Νίκος Ιωσήφ: Ποιόν προσανατολισμό πρέπει να έχουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις;
Βάσει προσφάτων στοιχείων Eurostat, oι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης για το 2017 ανέρχονται στο 47,3% του ΑΕΠ της χώρας, δηλαδή οριακά πάνω από το 45,8% του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Στο «πόσα» βελτιωθήκαμε. Στο «πώς», όμως, αδιόρθωτοι! Τα κράτη της Ευρωζώνης δίνουν, κατά μέσο όρο, από τις δαπάνες, το 12,8% σε Δημόσιες Υπηρεσίες, το 2,9% σε Άμυνα και το 22,1% σε Ηλικιωμένους. Σύνολο 27,8%. Δίνουν, επίσης, το 15,3% στην Υγεία, το 10,2% στην Εκπαίδευση, το 3,8% σε Οικογένειες και το 2,7% για Ανεργία. Σύνολο 32%. Η Ελλάδα δίνει το 17,6% σε Δημόσιες Υπηρεσίες, το 5,3% σε Άμυνα και το 29,1% σε Ηλικιωμένους. Σύνολο 52%. Σχεδόν τα διπλάσια της Ευρωζώνης! Ενώ δίνει το 11,1% στην Υγεία, το 8,2% στην Εκπαίδευση, το 1,4% σε Οικογένειες και το 1% για Ανεργία. Σύνολο 21,7%. Σχεδόν τα 2/3 της Ευρωζώνης! Συμπληρωματικά, το 2018 αυξήθηκε κατά 2 δισ. η μισθοδοσία του δημοσίου και, ταυτόχρονα, μειώθηκαν οι δημόσιες επενδύσεις σε κάτω από 4 δισ. Επίσης, σε σύγκριση του πρώτου διμήνου του 2019 με το αντίστοιχο του 2018, έχουμε περίπου 800 εκατ. λιγότερα έσοδα στον τακτικό προϋπολογισμό (7,409 από 8,219) και 600 εκατ. περισσότερες δαπάνες (7,973 από 7,265). Διαφορά κοντά στο 1,5 δισ.! Προσπερνάμε τις δαπάνες για να ρίξουμε μια ματιά στην ανάπτυξη και στο περιβόητο ΕΣΠΑ. Λόγω συνεχόμενης αδυναμίας των τραπεζών, αυτός είναι ο στίβος που οι εταιρείες καλούνται να δώσουν τον αγώνα τους, εντασσόμενες σε κάποιο από τα προγράμματά του, ώστε να χρηματοδοτήσουν ανάπτυξη. Ανάπτυξη η οποία θα έχει αποτέλεσμα, τόσο για τις ίδιες όσο και για τη χώρα, αλλά και για τον εργαζόμενο πολίτη αυτής. Αφού απασχοληθεί, με σημαντικό κόστος, μια στρατιά στελεχών και συμβούλων για να καταρτιστεί ένα σχέδιο, αν γίνει αποδεκτό έρχεται η ώρα για να κατατεθούν τα δικαιολογητικά έγκρισης δαπανών, που έχουν ήδη υλοποιηθεί, στην αντίστοιχη αρχή (ΑΝ.ΔΙΑ.) Εκεί χρειάζεται ένα δεύτερο, νέο επιτελείο. Αφενός για να υπάρχει η απαραίτητη ενημέρωση, αφού σήμερα, για παράδειγμα, είμαστε στην ενδέκατη τροποποίηση της πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων της δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών & μικρών επιχειρήσεων, για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» – τι φοβερός τίτλος! Αφετέρου η αναβάθμιση και η ανάπτυξη αυτή περνάει μέσα από την κατάθεση δύο τόνων χαρτιών, που ανάθεμα κι αν θα κοιτάξει/αξιολογήσει κανείς, και που, αυτόματα, οδηγεί σε άλλες λογικές και πρακτικές, ώστε ο φάκελος των δικαιολογητικών που κατατέθηκε –το ένα φορτηγό χαρτιά– να πάρει σειρά προτεραιότητας και η κάθε πολύ μικρή ή μικρή επιχείρηση να ελπίζει ότι, σε