Βασίλης Κορκίδης: Η σημασία της «Ιπποδάμειας» αγοράς τροφίμων στην πόλη - λιμάνι του Πειραιά
Παρουσιάστηκε σε όλους
τους τοπικούς φορείς για λογαριασμό του Εμπορικού και Βιομηχανικού
Επιμελητηρίου Πειραιώς, από το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών, η έρευνα για
την δημιουργία της «Ιπποδάμειας Αγοράς» τροφίμων στον Πειραιά.
Οφείλω να εκφράσω την απόλυτη
ικανοποίησή μου για την παρουσίαση των βασικών αξόνων της έρευνας, καθώς και
για την πλήρως εμπεριστατωμένη και τεχνικά άρτια τεκμηριωμένη μελέτη του ΙΝΕΜΥ,
η οποία θα επιτρέψει τη στοιχειοθετημένη έναρξη των δύσκολων διαδικασιών για τη
δημιουργία μίας νέας, λειτουργικά και αισθητικά σύγχρονης, κλειστής αγοράς
τροφίμων στον Πειραιά, η αναγκαιότητα της οποίας είναι διαπιστωμένη από όλους
τους φορείς για μία πόλη - λιμάνι, όπως ο Πειραιάς. Είναι προφανές ότι η
υφιστάμενη υποτυπώδης αγορά, λόγω παλαιότητας, δεν ανταποκρίνεται λειτουργικά
και αισθητικά στις σύγχρονες ανάγκες της πόλης και των επισκεπτών της. Εξάλλου,
η αξιοποίηση του παλαιού «αμαξοστασίου ΗΣΑΠ» με την κατασκευή της νέας αγοράς,
πρώτον δεν θα επηρεάσει τις λειτουργικές ανάγκες της ΣΤΑΣΥ, αλλά θα τις
ενισχύσει και δεύτερον θα αξιοποιήσει ένα εγκαταλελειμμένο «κτιριακό απόθεμα»
του Υπερταμείου, μετατρέποντάς το σε ένα νέο «τοπόσημο» με ιδιαίτερη σημασία
για την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας – και όχι μόνο. Δεδομένου ότι η νέα
αγορά γειτνιάζει με το επιβατικό λιμάνι θα είναι εύκολα προσβάσιμη και
επισκέψιμη στους επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων λειτουργώντας και ως ένα από τα
αξιοθέατα της πόλης. Στόχος είναι η μετατροπή της σε ευρωπαϊκά πρότυπα σύγχρονη
αγορά, με κύριο αντικείμενο την λιανική πώληση τροφίμων, προϊόντων και άλλων
συνδυαστικών χρήσεων όπως άνθη, χώρους εστίασης, καφέ και άλλες δραστηριότητες
γευσιγνωσίας αλλά και μόνιμης έκθεσης παραδοσιακών ελληνικών προϊόντων. Στο
συγκεκριμένο κτίριο θα μπορούσε μάλιστα να αποκατασταθεί άλλο ένα ιστορικό
σύμβολο για την πόλη, με την κατασκευή του ομοιώματος του «ρολογιού του
Πειραιά» στην στέγη, που σήμερα καλύπτεται από ελενίτ και πρέπει φυσικά να
αντικατασταθεί λόγω του αμιάντου. Επιστροφή στο μέλλον, με δύο τοπόσημα σε ένα.
Το όνομα της αγοράς
επελέγη με ιστορικά κριτήρια, αφού κατά την αρχαιότητα η κεντρική αγορά της
εσωτερικής πόλης του Πειραιά ονομαζόταν «Ιπποδάμειος Αγορά» ή «Αγορά των
Ελεύθερων Δημοτών» προς τιμήν του μεγάλου αρχιτέκτονα και πολεοδόμου του
Ιπποδάμου του Μιλήσιου, ο οποίος την σχεδίασε. Η αγορά αυτή ανεγέρθηκε τον 5ο
αιώνα π.Χ. στο κέντρο της εσωτερικής πόλης, με ξεχωριστό για την εποχή
αποχετευτικό δίκτυο. Η σημερινή Πλατεία Ιπποδάμειας ήταν επίσης από τις πρώτες
περιοχές που κατοικήθηκαν όταν δημιουργήθηκε μετά την απελευθέρωση η σύγχρονη
πόλη του Πειραιά, με τους πρώτους κατοίκους την δεκαετία του 1830, ενώ
αποτελούσε την πιο κεντρική και ιστορική συνοικία του Πειραιά που πήρε το όνομά
της από την μεγάλη αγορά που κυριαρχούσε στην περιοχή από το 1860 μέχρι το
1968, όταν κατεδαφίστηκε για να οικοδομηθεί στην θέση της ο γνωστός πύργος. Η
ιδέα για την οικοδόμηση μιας μεγάλης αγοράς στην περιοχή ξεκίνησε από την
δεκαετία του 1850, πραγματοποιήθηκε το 1862 με σχέδια του μηχανικού της πόλης,
ταγματάρχη Ι. Τριγγέτα. Η παλαιά Δημοτική Αγορά ήταν ένα ορθογώνιο κτίριο,
αντίστοιχων μέτρων του υπάρχοντος αμαξοστασίου, προσπελάσιμη με εισόδους από
τις τρεις πλευρές περιλαμβάνοντας πλήθος από καταστήματα όπως ιχθυοπωλεία,
αρτοποιεία, οπωροπωλεία και κρεοπωλεία στους 4 αντίστοιχους τομείς, ενώ υπήρχαν
επιπλέον πολλές ταβέρνες και καφενεία για την εξυπηρέτηση των πελατών. Τις βραδινές
ώρες, όταν έπεφτε η κίνηση στην αγορά, μαζεύονταν όλοι οι μεγάλοι παλιοί
ρεμπέτες όπως ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης και ο Μπαγιαντέρας. Η
Δημοτική Αγορά κατεδαφίστηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1968, ενώ απαριθμούσε σε όλα τα
καταστήματα περίπου 1.000 εργαζόμενους. Η κατεδάφιση έφερε μαρασμό στην περιοχή,
παρέμεινε άδειο οικόπεδο για περίπου 5 χρόνια και την περίοδο 1972-1974 ο Δήμος
Πειραιά ανήγειρε τον Εμπορικό Πύργο Πειραιά, τον μεγάλο πολυώροφο ουρανοξύστη,
που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ουρανοξύστης στην Αττική μετά τον Πύργο των
Αθηνών. Η δημιουργία της νέας «Ιπποδάμειας Αγοράς» σε έναν συγκοινωνιακό κόμβο
θα δώσει τη δυνατότητα στα καταστήματα τροφίμων να μετεγκατασταθούν σε πλησίον
σύγχρονες εγκαταστάσεις και να ελευθερώσουν την περιοχή γύρω από τον Πύργο σε
άλλες δραστηριότητες. Επιτέλους, μετά από 45 χρόνια και πολλούς άκαρπους
διαγωνισμούς από τον Δήμο Πειραιά, ο Πύργος πρόκειται να αξιοποιηθεί από σχήμα
επενδυτών και θα μπορούσε συνδυαστικά, η «Ιπποδάμειος αγορά» να είναι μία
αλυσιδωτή «win-win» επένδυση για την πόλη του μεγάλου λιμανιού.
