Απιστία: Παραγωγή ή αναπαραγωγή συναισθημάτων
Η απιστία είναι παλιά όσο και ο κόσμος και θα υπάρχει όσο θα υπάρχουν και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Πότε η απιστία «χτυπάει την πόρτα» και γιατί; Ποια είναι η συμπεριφορά του άπιστου;
Ας ξεκινήσουμε από την ετυμολογία της λέξης. Προέρχεται από το στερητικό «α-» και τη λέξη πίστη που στα νεοελληνικά σημαίνει όχι πίστη, δηλαδή απιστία. Η λέξη σημαίνει την πράξη που δείχνει την έλλειψη πίστης στη σχέση και συγχρόνως περιλαμβάνει την έννοια της ανεντιμότητας, της υπονόμευσης, της δολιότητας. Ό άπιστος με τη συμπεριφορά του παραβαίνει κάποιους όρους και υποχρεώσεις που οφείλει να τηρεί ως εκ της σχέσεώς του. Η απιστία –πρέπει να τονίσουμε– εμφανίζεται σε κάθε είδους ανθρώπινες σχέσεις όταν αποκτούν χρονική διάρκεια και κατά συνέπεια, μέσα από αυτές, θα δημιουργηθούν συναισθηματικές. Οι υποχρεώσεις αυτές υπάρχουν όχι μόνο στις σχέσεις δύο ανθρώπων αλλά και τριών ή περισσότερων, ακόμα και σε σχέσεις μεταξύ ανθρώπων που ανήκουν σε πολυάνθρωπες ομάδες, όπως π.χ. μέσα σε θρησκευτικές ομάδες, σε στρατιωτικές μονάδες κ.λ.π.
Ο έρωτας είναι πολύ σημαντικός για τη ζωή μας. Η ερωτική απιστία κινείται σε επίπεδο συναισθηματικών ανταλλαγών, «σου δίνω για να μου δώσεις». Βέβαια, οι ανταλλαγές αυτές χαρακτηρίζονται από αγάπη, τρυφερότητα, στοργή, ενδιαφέρον, εκτίμηση, σεβασμό και όλα αυτά τελικά δημιουργούν καταστάσεις που ελκύουν δύο ανθρώπους τον έναν με τον άλλο. Για να δώσει όμως κανείς αισθήματα πρέπει συγχρόνως να μπορεί και να τα παράγει. Όμως, για να μπορείς να παράγεις αισθήματα, πρέπει να έχεις πάρει κι εσύ πολλά αισθήματα στην παιδική σου ηλικία. Να έχεις ζήσει μια ευτυχισμένη και πλούσια παιδική ηλικία, όπου όλοι σε αγαπούν, σε προσέχουν κι ενδιαφέρονται για σένα. Αυτό όμως σημαίνει ότι δεν έχουμε εισπράξει όλοι την ίδια ποσότητα συναισθημάτων όταν ήμασταν παιδιά. Και συνεπώς άλλοι είμαστε περισσότερο κι άλλοι λιγότερο ικανοί να προσφέρουμε συναισθήματα στον άνθρωπό μας. Κι αυτοί που προσφέρουν υπεραφθονία συναισθημάτων στους γύρω τους είναι τα μοναχοπαίδια που δεν τα παίρνουν συνήθως πίσω, με αποτέλεσμα μερικές φορές να καθίστανται αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Η ανταλλαγή συναισθημάτων ανάμεσα σε δύο ανθρώπους τους δένει, τους κάνει να παραμένουν μαζί οπότε το έδαφος γίνεται κατάλληλο για να αναπτυχθεί μεταξύ τους ο έρωτας, η διάθεση για σεξ, τόσο αναγκαία για την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους. Με την πάροδο του χρόνου, δυστυχώς, το ρετούς (επαφή) των ανθρώπων χάνεται, ξεφτίζουν οι εικόνες που έχουν σχηματίσει, δοκιμάζονται οι συναισθηματικές επενδύσεις και τα συναισθήματα ατονούν, ενώ η κάλυψη των αναγκών μας δεν γίνεται πια μέσα από αυτές. Καινούργιες ανάγκες εμφανίζονται που απαιτούν κι αυτές να ικανοποιηθούν. Όμως, αυτό είναι πολύ δύσκολο να συμβεί. Γιατί ο χρόνος δεν δοκιμάζει μόνο τα συναισθήματα και τις ανάγκες, αλλά και τους ίδιους τους ανθρώπους, που με το πέρασμά του αρχίζουν να έχουν νέες απαιτήσεις, να ανακαλύπτουν νέες ανάγκες και έτσι δημιουργούνται κάποια κενά που ο σύντροφός μας