Δημήτρης Μπούκας: Νέα δεδομένα στην εξωδικαστική επίλυση διαφορών
Σημαντικά εξελίξεις στην εξωδικαστική επίλυση διαφορών μέσω της προώθησης της διαμεσολάβησης θα υπάρξουν με το νέο έτος. Αφορμή είναι ο νέος νόμος που ψηφίστηκε τέλη Νοεμβρίου και αφορά στη διαμεσολάβηση στις αστικές και εμπορικές διαφορές (ν.4640/2019). Αρκετές είναι οι καινοτομίες που εισάγονται και οι οποίες το επόμενο χρονικό διάστημα θα δημιουργήσουν νέα δεδομένα αφενός στο χώρο απονομής της δικαιοσύνης και αφετέρου στην εξωδικαστική επίλυση διαφορών.
Τι είναι όμως η διαμεσολάβηση; Μια πλήρως διαρθρωμένη διαδικασία, μια
μέθοδος εναλλακτικής επίλυσης διαφορών η οποία υφίσταται στην ελληνική έννομη
τάξη από το 2010 με το νόμο 3898, ωστόσο δεν είχε κερδίσει τον χώρο που πιθανώς
της αναλογεί στη διευθέτηση των προβλημάτων που ανακύπτουν στην καθημερινότητα.
Και όλα αυτά παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματα που έχει ως διαδικασία. Πιο
συγκεκριμένα:
- Ταχύτητα: Μέσω της διαμεσολάβησης μπορεί
να υπάρξει γρήγορη επίλυση αφού από τη στιγμή που τα μέρη επιλέξουν τον
διαμεσολαβητή και συμφωνήσουν τον τόπο και τον χρόνο που θα λάβει χώρα,
ενδέχεται μέσα σε μερικές ώρες να έχουν πετύχει συμφωνία. - Μείωση κόστους. Εκτός από την αμοιβή του
δικηγόρου για το κάθε μέρος και του διαμεσολαβητή, δεν υπάρχουν άλλα κόστη,
εκτός της περίπτωσης που τα μέρη συμφωνήσουν να την καταθέσουν στο Δικαστήριο,
οπότε το σχετικό κόστος ανέρχεται στα 50 ευρώ. - Η διαδικασία είναι απόρρητη αφού σε αυτήν
λαμβάνουν μέρος μόνο τα μέρη με τους δικηγόρους τους και ο διαμεσολαβητής και
όχι ενώπιον ακροατηρίου όπως γίνεται στα δικαστήρια, ενώ σε αντίθεση με τα
δικαστήρια όπου υπάρχει νικητής και χαμένος, στη διαμεσολάβηση, τη λύση την
συν-διαμορφώνουν τα μέρη και όχι ο δικαστής, οπότε μπορεί να είναι κοινά
αποδεκτή (win-win).
Βέβαια στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί πως η διαμεσολάβηση δεν είναι
πανάκεια, ούτε όλες οι υποθέσεις θα αρχίσουν μονομιάς να λύνονται έτσι.
Εξάλλου, θεωρητικά, όλα αυτά τα χρόνια, η προσφυγή στο δικαστήριο αποτελεί το
έσχατο μέσο στην προσπάθεια εξεύρεσης μιας συμβιβαστικής λύσης στα προβλήματα
που ανακύπτουν. Ωστόσο, πλέον ο νομοθέτης αποφάσισε πως ήρθε η ώρα, πρωτίστως,
να δημιουργηθεί μια διαφορετική κουλτούρα στην κοινωνία.
Για τον λόγο αυτόν αποφάσισε πως υπάγονται υποχρεωτικά σε -έστω -μια αρχική
συνεδρία διαμεσολάβησης οι οικογενειακές διαφορές που αφορούν τις σχέσεις
μεταξύ των συζύγων (υποθέσεις διατροφής, επιμέλειας τέκνων κλπ) καθώς και οι
διαφορές που εκδικάζονται κατά την τακτική διαδικασία του Μονομελούς
Πρωτοδικείου ( πάνω από 30.000 ευρώ) και οι αντίστοιχες του Πολυμελούς. Επίσης,
με μια διάταξη που προκάλεσε την αντίδραση του νομικού κόσμου, υποχρεώνει τον
πληρεξούσιο δικηγόρο πριν την προσφυγή στη δικαιοσύνη να ενημερώσει εγγράφως
τον εντολέα του για τη δυνατότητα να λυθεί η υπόθεσή του μέσω διαμεσολάβησης.
Παράλληλα, για τις αναφερόμενες και παραπάνω υποθέσεις είναι σημαντικό να
υπάρξει μια αρχική συνεδρία όπου τα μέρη μαζί με τους νομικούς τους παραστάτες
υποχρεούνται να συναντηθούν με τον διαμεσολαβητή αυτοπροσώπως ώστε να
αναζητηθούν πιθανοί τρόποι να αποφευχθεί η δικαστική προσφυγή.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε αυτή τη συνεδρία-όπως και κατά τη
διάρκεια της διαμεσολάβησης- δεν τηρούνται πρακτικά (ενίσχυση
εμπιστευτικότητας) ενώ στο τέλος υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε θα συνταχθεί
πρακτικό αποτυχίας αν τα μέρη συμφωνήσουν ότι η υπόθεση θα λυθεί δικαστικά και το
οποίο πρέπει υποχρεωτικά να κατατεθεί στο δικαστήριο επί ποινή απαραδέκτου της
αγωγής, είτε σε περίπτωση που καταλήξουν σε συμφωνία, θα συνταχθεί ανάλογο
πρακτικό που εφόσον κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου, αποτελεί
εκτελεστό τίτλο.
Με βάση τα παραπάνω, το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι να
αποφασίσουν τόσο οι πολίτες όσο και ο νομικός κόσμος να εντάξουν τη
διαμεσολάβηση στην καθημερινότητά τους. Όχι τόσο ως προδικαστική ή/και
εξωδικαστική λύση αλλά ως αλλαγή κουλτούρας στην επίλυση διαφορών.
