Σύλβια Αντωνιάδη: Η Τέχνη… βιώνεται

Η Σύλβια Αντωνιάδη μιλά στην «Α» για τα έργα που ολοκλήρωσε τους τελευταίους μήνες εμπνευσμένη από την πρόσφατη πανδημία

Η εικαστική γραφή της Σύλβιας Αντωνιάδη χαρακτηρίζεται από το έντονο χρώμα και τα υπερρεαλιστικά στοιχεία με πρωταγωνιστές φιγούρες φανταστικών πλασμάτων σε «παραδείσιο» σκηνικό άλλοτε ευτυχίας, άλλοτε ειρωνείας, άλλοτε φόβου.

Η μουσική, η οπερετική δραματουργία, σημαντικά έργα και κινήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ονειρικά τοπία αποτελούν πηγές της έμπνευσής της. Στα τελάρα της, το φως και η άναρχη εκπομπή του καθορίζει το ατμοσφαιρικό περιβάλλον του έργου.

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

- Πρόσφατος εγκλεισμός και δημιουργία. Τι σημαίνουν για σένα; Ήταν δημιουργικά;

- Η επαφή με τους ανθρώπους μου έχει δημιουργήσει κατά καιρούς ένα τόσο δυνατό αίσθημα ευφορίας ώστε, ενώ βρίσκομαι μαζί τους διατηρώ την ίδια ώρα μια εσωτερική πληρότητα που οδηγεί σε μια κατόπιν δημιουργική μοναχικότητα και στην παραγωγή έργου.

Η κοινωνική απομόνωση σαν ελεύθερη επιλογή είναι μία φυσική φάση εντελώς ανέμελη. Ωστόσο ο εγκλεισμός σαν «οδηγία», όσο και αν είναι επιβεβλημένος βάσει μίας συνθήκης, δημιουργεί στο πνεύμα άρνηση. Ακόμα και αν είναι πραγματικότητα ένα γεγονός, όπως μία πανδημία, δεν μπορεί να καθηλώσει την ελευθερία της έκφρασης.

Αν ζωγράφισα λοιπόν τις μέρες του κορωνοϊού; Ναι, επεξεργάστηκα μέσα σε ένα έργο όλο αυτό το θέμα, όπως το είδα από μία φιλοσοφική οπτική. Αυτό ήταν το ευχάριστο εκείνων των ημερών, γιατί όταν μπαίνω μέσα στη δημιουργική διαδικασία αποστασιοποιούμαι από τα τεκταινόμενα.

- Πώς πιστεύεις επηρεάζονται οι καλλιτέχνες σε περιόδους πανδημιών; Εμπνέονται από το «κακό»;

- Η αναγκαιότητα της επιβίωσης στον ευφυή άνθρωπο, κάθε στιγμή, επιβάλλει την προσαρμογή. Όσο πιο δύσκολες οι εποχές, τόσο πιο ευρηματική η τέχνη, καθώς όχι μόνο δεν περιορίζεται σε άσχημες συνθήκες αλλά δυναμώνει. Σε καιρούς όπου η ανθρωπότητα υπέφερε μεγάλες μορφές της τέχνης, όπως για παράδειγμα ο Γκόγια, λάμβαναν παραγγελίες για να επιβιώσουν και να κάνουν όνομα. Πίσω από αυτήν την λειτουργία, παράλληλα, έκαναν και τέχνη για τον εαυτό τους.

Η πρώτη μορφή, δηλαδή της παραγγελίας (της αναγκαιότητας), όταν έχει παραχθεί από ένα ταλέντο είναι εντυπωσιακή, όσον αφορά την τεχνική και την απόδοση.

Η δεύτερη όμως, όπως τα pinturas negras του Γκόγια, είναι η μεγάλη ζωγραφική, η αληθινή τέχνη.

Τι είναι αυτό που την κάνει ξεχωριστή; Το ότι είναι εντελώς ασύμβατη, το ότι δεν υπόκειται σε κανόνες, αλλά απλά εμφανίζεται.

Μία δοκιμασία για την ανθρωπότητα είναι η κάθε πανδημία. Μέσα στα μεγαλύτερα δεινά, θα βρει η τέχνη τον τρόπο να επιδείξει την δύναμή της. Ένας άνθρωπος πονεμένος και κουφός, όπως ο Μπετόβεν, έγινε ο δίαυλος της αθάνατης μουσικής. Η τέχνη είναι φαινόμενο.

- Πώς εικάζεις ότι θα επηρεαστεί η αγορά της τέχνης το προσεχές διάστημα;

- Υπάρχει ενδιαφέρον για την απόκτηση έργων τέχνης από διάφορες κατηγορίες κοινωνικών ομάδων. Συλλέκτες, κοινό που επιθυμεί να αποκτήσει κάποια έργα, ένα άτομο που θα ενθουσιαστεί με ένα κομμάτι, κτλ. Λογικά, επειδή οι άνθρωποι αναγκάζονται να ζουν περισσότερο χρόνο μέσα στον χώρο τους, θα έχουν ανάγκη από έργα τέχνης.