αυτή την ζωή, θα εισπραχθεί το 40% όσων ήδη έχουν δαπανηθεί από ένα κατ’ όνομα αναπτυξιακό πρόγραμμα, με κατ’ ουσίαν αντιαναπτυξιακές διαδικασίες. Ίσως αυτή είναι μια από τις ερμηνείες που σε πρόσφατη έρευνα της Grant Thornton σε 8.000 ελληνικές επιχειρήσεις διαπιστώθηκε έλλειψη εκσυγχρονισμού στην επιχειρηματική «κουλτούρα». Είτε εκπαιδευτήκαμε από το κράτος σε λάθος κατανόηση της έννοιας του εκσυγχρονισμού, αφού εκείνο, ακόμα και στα αναπτυξιακά προγράμματα, διακινεί τόνους εντύπων, είτε απογοητευτήκαμε προσπαθώντας να χρηματοδοτήσουμε τον εκσυγχρονισμό, δημιουργώντας κόστη σήμερα και αναμένοντας χρηματοδότηση… ανήμερα! Πόσο βάσιμη, λοιπόν, είναι η προσμονή της ανάπτυξης που θα μειώσει, ουσιαστικά, και την ανεργία; Ανεργία… Με μια ματιά στο Δ’ τρίμηνο του 2018 ο αριθμός των απασχολουμένων ανήλθε σε 3.833.745 άτομα, των ανέργων σε 881.099 άτομα και του μη ενεργού πληθυσμού σε 4.411.600 άτομα, επί συνόλου 9.126.444. Κατά το Δ’ τρίμηνο του 2017 ο αριθμός των απασχολουμένων ανήλθε σε 3.736.333 άτομα, των ανέργων σε 1.006.844 άτομα και του μη ενεργού πληθυσμού σε 4.420.200 άτομα, επί συνόλου 9.163.377. Δηλαδή έχουμε 125.745 λιγότερους άνεργους, αλλά με 97.412 περισσότερους εργαζόμενους και 8.600 λιγότερους μη ενεργούς. Δηλαδή, είμαστε συνολικά 36.933 λιγότεροι σε ένα έτος! Επίσης, σε πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της Eurostat η χώρα κατέχει την τελευταία θέση στην Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας, με 0,4%. Η ελάχιστη ζήτηση δεν οδηγεί μόνο σε αργούς ρυθμούς βελτίωσης των δεικτών ανεργίας, ούτε μόνο σε brain drain, αλλά κρατά σε χαμηλό επίπεδο και τις υπάρχουσες αποδοχές, λόγω αντιστρόφως ανάλογης προσφοράς. Ατυχές μείγμα δημοσίων δαπανών, με αντιαναπτυξιακές διαδικασίες, προβληματική χρηματοδότηση, υπογεννητικότητα και brain drain είναι μια συνταγή για ένα μέλλον που θα μοιάζει περισσότερο με επιστροφή σε ένα πολύ σκοτεινό παρελθόν. Αυτά για όσους, ακόμη, αναρωτιούνται «ποιον;» προσανατολισμό πρέπει να έχουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. «Αυτόν!» Η ανάγκη που νομοτελειακά διαμορφώνεται είναι σε πολιτικό ανθρώπινο δυναμικό, που εκτός από βούληση και καλές προθέσεις θα διαθέτει τόσο υποδομή και αντίληψη κατανόησης της πραγματικότητας όσο και σύγχρονες δεξιότητες και εργαλεία διαχείρισης αυτής. Ίσως αυτό να είναι, τελικά, και το επόμενο μεγάλο πολιτικό διακύβευμα. Ένα διακύβευμα οριζόντιο σε όλα τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Η επιλογή, δηλαδή, ανάμεσα σε πολιτικούς με καλές προθέσεις, που απλά θέλουν και αυτούς που, επιπλέον, μπορούν!
Γράφει ο Νίκος Ιωσήφ
επικεφαλής Πολιτικού Σχεδιασμού & Επικοινωνίας
μέλος Κ.Ε.& Π.Σ. ΕΔΕΜ - Ένωση Δημοκρατικής Εθνικής Μεταρρύθμισης
μέλος Κ.Π.Ε. Κινήματος Αλλαγής
