Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Διαγραφή σχολίων από το Facebook»
Με μια νέα απόφασή του στις 3 Οκτωβρίου 2019, το
Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έρχεται να επιβεβαιώσει την πάγια θέση ότι
μπορεί να επιβάλλει ρυθμίσεις στο Διαδίκτυο και μάλιστα με διεθνή ισχύ. Το
Δικαστήριο έκρινε ότι κατά το δίκαιο της Ε.Ε. πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας
διαδικτυακού περιεχομένου, όπως το είναι Facebook, είναι δυνατό να υποχρεωθεί
δικαστικά να διαγράψει σχόλια περιεχομένου πανομοιότυπου και, υπό ορισμένες
προϋποθέσεις, ανάλογου με το περιεχόμενο σχολίου που έχει κριθεί προγενέστερα
ως παράνομο. Κατά το δίκαιο της Ε.Ε., είναι επίσης δυνατό η απόφαση που
διατάσσει τη λήψη τέτοιων ασφαλιστικών μέτρων να παράγει αποτελέσματα σε
παγκόσμια κλίμακα, στο πλαίσιο του ισχύοντος διεθνούς δικαίου, το οποίο
απόκειται στα κράτη - μέλη να λαμβάνουν υπόψη.
Η υπόθεση αφορούσε πολιτικό ζήτημα. Η E. Glawischnig - Piesczek,
η οποία ήταν βουλευτής στη Nationalrat (Κάτω Βουλή Αυστρίας), επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής
Ομάδας των Πρασίνων και ομοσπονδιακή εκπρόσωπος του εν λόγω πολιτικού κόμματος,
ενήγαγε την εταιρία Facebook Ireland ενώπιον των αυστριακών δικαστηρίων. Ζήτησε
να υποχρεωθεί το Facebook να διαγράψει σχόλιο το οποίο είχε αναρτήσει χρήστης
του μέσου αυτού κοινωνικής δικτύωσης και το οποίο έθιγε την τιμή και την
υπόληψή της, καθώς και ισχυρισμούς με περιεχόμενο πανομοιότυπο και/ή ανάλογο
του σχολίου.
Ο συγκεκριμένος χρήστης του Facebook είχε αναδημοσιεύσει
στην προσωπική σελίδα του άρθρο του αυστριακού ηλεκτρονικού ειδησεογραφικού
περιοδικού oe24.at με τίτλο «Πράσινοι: υπέρ της διατηρήσεως σε ισχύ των
διατάξεων περί ελάχιστου εισοδήματος για τους πρόσφυγες». Τούτο είχε ως
αποτέλεσμα να εμφανισθεί στη σελίδα «εικονίδιο συνόψεως» του ιστοτόπου από τον
οποίο προερχόταν το άρθρο, που περιελάμβανε τον τίτλο του άρθρου, σύντομη
περίληψή του και φωτογραφία της E. Glawischnig - Piesczek. Ο ίδιος χρήστης
δημοσίευσε επίσης, σχετικά με το άρθρο αυτό, σχόλιο διατυπωμένο κατά τρόπο που,
κατά τα αυστριακά δικαστήρια, έθιγε την τιμή και την υπόληψη της E. Glawischnig
- Piesczek, την εξύβριζε και τη δυσφήμιζε. Στην ανάρτηση αυτή μπορούσε να έχει
πρόσβαση οποιοσδήποτε χρήστης του Facebook. Κληθέν να αποφανθεί σχετικώς, το
Ανώτατο Δικαστήριο Αυστρίας ζητεί από το Δικαστήριο της Ε.Ε. ερμηνευτικές
κατευθύνσεις.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε, λοιπόν, ότι, κατά την
οδηγία αυτή, πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας διαδικτυακού περιεχομένου, όπως το Facebook,
δεν ευθύνεται για τις πληροφορίες που αποθηκεύει σε περίπτωση κατά την οποία
δεν έχει λάβει γνώση του παράνομου χαρακτήρα της ή οσάκις ενεργεί ταχέως, μόλις
λάβει σχετικώς γνώση, για να αποσύρει τις πληροφορίες ή για να καταστήσει
αδύνατη την πρόσβαση σε αυτές. Η συγκεκριμένη απαλλαγή από την ευθύνη δεν
θίγει, πάντως, τη δυνατότητα να απαιτηθεί από τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας
διαδικτυακού περιεχομένου η παύση ή η πρόληψη προσβολής, ιδίως με τη διαγραφή
των παράνομων πληροφοριών ή με τον αποκλεισμό της προσβάσεως σε αυτές.
