλο, αφού η χώρα μας είναι οινοπαραγωγός χώρα κι έχει λάβει διαφορετικές ερμηνείες μέσα στα χρόνια.

Κατά τον Όμηρο το κρασί μοιάζει με το φως, που μπορεί να φωτίζει αλλά και να τυφλώνει. Σημασία για τον Οδυσσέα δεν έχει τόσο η οργανική, αλλά η ηθική αντοχή.

Στην «Θεία ευχαριστία» τον 1^ο αιώνα, ο οίνος συμβολίζει το αίμα του Χριστού και ο άρτος το σώμα του. Όλη αυτή η τελετουργία δείχνει την ευγνωμοσύνη του ανθρώπου στον Θεό.

Η δική μου αντίληψη είναι πως μέσω του αλκοόλ ακροβατεί κανείς ανάμεσα στο Θεό και στην κατρακύλα. Ανέκαθεν απέφευγα τα ακραία σκηνικά, ήμουν όμως συχνά κι ακούσια θεατής σε αυτά. Το να προσπαθεί κανείς να επιβιώνει μέσα απ την τέχνη εξυπακούεται ότι τον βάζει αντιμέτωπο με πολλές κρίσεις ταυτότητας. Σε αυτές τις κρίσεις συντροφιά του έχει συχνά ένα ποτήρι που κάνει τον ίδιο αλλά και τον κόσμο του πιο υποφερτό. Μέσα στην ιστορία της τέχνης συχνά πυκνά συναντούμε ζωγράφους που είχαν εθισμό στο αλκοόλ, π.χ. Jackson Pollock ή Francis Bacon. Επειδή ούτε ιδιοσυγκρασιακά, σαν άνθρωπος, ούτε ως ζωγράφος χρησιμοποιώ ανάλογες τεχνοτροπίες, δεν υπάρχει κάποια διάθεση υπερβολής σε αυτήν την θεματική. Για να παραφράσω όμως τον Ernest Hemmingway, ο οποίος είχε πει «να γράφεις μεθυσμένος και να διορθώνεις ξεμέθυστος», «να ξεκινάς να ζωγραφίζεις μεθυσμένος και να το ολοκληρώνεις ξεμέθυστος».

-Επέλεξες την Πάτρα αυτή τη φορά να εκθέσεις τα έργα σου. Μας εξηγείς το γιατί;

-Η επιλογή μου να παρουσιάσω αυτή την δουλειά στην Πάτρα δεν ήταν διόλου τυχαία. Έπαιξαν ρόλο και η εξωστρέφεια της φοιτητικής ζωής στους φαρδιούς πεζόδρομους, η παράδοση της μαυροδάφνης αλλά κυρίως η φιλοσοφία ζωής της πόλης ότι τρόπος ζωής μας είναι η διασκέδαση. Γιαυτό τον λόγο κιόλας η αισθητική στα μπαρ της Πάτρας είναι τόσο πληθωρική. Αρκεί να κυκλοφορήσει κανείς και διαπιστώνει πόσο πρωτότυπα και γοητευτικά είναι όλα.

Πιστεύω ότι σε καθένα και καθεμιά από μας υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας που συνδέεται με την χαρά που έχει μια παρέα καθισμένη σε ένα τραπέζι καθώς ο ένας κερνάει τον άλλον μπύρα, ή κρασί.

-Υπήρξε και η μουσική παράγοντας δημιουργικότητας στα έργα σου, την οποία σχεδόν ακούμε!

-Στη δημιουργία αυτών των έργων βοήθησε αρκετά και η μουσική. Καθώς ζωγράφιζα για παράδειγμα τα ουζερί, τα οποία για μένα έχουν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τα μπαρ, άκουγα ρεμπέτικα τραγούδια, από τις παλιές εκτελέσεις μέχρι τις διασκευές του Χατζιδάκι με την φωνή της Βούλας Σαββίδη, ή τις εκτελέσεις του Σωκράτη Μάλαμα. Οι εικόνες αυτές έχουν ψηφίδες από διαφορετικά περιβάλλοντα. Πολύτιμες μνήμες ακόμα και σε παλιές ελληνικές διαφημίσεις, κάποια αντικείμενα ξεχασμένα που πάντα με γοήτευαν, όπως μια ξυλόσομπα, παλιά ραδιόφωνα, μπακίρια στα ράφια και κάτω το μωσαϊκό, γίνονται ένας μικρόκοσμος που φιλοξενεί προσωπικές στιγμές, αλλά και συναισθήματα, όπως την εξιδανίκευση και την απογοήτευση.

Παράλληλα, όταν έφτιαχνα τα μπαράκια άκουγα συχνά Tom Waits, Leonard Cohen και πολλούς άλλους. Ανήκω στην γενιά που όταν πρωτοξεκίνησε να βγαίνει έξω, τα μπαρ είχαν πραγματικά καλές μουσικές και σου επέτρεπαν να μιλήσεις με τον διπλανό σου. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο που με κάνει να προτιμώ ορισμένα μπαρ σήμερα και άλλα, λόγω της φασαρίας τους να τα απορρίπτω. Στα τελευταία πολλά χρόνια η διαπίστωσή μου είναι ότι οι περισσότερες παρέες που συχνάζουν στα μπαρ είναι οι γυναικοπαρέες, κι αυτό σίγουρα αποτελεί μια επανάσταση στις συνήθειες της κοινωνίας μας. Όσο το άβατο των ελληνικών καφενείων παραμένει να το έχουν κατακλύσει άντρες και κυρίως ηλικιωμένοι, τα μπαρ είναι πλέον κυρίως γεμάτα φίλες που πίνουν τζιν τόνικ.

Σαν θαμώνας κάποιων αγαπημένων μαγαζιών, μπαρ ή ουζερί, βρίσκομαι κι εγώ άλλοτε φανερά κι άλλοτε κάπου στο βάθος σαν κομπάρσος. Άλλωστε, τα περισσότερα έργα ζωγραφικής, όπως λένε, είναι βιωματικά.

INFO

«Περί Μέθης»

Εγκαίνια: Παρασκευή 21 Απριλίου
Διάρκεια: 21 Απριλίου έως 13 Μαΐου 2023
Cube Gallery, Πάτρα, Μιαούλη 39, ΤΚ 26 222
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα / Τετάρτη / Σάββατο 10.00-14.00, Τρίτη / Πέμπτη / Παρασκευή / 10.00-14.00 & 18.00-21.00, Κυριακή κλειστά
τηλ.: 2611110069, 6945399754