Κωνσταντίνος Μίχαλος: Απαραίτητη η στήριξη των εξαγωγών
Η επανεκκίνηση μετά την κρίση είναι απαραίτητο να συνδυαστεί με τη μετάβαση σε ένα μοντέλο εστιασμένο περισσότερο στην παραγωγή και τις εξαγωγές αγαθών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σε αυτή την προσπάθεια θα πρέπει να ξεπεραστούν μια σειρά από προβλήματα και εμπόδια.
Μεταξύ αυτών είναι, προφανώς, οι επιπτώσεις της πανδημίας στην προσπάθεια των επιχειρήσεων που αναπτύσσουν ήδη εξαγωγική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν το Μάιο κατά 32,7%, κυρίως ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόστηκαν για την ανάσχεση της εξάπλωσης του κορωνοϊού σε βασικές αγορές της Ευρώπης και τρίτων χωρών. Οι κλάδοι που άντεξαν στην πίεση, ενισχύοντας μάλιστα τις επιδόσεις τους στο πρώτο πεντάμηνο του 2020 ήταν τα τρόφιμα και τα χημικά, ωστόσο ήταν σημαντική η κάμψη στις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, μηχανημάτων και οχημάτων, καθώς και πρώτων υλών.
Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη στοχευμένων μέτρων υποστήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων της χώρας, με έμφαση στην ενίσχυση της ρευστότητας, στην έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με τις εξελίξεις στο διεθνές εμπόριο και σε σημαντικές αγορές, καθώς και στην εκπαίδευση και την παροχή νέων εργαλείων στους εξαγωγείς, προκειμένου να προσαρμόσουν τη δραστηριότητα και τη στρατηγική τους στις νέες συνθήκες.
Παράλληλα, όμως, στο πλαίσιο της προσπάθειας για αύξηση της συμμετοχής των εξαγωγών στο ΑΕΠ, θα απαιτηθεί η στρατηγική αντιμετώπιση μιας σειράς διαρθρωτικών αδυναμιών, όπως είναι η χαμηλή σχετικά ανταγωνιστικότητα και το χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο των ελληνικών προϊόντων. Στη βάση αυτών των προβλημάτων βρίσκεται ο κατακερματισμός της παραγωγικής –και κατ’ επέκταση της εξαγωγικής– βάσης της ελληνικής οικονομίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι πολύ μικρές, που αποτελούν το 96,9% του συνόλου, υστερούν σημαντικά σε όρους παραγωγικότητας και μεγέθους, έναντι των αντίστοιχων ευρωπαϊκών. Το ποσοστό που καταλαμβάνουν οι εξαγωγές στις συνολικές πωλήσεις των πολύ μικρών επιχειρήσεων, αντιστοιχεί μόλις στο 42% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ για τις μεσαίες το ποσοστό φτάνει στο 75%. Επίσης, από τη χαρτογράφηση των ανταγωνιστικών τομέων των ελληνικών εξαγωγών, προκύπτει ότι η Ελλάδα παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα σε παραδοσιακούς κλάδους της μεταποίησης, υπολείπεται όμως αισθητά σε σύνθετα προϊόντα με μεσαία και υψηλή τεχνολογική αξία και διαφοροποίηση.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο δρόμος για τον εξωστρεφή μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας περνά απαραίτητα από την επιχειρηματική μεγέθυνση και την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας, την ανάδειξη νέων δυναμικών κλάδων, την ενσωμάτωση της καινοτομίας, την αύξηση της διαφοροποίησης και του τεχνολογικού επιπέδου των ελληνικών προϊόντων. Οι πόροι που θα διατεθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και από το ΕΣΠΑ 2021 - 2027 αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα, ώστε να βαδίσει με ταχύτερα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Παράλληλα, θα πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια για τη βελτίωση των ευρύτερων συνθηκών άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας: με αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής κανονικότητας και απελευθέρωση κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα, περαιτέρω μείωση των φορολογικών και ασφαλιστικών βαρών, μείωση του ενεργειακού κόστους στη μεταποίηση, συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του κράτους, επιτάχυνση κρίσιμων έργων εθνικής υποδομής, όπως δίκτυα μεταφορών, ψηφιακά δίκτυα, υποδομές logistics κ.τ.λ.
Επίσης, είναι απαραίτητη η περαιτέρω βελτίωση του διοικητικού περιβάλλοντος για τις εξαγωγές, καθώς και ο εμπλουτισμός των υπηρεσιών σε τομείς όπως η παροχή πληροφόρησης για κλάδους και αγορές, η παροχή coaching και συμβουλευτικής υποστήριξης κ.ά. Αν θέλουμε η Ελλάδα να βγει ισχυρότερη από αυτή την κρίση, είναι τώρα η στιγμή να κάνουμε πράξη την παραγωγική ανασυγκρότηση της εθνικής οικονομίας, με επίκεντρο τις εξαγωγές.