Ένα ποιοτικό έργο είναι αγχολυτικό, διότι κάτι που έχει πάνω του φροντίδα, αυτοσυγκέντρωση, κόπο και πίστη δημιουργεί μια αίσθηση ψυχολογικής ασφάλειας και ηρεμίας στον κάτοχό του.

Η αγορά ως συμβάν γεννιέται μέσα από την επιθυμία. Θα έλεγα ότι είναι λιμπιντική η πραγμάτωση αυτής της πράξης. Άρα, η αγορά έργου τέχνης είναι κατάκτηση. Στην πράξη αυτή ο αγοραστής ανακαλύπτει μέσα στο έργο που αποκτά ένα άγνωστο κομμάτι του εαυτού του. Αυτό τον κάνει να αισθάνεται χαρά, ενθουσιασμό και συγκίνηση. Σε μία περίοδο σαν αυτή η εικαστική δημιουργία έχει ακόμα πιο δυνατό λόγο στη ζωή του ανθρώπου.

- Είναι η τεχνολογία επιβοηθητική στην αγορά της τέχνης;

- Υπολογιστές, οθόνες, εφαρμογές, τεχνικά μέσα με απεριόριστες δυνατότητες είναι μέρος πλέον της καθημερινότητας μας. Η τεχνολογία έρχεται σε εσένα, είναι κάτι απλό: ένα χρηστικό μέσο σύνδεσης με τον εξωτερικό κόσμο. Προσφέρει άμεση πρόσβαση σε αρχεία, καθώς ερευνάς αναζητώντας πληροφορίες για την τέχνη, τα οποία είναι πραγματικά χρήσιμα. Στον αντίποδα, η τέχνη αφορά μία εσώτερη πνευματική αναζήτηση, ώστε εσύ να επικοινωνήσεις με τον εαυτό σου.

Ιδίοις όμμασιν και μόνο από κοντά τελείται η μυσταγωγία της επαφής με το έργο τέχνης. Όσες φορές και να δεις στο ίντερνετ ένα έργο δεν συγκρίνεται με την εμπειρία που έχεις όταν βρεθείς μπροστά του.

Η αντίληψή σου και κάθε νεύρο του εγκεφάλου σου θα σφραγιστεί από αυτήν την επαφή. Πέρα όμως από τα μουσεία και τους χώρους τέχνης, η τεχνολογία επικοινωνεί τις εικόνες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Αυτό ασφαλώς θα επηρεάσει την αγορά και θα δώσει μεγάλες δυνατότητες στην τέχνη, γιατί οι επιλογές που θα έχουν οι ενδιαφερόμενοι θα είναι τεράστιες.

- Κανόνες κοινωνικής απόστασης στην τέχνη. Θα μπορέσουμε να την απολαύσουμε με αυτόν τον τρόπο;

- Αντίθετα με το θέατρο, τον κινηματογράφο και τις μουσικές παραστάσεις, οι εικαστικές τέχνες έχουν μία διαδραστική σχέση εντελώς προσωπική με τον θεατή.

Οπότε η κοινωνική απόσταση περισσότερο τονίζει αυτή την ιδιαίτερη σχέση του ανθρώπου με την εικαστική διάσταση. Οι νέες πρακτικές που αφορούν τη μείωση των κοινωνικών επαφών μέσα στην καθημερινότητα του πολίτη δημιουργούν το πλαίσιο μιας ευρύτερης ενδοσκόπησης.

Το εικαστικό έργο μπορεί να αποτελέσει διέξοδο βαθιάς ευχαρίστησης. Αυτό που δομεί την διαλεκτική του ενός με το έργο βασίζεται κυρίως στην ενέργεια του χειροποίητου από τον άνθρωπο που μόνος του το συνέθεσε και το υλοποίησε. Αυτή η μοναχικότητα του καλλιτέχνη την ώρα της δημιουργίας χτίζει τη δυναμική σχέση με τον νου που ορά το έργο.

Βάσει αυτής της σκέψης, θα έλεγα πως η ζωγραφική πρωταγωνιστεί σήμερα. Στις τηλεοράσεις, το skype, τα τηλεπαράθυρα, στο background του ομιλητή συνυπάρχει το έργο τέχνης με τα βιβλία. Η συντροφιά και η χαρά της έστω προσωρινής μοναχικότητάς μας.

- Επόμενα βήματα…

- Τα επόμενα βήματα είναι οι προβολές του νου μου που υλοποιώ, ώστε να ολοκληρώσω το υλικό μιας έκθεσης. Η εργασία αυτή προϋποθέτει ενεργειακό δυναμικό, αυθόρμητη εφόρμηση, ενθουσιασμό. Κάθε μορφή, γραμμή, χρώμα είναι η ουσία της γέννησης ενός παρόντος χωρίς φραγμό.

Επομένως τα βήματα δεν είναι πρόγραμμα, αλλά έμπνευση. Διότι, κάθε πρόγραμμα είναι κλισέ στην τέχνη, ενώ το βήμα της είναι θεμελιώδης πεποίθηση.