Αντιθέτως, βάσει της οδηγίας απαγορεύεται να επιβληθεί σε πάροχο υπηρεσιών
φιλοξενίας διαδικτυακού περιεχομένου εν γένει υποχρέωση ελέγχου των πληροφοριών
που αποθηκεύει ή υποχρέωση ενεργού διερευνήσεως των πραγματικών περιστατικών ή
των περιστάσεων που καταδεικνύουν την ύπαρξη παράνομων δραστηριοτήτων.
Με την απόφασή του, το Δικαστήριο της Ε.Ε. δίδει στο
Αυστριακό Δικαστήριο την απάντηση ότι κατά την οδηγία για το ηλεκτρονικό
εμπόριο, σκοπός της οποίας είναι η στάθμιση των διαφόρων εμπλεκομένων
συμφερόντων, δικαστήριο κράτους - μέλους δύναται να διατάξει πάροχο υπηρεσιών
φιλοξενίας διαδικτυακού περιεχομένου να διαγράψει πληροφορίες τις οποίες
αποθηκεύει και των οποίων το περιεχόμενο είναι πανομοιότυπο με το περιεχόμενο
πληροφορίας κριθείσας προγενέστερα ως παράνομης ή να αποκλείσει τις πρόσβαση
στις πληροφορίες αυτές, ανεξαρτήτως της ταυτότητας του αιτούντος την αποθήκευσή
τους. Επίσης, ένα δικαστήριο μπορεί να διατάξει το facebook να διαγράψει
πληροφορίες τις οποίες αποθηκεύει και των οποίων το περιεχόμενο είναι ανάλογο
με το περιεχόμενο πληροφορίας κριθείσας προγενέστερα ως παράνομης ή να
αποκλείσει την πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές, εφόσον ο έλεγχος και η
διερεύνησή τους που επιβάλλονται βάσει της σχετικής αποφάσεως περιορίζονται σε
πληροφορίες που μεταφέρουν μήνυμα του οποίου το περιεχόμενο παραμένει, κατ’ ουσίαν,
αμετάβλητο σε σχέση με εκείνο που διαπιστώθηκε ότι έχει παράνομο χαρακτήρα και
περιέχουν ειδικά στοιχεία προσηκόντως προσδιορισμένα στην απόφαση ασφαλιστικών
μέτρων, και εφόσον οι διαφορές ως προς τη διατύπωση του ανάλογου αυτού
περιεχομένου, σε σχέση με εκείνο που κρίθηκε προγενέστερα παράνομο, δεν
δύνανται να υποχρεώσουν τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας διαδικτυακού
περιεχομένου να προβεί σε αυτοτελή εκτίμηση του περιεχομένου αυτού (επομένως, ο
πάροχος δύναται να κάνει χρήση αυτοματοποιημένων τεχνικών και μέσων
διερευνήσεως). Tέλος, το facebook μπορεί να διαταχθεί να διαγράψει τις
πληροφορίες που αφορά η διατάσσουσα τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων απόφαση ή να
αποκλείσει την πρόσβαση σε αυτές παγκοσμίως, στο πλαίσιο του ισχύοντος διεθνούς
δικαίου, το οποίο απόκειται στα κράτη - μέλη να λαμβάνουν υπόψη.
