Βασιλική Σουλαδάκη: Τουρκία, Ανατολική Μεσόγειος και Μέση Ανατολή
H Τουρκία στο πεδίο της εξωτερικής
πολιτικής επιθυμεί να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των μουσουλμάνων ανά τον
κόσμο, μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη με σημαντική παρουσία στη Συρία, που
στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην πάταξη κάθε μορφής τρομοκρατίας, όπως η ίδια την
αντιλαμβάνεται.
Ακόμα θέλει να
παρουσιάζεται ως προστάτιδα και σωτήρας εκατομμυρίων προσφύγων αλλά και ως
πρωτοπόρος στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, από τη Μέση Ανατολή μέχρι τη
Βόρεια Αφρική και αλλού.
Είναι γεγονός ότι η
Τουρκία, λόγω και της γεωπολιτικής της θέσης, διαδραματίζει καίριο ρόλο στην εν
εξελίξει ανάδυση ενός νέου διεθνούς συστήματος.
Επί του παρόντος ως
εναλλακτικές οδοί απέναντι στην κυριαρχία της Δύσης εμφανίζονται ο παν-ασιανισμός,
ο ευρ-ασιατισμός αλλά και η τουρκο-ισλαμική ενότητα.
Ειδικά η τελευταία
έχει κοινά σημεία με το ρώσικο δόγμα του «Εγγύς-Εξωτερικού». Όπως δηλαδή η
Ρωσία και η Τουρκία επιθυμεί μέσω της επιρροής στις γειτονικές της χώρες να
καταστεί ηγέτιδα περιφερειακή δύναμη και στη συνέχεια παγκόσμια, παίζοντας
σημαντικό ρόλο σε έναν πολυπολικό κόσμο.
Να καταστεί η
γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Στην προσπάθειά της αυτή καταφεύγει σε
ελιγμούς και προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ Δύσης - ΗΠΑ και Ανατολής - Κίνας,
Ρωσίας, προσπαθώντας να αποφύγει κάθε σχέση εξάρτησης, πράγμα που αποδεικνύεται
εξαιρετικά δύσκολο.
Στην παρούσα φάση
τα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής είναι:
το κουρδικό, το οποίο και πήρε και διεθνείς διαστάσεις, ιδιαίτερα και μετά την
επέμβαση στη νότια Συρία. Η Τουρκία ανησυχεί ιδιαίτερα για τυχόν αποσχιστικές
τάσεις.
Το δεύτερο ζήτημα
σχετίζεται με τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Κύπρου και της Ανατολικής
Μεσογείου.
Από τη μια πλευρά η
Τουρκία και η ευνοούμενή της τουρκοκυπριακή πλευρά και από την άλλη η Κυπριακή
Δημοκρατία και η Ελλάδα. Οι δύο αντίπαλοι διεκδικούν τα κοιτάσματα φυσικού
αερίου και πετρελαίου της θαλάσσιας περιοχής. Παράλληλα, όμως, η υπόθεση
αποτελεί ζήτημα επιρροής και κύρους.
Η Τουρκία έχει
αποδείξει ότι έχει γραμμένο στα παλαιότερα των υποδημάτων της το διεθνές δίκαιο
της θάλασσας και τις Διεθνείς Συνθήκες, τα οποία ερμηνεύει κατά το δοκούν,
χρησιμοποιώντας την ισχύ της.
Επόμενο ζήτημα
είναι οι σχέσεις με το Ιράν, οι σχέσεις με την Ε.Ε και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις,
οι οποίες ουσιαστικά έχουν σταματήσει, οι τεταμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ κυρίως
λόγω της συνεργασίας με τη Ρωσία και των σχέσεων με το Ιράν.
Ωστόσο, η
συνεργασία με τη Ρωσία, αν και εξόχως σημαντική είναι και ιδιαιτέρως εύθραυστη.
Ταυτόχρονα, ο
μεγαλύτερος γεωπολιτικός της πονοκέφαλος παραμένει το ζήτημα της Συρίας.
Η παρουσία
στη Συρία έχει κοστίσει πολύ στην Τουρκία, ενώ η παρουσία εκατομμυρίων προσφύγων
από τη Συρία και μάλιστα σε συνθήκες μιας αδύναμης οικονομίας μπορεί να πυροδοτήσει
την αύξηση των κοινωνικών εντάσεων στο εσωτερικό.
Η Τουρκία
προσπάθησε να παρουσιαστεί ως βασικός περιφερειακός παίκτης στη Συρία, αλλά με
εξαιρετικά αμφιλεγόμενα αποτελέσματα.
Προς το παρόν οι κύριες
προκλήσεις της εξωτερικής πολιτικής της χώρας θα συνεχίσουν να είναι ριζωμένες κυρίως
στη Μέση Ανατολή.
