Κωνσταντίνος Μίχαλος: Η βραχυχρόνια μίσθωση και οι συνέπειες της πανδημίας
Μια από τις πλέον ανερχόμενες τάσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού είναι η βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων. Η συγκεκριμένη πρακτική στη χώρα μας παρείχε μια σανίδα σωτηρίας για πολλούς ιδιοκτήτες, σε μια περίοδο ύφεσης όπου η αγορά ακινήτων βρισκόταν υπό κατάρρευση και τα φορολογικά βάρη γίνονταν όλο και πιο δυσβάσταχτα. Παράλληλα, στήριξε την τουριστική ανάπτυξη σε περιοχές που είχαν πληγεί σοβαρά από την κρίση, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην επαρχία.
Σήμερα το μοντέλο αυτό φαίνεται να υφίσταται ήδη τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, όπως προκύπτει από μελέτη που εκπονήθηκε πρόσφατα από την Ernst&Young για λογαριασμό του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών. Στη μελέτη καταγράφονται αναλυτικά οι τάσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον τουρισμό και ιδιαίτερα στη διαμονή, ενώ αποτυπώνεται και το σοβαρό πλήγμα που έχει δεχθεί ο κλάδος της φιλοξενίας από την πανδημία παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας.
Οι συνέπειες όσον αφορά στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων διαφαίνονται από το γεγονός ότι η αξία της Airbnb τον Μάρτιο του 2017 ανερχόταν σε 31 δισ. δολάρια, ενώ στο τέλος Απριλίου 2020 η αξία αυτή έχει μειωθεί σημαντικά, φθάνοντας στα 18 δισ. δολάρια. Στην Ελλάδα η νέα πραγματικότητα στην αγορά ακινήτων φαίνεται να κάνει την εμφάνισή της με αυξημένη προσφορά στα διαμερίσματα προς ενοικίαση, τα οποία μέχρι πρότινος λειτουργούσαν ως τουριστικά καταλύματα τύπου Airbnb. Ιδιαίτερα στην περιοχή του Δήμου Αθηναίων η αύξηση της προσφοράς ακινήτων προς ενοικίαση για μακροχρόνιες μισθώσεις κυμαίνεται από 5% έως 44,4% ανάλογα με την περιοχή, με αντίστοιχη, φυσικά, μείωση της προσφοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσω Aibnb.
Ωστόσο, παρά τη στροφή σημαντικής μερίδας ιδιοκτητών προς τις μακροχρόνιες μισθώσεις ακινήτων, αρκετοί είναι εκείνοι που διατηρούν στάση αναμονής, χωρίς να παραιτούνται από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η ζήτηση ώστε να πράξουν αναλόγως.
Σε κάθε περίπτωση, όπως και με τον τουρισμό έτσι και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, θα υπάρξει μια περίοδος προσαρμογής στα νέα δεδομένα μετά την πανδημία, με πρωταρχικό μέλημα την ασφάλεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, όταν αποκατασταθούν τα ταξίδια το Airbnb ενδέχεται μάλιστα να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα στον τομέα αυτό, καθώς, θεωρητικά τουλάχιστον, είναι ευκολότερο κανείς να τηρήσει προδιαγραφές ασφαλείας σε ένα διαμέρισμα αυτού του τύπου.
Σε ό,τι αφορά γενικότερα το Airbnb στην αθηναϊκή τουριστική βιομηχανία, θεωρείται ότι αποτελεί ένα σημαντικό τμήμα της, ενώ από τη μελέτη προκύπτει το συμπέρασμα ότι η σχέση του συγκεκριμένου μοντέλου με τις ξενοδοχειακές μονάδες δεν είναι άκρως ανταγωνιστική, καθώς το Airbnb απευθύνεται σε χαμηλότερα εισοδήματα. Σύμφωνα με τις αναλύσεις της μελέτης, τα καταλύματα Airbnb καταγράφονται σε ήδη ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές, που συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό κλινών του ξενοδοχειακού κλάδου. Παρά το γεγονός αυτό, δεν παρατηρείται σε αυτές τις περιοχές κάποια προφανής επίπτωση στις λειτουργικές επιδόσεις των ξενοδοχείων προδιαγραφών τριών έως πέντε αστέρων, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της δυναμικότητας στον Δήμο Αθηναίων. Ουσιαστικά, με βάση τη συγκριτική ανάλυση της μέσης τιμής διανυκτέρευσης, καθώς και των εσόδων ανά διαθέσιμο κατάλυμα, τα καταλύματα Airbnb διεκδικούν μερίδιο της τουριστικής αγοράς που δεν θα απευθυνόταν για διαμονή σε ξενοδοχειακές μονάδες, έχοντας κριτήριο το χαμηλό κόστος διαμονής.
Επομένως, με θεσμικό πλαίσιο το οποίο διασφαλίζει την προστασία καταναλωτών και ιδιοκτητών, αλλά και κανόνες υγιούς ανταγωνισμού, η βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων μπορεί στα επόμενα χρόνια να συνεχίσει να λειτουργεί ως μοχλός για την τουριστική ανάπτυξη της Αθήνας, συμβάλλοντας στην άμβλυνση της εποχικότητας, στην τόνωση της εμπορικής κίνησης και της επιχειρηματικότητας.
