Κωνσταντίνος Μίχαλος: Στρατηγική για τον τουρισμό
Το μόνο που γνωρίζουμε με σιγουριά είναι ότι η φετινή τουριστική περίοδος θα είναι η χειρότερη στην ιστορία για τον κλάδο, πανευρωπαϊκά και βεβαίως στην Ελλάδα
H παγκόσμια πανδημία του Covid-19 και τα μέτρα που εφαρμόζονται για την αναχαίτιση εξάπλωσης του ιού έχουν προκαλέσει καθίζηση στον τομέα του τουρισμού. Οι απώλειες που μετρούν οι τουριστικές επιχειρήσεις, εξαιτίας των ακυρώσεων κρατήσεων, αλλά και συνεδριακών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, εκθέσεων κ.ά. ανέρχονται ήδη σε εκατοντάδες εκατομμύρια, με αποτέλεσμα να απειλείται η βιωσιμότητά τους και ταυτόχρονα οι θέσεις εργασίας χιλιάδων ανθρώπων.
Παρά τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και την αποκατάσταση των αεροπορικών συνδέσεων, η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας εξακολουθεί να είναι μεγάλη. Το μόνο που γνωρίζουμε με σιγουριά, είναι ότι η φετινή τουριστική περίοδος θα είναι η χειρότερη στην ιστορία για τον κλάδο, πανευρωπαϊκά και βεβαίως στην Ελλάδα.
Για την ελληνική οικονομία, η κάμψη στον τουρισμό αποτελεί τεράστιο πλήγμα. Όπως προκύπτει από την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ, Tourism Trends & Policies 2018, η ελληνική οικονομία εμφανίζει μία από τις υψηλότερες εξαρτήσεις από τον τουρισμό παγκοσμίως. Για την ακρίβεια, η Ελλάδα είναι η 6η πιο εξαρτημένη οικονομία μεταξύ των 35 κρατών-μελών που παρακολουθεί γι’ αυτόν τον κλάδο ο Οργανισμός. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η συνολική συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ εκπροσωπεί το 9% στη Γαλλία, το 13,1% στην Ιταλία, το 14,9% στην Ισπανία, το 17,8% στην Πορτογαλία, και το 20,2% στην Ελλάδα. Για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο τουρισμός εκπροσωπεί το 10% του ΑΕΠ.
Είναι, λοιπόν, προφανές το γιατί η στήριξη του κρίσιμου αυτού τομέα αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας και προτεραιότητας. Η Επιμελητηριακή Κοινότητα έχει καταθέσει από νωρίς συγκεκριμένες προτάσεις σε αυτή την κατεύθυνση. Μεταξύ άλλων, τα Επιμελητήρια έχουν προτείνει την αξιοποίηση όλων των περιθωρίων που επιτρέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, για τη χορήγηση ενισχύσεων προς τις πληγείσες τουριστικές επιχειρήσεις, με τη μορφή άτοκων κεφαλαίων κίνησης για την κάλυψη υποχρεώσεων, την επιχορήγηση τόκων των δανείων, επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων κ.ά.
Παράλληλα με τις έκτακτες ενισχύσεις, έχει προταθεί η διάθεση πρόσθετων κονδυλίωνγια την υπαγωγή στη δράση «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» όσων επιχειρήσεων είχαν υποβάλει αίτηση και δεν κατάφεραν να ενταχθούν λόγω έλλειψης πόρων, καθώς και αύξηση του ποσοστού προκαταβολής των υφισταμένων επενδυτικών σχεδίων και την ένταξη του τουριστικού κλάδου στις ειδικές διατάξεις του άρθρου 12 του Αναπτυξιακού Νόμου 4399/16. Επιπλέον, τα Επιμελητήρια κατέθεσαν από νωρίς την πρόταση για υλοποίηση προγράμματος επιδότησης διακοπών Ελλήνων πολιτών, ώστε να τονωθεί η εσωτερική ζήτηση και να εξασφαλιστεί ένα ελάχιστο επίπεδο πληρότητας των ξενοδοχειακών μονάδων, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν και να διατηρήσουν θέσεις εργασίας. Πέρα, όμως, από τα μέτρα για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της κατάστασης, θα πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί –Πολιτεία, επιχειρηματικοί φορείς και επιστημονική κοινότητα– με σκοπό να σχεδιάσουμε την επόμενη ημέρα για τον κλάδο. Παρά το ότι σήμερα πλήττεται έντονα, ο τομέας του τουρισμού θα παραμείνει σημαντικός για την οικονομία και για την απασχόληση. Ωστόσο, για να καλυφθούν τόσο οι έκτακτες όσο και –κυρίως– οι μακροπρόθεσμες συνέπειες που δημιουργεί η υγειονομική κρίση, είναι απαραίτητο να αναβαθμιστεί ποιοτικά και να εμπλουτιστεί το τουριστικό προϊόν της χώρας.
Κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια θα έχει η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών, όπως, για παράδειγμα, ο τουρισμός τρίτης ηλικίας, κάτι που θα απαιτήσει ανάλογες προσαρμογές στα ξενοδοχεία, αλλά και ουσιαστική αναβάθμιση των δομών υγείας στις τουριστικές περιοχές της χώρας. Χρειάζεται, επίσης, να συνδεθεί στενότερα ο τουρισμός με άλλους τομείς, όπως είναι η αγροδιατροφή και ο πολιτισμός, να επενδύσουμε στην τουριστική εκπαίδευση και στην ενίσχυση της τουριστικής συνείδησης σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών, αλλά και αναβαθμίσουμε τις υποδομές της χώρας με επιτάχυνση μεγάλων έργων στους τομείς του τουρισμού, αλλά και των μεταφορών, των ψηφιακών δικτύων και της ενέργειας.
Κοινός στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη ενός νέου προτύπου για τον κλάδο, με όρους ασφάλειας, υπευθυνότητας, ποιοτικής διαφοροποίησης, βιωσιμότητας και υψηλής προστιθέμενης αξίας. Πρόκειται για ένα ζητούμενο υπαρξιακής σημασίας για τον τουρισμό, για τις επιχειρήσεις και για τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτές και βεβαίως για τους καταναλωτές και για την εικόνα της Ελλάδας, ως τουριστικού προορισμού. Η Επιμελητηριακή Κοινότητα θα συνεχίσει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή την προσπάθεια με τεκμηριωμένες και υπεύθυνες προτάσεις.
