Βασιλική Σουλαδάκη: Στόχος της Τουρκίας στη βόρεια Συρία η πλήρης απομόνωση και αποδυνάμωση των Κούρδων
Στις 9
Οκτωβρίου ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε την έναρξη
στρατιωτικής επιχείρησης στη βόρεια Συρία, της οποίας οι επιδιωκόμενοι στόχοι
σύμφωνα με την Τουρκία είναι να δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας στις περιοχές
που μέχρι τώρα ελέγχονταν από τους Κούρδους, και στη συνέχεια να μεταφέρει τους
πρόσφυγες από τη Συρία που αυτήν τη στιγμή φιλοξενούνται στην Τουρκία εκεί. Η
τουρκική επιχείρηση δέχθηκε σκληρή διεθνή κριτική, μεταξύ άλλων από την
Ευρωπαϊκή Ένωση. Γαλλία, Γερμανία, Τσεχία,
Φινλανδία, Ιταλία, Κάτω Χώρες και Νορβηγία επέβαλαν εμπάργκο όπλων στην
Τουρκία. Επιπλέον, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν μια σειρά κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Πιο
συγκρατημένη και αμήχανη υπήρξε η κριτική από το ΝΑΤΟ, του οποίου η Τουρκία
είναι μέλος. Η Ρωσία εξέφρασε την κατανόησή της για τις ενέργειες της Τουρκίας,
αν και τόνισε την ανάγκη σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και της ελαχιστοποίησης
των πολιτικών ζημιών.
Ο
εκπεφρασμένος στόχος της Τουρκίας είναι να καταλάβει μια ζώνη περίπου 30
χιλιομέτρων κατά το μήκος των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία. Δηλαδή,
περιοχές που από το 2011 ελέγχονται από το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) και
της ένοπλης πτέρυγάς του, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG).
Κατά τη
διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το PYD δημιούργησε μια ημικρατική
δομή, γνωστή ως Αυτόνομη Διοίκηση της Βορειοανατολικής Συρίας. Η περιοχή αυτή
καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο της επικράτειας της Συρίας και κατοικείται από
τουλάχιστον 2 εκατομμύρια κατοίκους. Το κράτος έχει μια αποτελεσματική διοίκηση
και τις δικές του ένοπλες δυνάμεις (Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας, SDF), ο
πυρήνας του οποίου παραμένει το YPG. Κατά τη διάρκεια του πολέμου με το
Ισλαμικό Κράτος (από το 2015), οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) ήταν ο
κύριος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή, αν και διατηρούσαν ουσιαστικά την
ουδετερότητα έναντι του καθεστώτος Άσαντ.
Για την
Τουρκία, PKK και PYD ταυτίζονται και με αυτήν την έννοια αποτελούν μία από τις
σοβαρότερες απειλές για την ασφάλεια και την ακεραιότητα του τουρκικού κράτους
από τη δεκαετία του 1980. Κι
αυτό γιατί το PKK υποδαύλιζε τις αποσχιστικές προσδοκίες των Κούρδων που
αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της και μπορεί να και μπορεί να
διεξάγει τρομοκρατικές επιθέσεις εντός της χώρας.
Για την
Τουρκία, αυτές οι ημικρατικές δομές που δημιουργήθηκαν από το PYD, ο ρόλος των
Κούρδων στον πόλεμο της Συρίας και η de facto αναγνώρισή τους από χώρες όπως οι
ΗΠΑ αποτελούν σοβαρές απειλές για την αποσταθεροποίηση της Τουρκίας. Άρα με κάθε τρόπο θα επιδιώξει να
απομονώσει και να εξαλείψει την παρουσία τους στην περιοχή.
Εξάλλου,
το 2016 η τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία με την ονομασία Ασπίδα του
Ευφράτη, καθώς και η επιχείρηση Κλαδί Ελιάς το 2018 είχαν πέραν των άλλων ως
στόχο την εξουδετέρωση τρομοκρατών μελών των PKK/KCK/PYD-YPG.
Παρότι επί
του παρόντος ο στόχος της Τουρκίας αφορά μια στενή λωρίδα κατά το μήκος των
συνόρων της με τη Συρία, ο μακροπρόθεσμος και πραγματικός στόχος είναι η
αποδυνάμωση και εξάλειψη των κουρδικών δυνάμεων στην περιοχή, καθώς και
οποιασδήποτε διαπραγματευτικής τους δυνατότητας με τρίτες χώρες.
