Διαχρονικά, η επιχειρηματικότητα του τόπου θέλει τις τράπεζες δίπλα της και όχι απέναντί της, αν και τα τελευταία 10 χρόνια της κρίσης, αυτό δεν κατέστη εφικτό. Ο ρόλος των τραπεζών την επόμενη μέρα της πανδημίας θα είναι και πάλι καθοριστικός για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Είναι γεγονός, πως αυτή τη φορά οι τράπεζες προχώρησαν εγκαίρως σε μερική αναστολή δόσεων δανείων στους συνεπείς πελάτες τους, δίνοντάς τους επαρκή χρόνο μέχρι να ξεπεράσουν τα χειρότερα της κρίσης. Είναι επίσης γεγονός πως η πανδημία μετέβαλε τις προσδοκίες με αποτέλεσμα να αυξήσει τους κινδύνους στον τραπεζικό κλάδο μεταβάλλοντας τη τάση από «θετική» στη κατηγορία «σταθερή». Οι εμπειρογνώμονες μάλιστα υπολογίζουν ότι ο αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά 12%. Παρά το γεγονός ότι οι 4 συστημικές έχουν απομακρύνει μεγάλο μέρος των «κόκκινων» δανείων τους, θα πρέπει το επόμενο διάστημα να πάρουν εκ νέου τα ρίσκα τους, αφού χωρίς χρηματοδότηση στις πληττόμενες επιχειρήσεις, τα «κόκκινα δάνεια» θα πολλαπλασιαστούν με κίνδυνο οι απώλειές τους να μεταφερθούν, εκτός από τους μετόχους, και στους ομολογιούχους τους. Σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που κλονίζεται παγκοσμίως, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να πάρουν γενναίες αποφάσεις και να δανείσουν χρήμα. Η «Bad Bank» θα μπορούσε να είναι μια λύση, ικανή να ξεκαθαρίσει γρήγορα το τοπίο των παλαιών και όσων δημιουργηθούν νέων, μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στην καλύτερη μάλιστα περίπτωση το σχέδιο τιτλοποιήσεων «Ηρακλής» αναβάλλεται για τον επόμενο χρόνο, επιβραδύνοντας έτσι την εκκαθάριση των προβληματικών δανείων και την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών. Ερωτηματικό αποτελεί βεβαίως πόσο θα κοστίσει στο Ελληνικό Δημόσιο μια «Badbank» και άγνωστο παραμένει εάν θα συναινέσει σε αυτό η ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού. Προϋπόθεση, λοιπόν, σήμερα για τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την οικονομία είναι να πάρουν κρατικές ή ευρωπαϊκές εγγυήσεις, κάτι που στο εξωτερικό γίνεται εδώ και χρόνια σε αντίθεση με την Ελλάδα των μνημονιακών περιορισμών. Σήμεραμ όμως, η εγγυοδότηση του Δημοσίου είναι σε ένα βαθμό ενεργή, μέσω μάλιστα δύο χρηματοδοτικών εργαλείων που ενεργοποίησε η κυβέρνηση, με αποτέλεσμα οι ελληνικές τράπεζες να υποσχεθούν στον πρωθυπουργό ότι θα παρέχουν φέτος δάνεια 16 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός πως σε περίοδο κρίσης δεν υπάρχει ποτέ επαρκής εξασφάλιση. Το έντονο πρόβλημα έλλειψης ρευστότητας στην αγορά δημιουργεί πάντα μεγάλα διλήμματα στη τραπεζική λογική και νοοτροπία, που θέλει τους τραπεζίτες να παρέχουν δάνεια με πλήρεις εξασφαλίσεις. Τα δάνεια που παρέχουν οι τράπεζες προέρχονται κυρίως από τις καταθέσεις ιδιωτών και η εξασφάλιση των δανείων τους με ενέχυρο σημαίνει αυτόματα και εξασφάλιση των καταθετών τους, γεγονός που κάνει ακόμα πιο διστακτικές τις τράπεζες. Χωρίς, όμως νέα δάνεια, οι επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους και η κρίση θα επιδεινώνεται, γιαυτό η εξίσωση που πρέπει να λύσουν οι τραπεζίτες είναι πολύ δύσκολη. Η λύση θα βρεθεί μόνον με την έξωθεν ευρωπαϊκή παροχή εγγυήσεων και είναι μια πολιτική που έπρεπε η Ε.Ε. να ξεκινήσει με το «καλημέρα» της κρίσης. Στη χώρα μας το κράτος, προερχόμενο από μια δεκαετή κρίση, έχει λιγότερους βαθμούς ελευθερίας ακόμα στην παροχή εγγυήσεων, γιαυτό και ξεκίνησε μόνον με 2 δισ. ευρώ εγγυήσεων, δηλαδή περίπου 1% του ΑΕΠ, ποσό το οποίο δεν επαρκεί μπροστά στις δυνατότητες των βορείων εταίρων μας. Ευελπιστούμε, πάντως, η παροχή εγγυήσεων να διευρυνθεί, αφού έχουμε μια εξωγενή κρίση, που δεν υποδηλώνει κάποια αδυναμία διαχείρισης του κράτους. Αντιθέτως, η κυβέρνηση έχει χειριστεί την κρίση άψογα μέχρι στιγμής και μας εμπνέει τη βεβαιότητα πως θα συνεχίσει με τον ανάλογο αξιόπιστο τρόπο έως το τέλος της κρίσης. Κατανοούμε ως επιχειρηματίες, πως και οι τράπεζες είναι επιχειρήσεις, που επίσης πλήττονται, μαζί με τους ιδιώτες μικρομετόχους τους. Στο πρόσφατο μάλιστα παρελθόν, όσοι τόλμησαν να αγοράσουν τραπεζικές μετοχές και ομόλογα, έχασαν σχεδόν ολοσχερώς την επένδυσή τους δύο φορές το 2012 και το 2015 και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει για τρίτη φορά να αντιμετωπίσουν νέο κίνδυνο εξαφάνισης της επένδυσής τους. Θα πρέπει, λοιπόν, οι τράπεζες να σταθμίσουν προσεκτικά την κατάσταση και όπως όλοι μας, να «βάλουν πλάτη» για να βγούμε από την κρίση.
