Την ώρα που η άρση των περιορισμών λόγω του κορωνοϊού είναι πια γεγονός και η επιστροφή στην κανονικότητα συμπίπτει με την έναρξη του καλοκαιριού, θα κληθούμε να διαχειριστούμε νέες προκλήσεις. Ήδη, οι οικονομικές συνέπειες του lockdown είναι δύσκολο να υπολογιστούν ενώ και οι καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης θα ενταθούν το επόμενο διάστημα αφού χιλιάδες υποθέσεις αναβλήθηκαν.
Πλέον, είναι μια καλή ευκαιρία να επαν-εξετάσουμε πώς μπορούμε να εντάξουμε την διαμεσολάβηση ως μέσο επίλυσης διαφορών στην καθημερινότητά μας. Ήδη, από τα μέσα Ιανουαρίου του 2020 είναι υποχρεωτικό να υπάρξει μια Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) μεταξύ των εμπλεκομένων μερών σε υποθέσεις οικογενειακών διαφορών, δηλαδή σε ζητήματα που άπτονται των σχέσεων μεταξύ των συζύγων (υποθέσεις διατροφής, επιμέλειας τέκνων κ.λ.π). Παράλληλα, ήδη από την ημερομηνία ψήφισης του νόμου (30 Νοεμβρίου 2019) υφίσταται η υποχρέωση του πληρεξούσιου δικηγόρου, πριν την προσφυγή στη δικαιοσύνη, να ενημερώνει εγγράφως τον εντολέα του για τη δυνατότητα να λυθεί η υπόθεσή του μέσω διαμεσολάβησης και το σχετικό αποδεικτικό να κατατίθεται μάλιστα και στη γραμματεία του δικαστηρίου. Από την 1η Ιουλίου, η Αρχική Συνεδρία θα είναι υποχρεωτική στις αστικές και εμπορικές διαφορές όσον αφορά στην τακτική διαδικασία του Μονομελούς Πρωτοδικείου (πάνω από 30.000 ευρώ) καθώς και στις αντίστοιχες του Πολυμελούς.
Με δεδομένη λοιπόν την καθυστέρηση που ήδη παρατηρείται στην απονομή δικαιοσύνης αλλά και την αδήριτη ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών με την εξεύρεση άμεσων λύσεων στα προβλήματα που ανακύπτουν, φαίνεται πως ήρθε η ώρα να εμπεδωθεί μια διαφορετική κουλτούρα στον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν. Μέσω της διαμεσολάβησης και συγκεκριμένα της αρχικής συνεδρίας, τα εμπλεκόμενα μέρη θα έχουν τη δυνατότητα αφενός να μάθουν για έναν θεσμό που υφίσταται στην ελληνική έννομη τάξη από το 2010, ωστόσο ελάχιστοι έχουν χρησιμοποιήσει. Αφετέρου, να αναλογιστούν τις συνέπειες της έναρξης ενός δικαστικού αγώνα, όπου υπάρχει αβεβαιότητα αναφορικά με το χρόνο και το κόστος της διαδικασίας αλλά και με την έκβαση του αποτελέσματος.
Εξάλλου, σε αντίθεση με τα δικαστήρια όπου υπάρχει νικητής και χαμένος, στη διαμεσολάβηση, τη λύση την συν-διαμορφώνουν τα μέρη και όχι ο δικαστής, οπότε μπορεί να είναι κοινά αποδεκτή (win-win). Μάλιστα, τόσο κατά την αρχική συνεδρία όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμεσολάβησης δεν τηρούνται πρακτικά (ενίσχυση εμπιστευτικότητας) ενώ στο τέλος υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε θα συνταχθεί πρακτικό αποτυχίας εφόσον τα μέρη δεν συμφωνήσουν, είτε θα συνταχθεί πρακτικό επιτυχούς διαμεσολάβησης, το οποίο εφόσον κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου, αποτελεί εκτελεστό τίτλο.
Εκτός των παραπάνω όμως και με δεδομένο πώς η οικονομική κρίση που προκλήθηκε λόγω του κορωνοϊού θα δημιουργήσει μια νέα γενιά «κόκκινων δανείων», είναι μια καλή ευκαιρία τόσο για τα πιστωτικά ιδρύματα όσο και για τους φορείς διαχείρισης, να εντάξουν τους τρόπους εναλλακτικής επίλυσης διαφορών στη φαρέτρα τους. Έτσι, θα μπορέσουν να τρέξουν τα realitytestsγια την οικονομική δυνατότητα/αδυναμία των οφειλετών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και ταυτόχρονα να προχωρήσουν με γοργούς ρυθμούς στην εκκαθάριση των χαρτοφυλακίων τους.
Σε καιρούς απελπισίας πρέπει να λάβουμε έκτακτα μέτρα και η πρόσφατη κρίση το απέδειξε αφού ειδικά στον ψηφιακό τομέα έγιναν άλματα που δεν είχαν γίνει δεκαετίες. Κάτι ανάλογο έλαβε χώρα και στη δικαιοσύνη με την ηλεκτρονικοποίησή της σε πολλούς τομείς όπως ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων, παραλαβή δικαστικών αποφάσεων κ.λ.π. Γιατί να μην το τολμήσουμε και ως προς την εξωδικαστική επίλυση διαφορών;
Γράφει ο Δημήτρης Μπούκας, δικηγόρος και διαπιστευμένος διαμεσολαβητής (www.dboukas.gr)