δεν είναι ικανός να τα καλύψει. Έτσι, προσπαθούμε να καλύψουμε τα κενά μας φτιάχνοντας νέες σχέσεις που νομίζουμε ότι είναι ικανές να μας τα καλύψουν. Η απιστία «χτυπάει την πόρτα» συνήθως στην εποχή της μέσης ηλικίας, δηλαδή γύρω στα 40. Είναι η εποχή που εμφανίζεται διαβρωτική η ρουτίνα, η μονοτονία της ζωής, ο άνθρωπος κάπου έχει φτάσει, δεν έχει πια τόσο άμεσα τα προβλήματα που είχε στα νιάτα του. Η μέχρι σήμερα σχέση του δεν του φαίνεται πια επαρκής, του λείπει το σασπένς και όλα αυτά τον ωθούν σε άλλους, νέους συντρόφους. Δυστυχώς δύο άνθρωποι που έχουν επενδύσει ο ένας στον άλλο συναισθηματικά, δεν μπορούν να συνεχίσουν να πορεύονται μαζί, καλύπτοντας ο ένας τις νέες ανάγκες του άλλου και αυτό γίνεται γιατί δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Ο κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του ενδιαφέροντα, τη δική του κουλτούρα που τα κουβαλάει από μικρός μαζί του και με βάση αυτά εξελίσσεται, αλλάζει τις ανάγκες του και δημιουργεί νέες.
Δύο άνθρωποι διαφορετικοί, λοιπόν, μπορεί να συναντήθηκαν και να ταυτίστηκαν σε κάποια στιγμή της ζωής τους, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να εξελίσσονται επ’ άπειρον με τον ίδιο τρόπο. Κι έρχεται έτσι η μοιραία στιγμή που δεν καλύπτουν ο ένας τον άλλο και δεν μπορούν να εναρμονίσουν πια την εξέλιξή τους. Τότε, έχουμε την απιστία που σε πολλούς παίρνει τη μορφή της προδοσίας. Κι όταν το άτομο βιώνει την απιστία σαν προδοσία μιας σχέσης δημιουργεί αισθήματα κακίας και εκδίκησης απέναντι στον προδότη. Δεν θέλει να παραδεχτεί ότι έχει κι αυτός συμμετοχή και ευθύνη στην απιστία, στον κλονισμό της σχέσης και στο ότι η ευθύνη δεν ανήκει αποκλειστικά στον έναν. Σε άλλους πάλι η απιστία βιώνεται ως απόρριψη. Τότε παίρνουν στους ώμους τους όλο το βάρος για το σπάσιμο της σχέσης. Δεν αποδέχονται μόνο την απόρριψη εκ μέρους του συντρόφου τους αλλά και ο καθένας από αυτούς απορρίπτει τον εαυτό του. Τότε είναι φυσικό να τους γεννιούνται αισθήματα ανασφάλειας και να αποδέχονται μοιρολατρικά το κακό που τους βρήκε. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν την απιστία σαν σπορ και δόγμα τους έχουν «η απιστία για την απιστία». Πρόκειται για άτομα - νάρκισσους, ισχύει για άντρες και γυναίκες που αγαπούν πολύ τον εαυτό τους, έχουν ανασφάλεια και μέσα απ’ αυτή τη συμπεριφορά οι μεν άντρες προσπαθούν να επιβεβαιώσουν τον ανδρισμό τους για τον οποίο αμφιβάλλουν, οι δε γυναίκες να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση την οποία στερούνται λόγω κακής ταύτισης με το φύλο τους.
Μέσα από όλα αυτά διακρίνεται και φως στο τούνελ. Η υγιής ψυχολογικά αντίδραση την οποία αναζητούμε να εντοπίσουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία είναι να επιτευχθεί μία νέα κατάσταση, η οποία θα αντιστοιχεί στην ποιότητα ζωής που αξίζει στο άτομο. Αυτή προσδιορίζεται από την επιτυχία της ανταλλαγής συναισθημάτων που θα προκύψουν από μία τυχόν καινούρια σχέση. Εάν υπάρχουν και παιδιά, τότε η συναισθηματική ισορροπία θα έχει να κάνει και με την ικανότητα του «αποχωρήσαντα» να επενδύσει συναισθηματικά σε όλα αυτά τα άτομα.
