Πάμπλο Πικάσο: Υψηλές εκτιμήσεις για τον φορτισμένο Ναυτικό
Ο Πάμπλο Πικάσο είναι αναμφίβολα ένα από τα ισχυρότερα χαρτιά του χρηματιστηρίου της τέχνης. Κάθε φορά που ένας πίνακάς του βγαίνει στο σφυρί σημαίνει συναγερμός. Και όχι άδικα, αφού πρόκειται για σταθερή επένδυση με αύξουσα αξία. Το επόμενο ραντεβού με εκείνους που θέλουν να εντάξουν στη συλλογή τους ένα έργο του Ισπανού μετρ της ζωγραφικής κλείνει ο οίκος Christie’s αυτή την άνοιξη. Πιο συγκεκριμένα, θα βγάλει στο σφυρί τον αριστουργηματικό πίνακα «Ο ναυτικός». Το έργο, που θεωρείται αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη, φιλοτεχνήθηκε τον Οκτώβριο του 1943. Οι φιλότεχνοι θα έχουν την ευκαιρία να το διεκδικήσουν στις 15 Μάιου στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της δημοπρασίας «Ιμπρεσιονισμός και Μοντέρνα Τέχνη». Αυτός που θα θελήσει να αποκτήσει την εν λόγω ελαιογραφία διαστάσεων 130 επί 81 εκατοστών θα πρέπει να βάλει αρκετά βαθιά το χέρι στον τραπεζικό του λογαριασμό, καθώς η τιμή κατακύρωσης του πίνακα εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τα 70 εκατομμύρια ευρώ. Στον καμβά βλέπουμε έναν άνδρα με θλιμμένο ύφος και ριγέ μπλουζάκι καθισμένο σε μια καρέκλα. Ο πίνακας είναι αρκετά μελαγχολικός. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο Conor Jordan, αντιπρόεδρος του τμήματος Ιμπρεσιονισμού και μοντέρνας Τέχνης του οίκου, ο άνδρας κρατά με το δεξί του χέρι το κεφάλι του, σύμβολο κατ’ εξοχήν μελαγχολικής διάθεσης.
Γράφει η Ιωάννα Ανδριοπούλου
Ο καμβάς, όπως ήδη αναφέραμε, φιλοτεχνήθηκε το 1943. Εκείνη τη χρονιά ο κορυφαίος καλλιτέχνης έμενε στο Παρίσι που τελούσε υπό την κατοχή των Γερμανών. Ο Ισπανός ζωγράφος φοβόταν ότι μπορεί να συλληφθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή από την Γκεστάπο και να οδηγηθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Παρ’ όλο που ο Πικάσο ήταν Ισπανός πολίτης, η απόφασή του να μείνει στη Γαλλία απαιτούσε πολύ θάρρος. Ο ζωγράφος της Γκουέρνικα ήταν διεθνώς αναγνωρισμένος αντιφασίστας. Μάλιστα, σε ομιλία του ο Χίτλερ τον είχε αναφέρει με το όνομά του. Γερμανοί πράκτορες επισκέπτονταν τακτικά το στούντιό του, αναζητώντας ενοχοποιητικά στοιχεία. Τον προσέβαλλαν και κατέστρεφαν έργα του. Αν και οι απειλές παρέμεναν στο επίπεδο της λεκτικής παρενόχλησης, ο ζωγράφος ήξερε ότι πλησίαζε η ώρα του. Διά του λόγου το αληθές, στο αρχείο του καλλιτέχνη βρέθηκε μια επιστολή, με ημερομηνία 16 Σεπτεμβρίου 1943 –μόλις πέντε εβδομάδες πριν ο Πικάσο ζωγραφίσει τον «Ναύτη», όπου διαβάζουμε ότι οι Ναζί σχεδίαζαν να συλλάβουν τον καλλιτέχνη και να τον μεταφέρουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τελικά σώθηκε χάρη στην παρέμβαση των φίλων του Dubois και Cocteau. Καταλυτική ήταν και η βοήθεια που έλαβε από τον Arno Breker, τον αγαπημένο γλύπτη του Χίτλερ. Ο Πικάσο στάθηκε πολύ τυχερός, ωστόσο άλλοι φίλοι του δεν είχαν την ίδια ευνοϊκή μοίρα. Για παράδειγμα ο Max Jacob, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο στενούς φίλους του ζωγράφου, στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης την άνοιξη του 1944 και εκεί πέθανε. Αυτό είναι σε συνοπτικές γραμμές το ιστορικό πλαίσιο του πίνακα, ενός πίνακα που αντικατοπτρίζει τον ψυχισμό του καλλιτέχνη, την καταθλιπτική του διάθεση κατά την περίοδο του πολέμου.
Ιστορική δημοπρασία
Δεν είναι η πρώτη φορά που βγαίνει σε δημοπρασία ο περίφημος «Ναυτικός». Το 1997 βγήκε στο σφυρί στο πλαίσιο της θρυλικής πώλησης της συλλογής των Victor και Sally Ganz και είχε κατακυρωθεί για σχεδόν 9 εκατομμύρια δολάρια. Η εν λόγω δημοπρασία είχε καταρρίψει όλα τα ρεκόρ εκείνης της εποχής, αφού είχε συγκεντρώσει συνολικά 206,5 εκατομμύρια δολάρια. Εξακολουθεί μέχρι σήμερα να παραμένει ιστορική. Το ζεύγος Ganz κατά τη διάρκεια της ζωής του συγκέντρωσε μνημειώδη έργα τέχνης και δημιούργησε μια συλλογή που ακόμα και σήμερα θεωρείται μια από τις πλέον σημαντικές του 20ού αιώνα.
Ρεκόρ τιμής
Αν και συνέλεξαν πολλούς και άκρως σημαντικούς καλλιτέχνες, οι Ganz ήταν περισσότερο αφοσιωμένοι στον Πικάσο. Για δύο δεκαετίες συγκέντρωναν έργα του κορυφαίου Ισπανού ζωγράφου. Μάλιστα, αξίζει να αναφέρουμε ότι στη συλλογή τους ανήκε και ο πίνακας «Les femmes d’ Alger (Version O)». Το εν λόγω έργο πωλήθηκε για 179,4 εκατομμύρια δολάρια το 2015 από τον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη και έμελλε να γίνει εκείνη την εποχή το πιο ακριβό έργο τέχνης που πωλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία. Ο πίνακας «Les femmes d’ Alger (Version O)» συνεχίζει να κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ τιμής για έργο του Πικάσο και είναι πλέον η δεύτερη υψηλότερη τιμή κατακύρωσης πίνακα σε δημοπρασία. Ο «Ναυτικός» κοσμούσε το σαλόνι του ζεύγους Ganz στο Μανχάταν. Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο εν λόγω καμβάς πουλήθηκε από τον εκδότη Harry Abrams στον Victor Ganz για 11.000 δολάρια το 1952. Μάλιστα, ήταν η μόνη ανδρική μορφή διά χειρός Πικάσο που κατείχε ο μεγάλος συλλέκτης.
