Από το 2020 οι τράπεζες θα συναλλάσσονται σε κρυπτονομίσματα, και κάπως έτσι το Bitcoin περνά από τον ψηφιακό Μεσαίωνα στην Αναγέννηση…
Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης
Έτος – ορόσημο θα αποτελέσει το 2020 για τα κρυπτονομίσματα. Ο κατ’ εξοχήν εχθρός τους, το τραπεζικό σύστημα, ανοίγει για πρώτη φορά επίσημα την πόρτα στο «αποπαίδι» της παγκόσμιας οικονομίας. Με μια νέα νομοθεσία, οι γερμανικές τράπεζες θα μπορούν να συναλλάσσονται σε Bitcoin, προσφέροντάς το προς πώληση σε πελάτες και διατηρώντας καταθέσεις σε αυτό.
Έως τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε στραμμένη την πλάτη της στα κρυπτονομίσματα και παρεμφερή ψηφιακά assets όπως τα Bitcoin, Ethereum ή XRP, με την αιτιολογία (ή πρόφαση;) πως συνδέονται με παράνομες ενέργειες όπως ξέπλυμα χρήματος ή χρηματοδότηση τρομοκρατών. Φυσικά αυτό είναι γεγονός, όπως γεγονός είναι όμως ότι και το Ίντερνετ στα πρώτα του χρόνια χρησιμοποιούνταν σχεδόν αποκλειστικά για σκοτεινές δραστηριότητες, όπως διακίνηση παιδικής πορνογραφίας. Αν τα κρυπτονομίσματα αποτελούν το «Ίντερνετ του χρήματος», τότε η ιστορία φαίνεται πως επαναλαμβάνεται. Κι αυτό γιατί μια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής ντιρεκτίβας σχετικά με τους κανόνες για το ξέπλυμα χρήματος (Fourth Money Laundering Directive) δείχνει πως η αρνητική στάση απέναντι στα crypto ξεκινά να αλλάζει, αργά, αλλά σταθερά.
Ειδικότερα, η γερμανική βουλή πέρασε νομοθετική ρύθμιση που επιτρέπει τη συνεργασία των τραπεζών με τα ψηφιακά ανταλλακτήρια, όπως Binance, Bitstamp κ.ά., τα οποία μαζί με τα crypto-ATM αποτελούσαν ουσιαστικά το μοναδικό τρόπο αγοραπωλησίας ή αποθήκευσης κρυπτονομισμάτων. Έως τώρα απαγορευόταν σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες. Ο νέος νόμος αίρει τις απαγορεύσεις και επιτρέπει στις γερμανικές τράπεζες για πρώτη φορά την αγοραπωλησία ψηφιακών assets, πέραν των παραδοσιακών, όπως μετοχές, όχι μόνο σε πελάτες αλλά και θεσμικούς επενδυτές καθώς και την αποθήκευσή τους από τα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα.
Ουσιαστικά οποιοσδήποτε διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό θα μπορεί πλέον να αγοράζει Bitcoin μέσω της τράπεζάς του, η οποία θα συναλλάσσεται με το εκάστοτε ψηφιακό ανταλλακτήριο. Κι έτσι όλοι θα είναι ικανοποιημένοι, αφού και ο καταναλωτής θα μπορεί πιο εύκολα να έχει πρόσβαση σε ψηφιακά assets (ιδιαίτερα σημαντικό για τις μεγαλύτερες ηλικίες), αλλά και η τράπεζα θα επωφελείται από την παροχή των υπηρεσιών της, χωρίς παράλληλα να «τρώει τη δουλειά» από τα ψηφιακά ανταλλακτήρια, αφού θα δρα απλά ως μεσάζοντας. Φυσικά και ενδεχομένως οι υπηρεσίες αυτές να έρχονται με κάποιο μικρό κόστος, αλλά αυτό θα είναι το αντίτιμο για την προσβασιμότητα και την αξιοπιστία που επιφέρει στην αγορά αυτή ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, καθώς δεν είναι λίγα τα περιστατικά hacking ή εξαπάτησης καταναλωτών από ανταλλακτήρια.
Κράτα τους φίλους κοντά και τους εχθρούς κοντύτερα…
Πρόκειται για ένα τεράστιο βήμα προς τη μαζική υιοθέτηση (το λεγόμενο mass adoption) του ψηφιακού χρήματος που εισέρχεται πραγματικά σε μια νέα εποχή. Ο σκεπτικιστής ή δικαιολογημένα καχύποπτος ηλικιωμένος που έζησε όλη του τη ζωή σε ένα κόσμο χάρτινου χρήματος ενδεχομένως να δει τη ψηφιακή αυτή μετάλλαξη με άλλο μάτι. Με τις τράπεζες πλέον στο παιχνίδι, η αγορά των κρυπτονομισμάτων όχι μόνο ανοίγεται σε δισεκατομμύρια ανθρώπους, αλλά ο παράγοντας «κύρος» που φέρνει στην εξίσωση ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα χαρίζει στο Bitcoin την πολυπόθητη αξιοπιστία και το σεβασμό που εδώ και 11 χρόνια παλεύει να κερδίσει σε μια άνιση μάχη με το οικονομικό κατεστημένο, καθαρίζοντας παράλληλα από το όνομά του τη «λάσπη» που το ίδιο το σύστημα του πέταξε εξ αρχής. Το Bitcoin μοιάζει με παιδάκι που αρχικά δέχεται μπούλινγκ από τους μεγαλύτερους συμμαθητές του, αλλά στη συνεχεία κερδίζει το σεβασμό και μια θέση στην «κουλ» παρέα…
Φαντάζει τραγική ειρωνεία, αλλά για όσους ασχολούμαστε χρόνια με τα κρυπτονομίσματα δεν έρχεται σαν έκπληξη. Ήταν αναπόφευκτο τράπεζες – Bitcoin να γίνουν κάποια στιγμή «κολλητάρια». Όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν μέσα από αυτήν τη στήλη, το ψηφιακό χρήμα δεν είναι όπως λανθασμένα πιστεύει ο περισσότερος κόσμος ανώνυμο, αλλά ουσιαστικά ψευδώνυμο. Η κάθε συναλλαγή είναι αποτυπωμένη και ευδιάκριτη στο blockchain, που εξασφαλίζει πως δε δύναται να υπάρξει παρατυπία ή double spending. Φαίνεται ξεκάθαρα ποιος πραγματοποιεί τη συναλλαγή, δηλαδή ο μακροσκελής κωδικός του ψηφιακού του λογαριασμού. Αυτό που λείπει είναι ένα όνομα που να συνδέεται με αυτόν, ένα «κρυπτο – ΙΒΑΝ». Και κάπου εδώ μπαίνουν οι τράπεζες…
Κάτι τέτοιο βέβαια μοιάζει με δυστοπικό ψηφιακό «φακέλωμα» που θα αποθαρρύνει πολλούς υποστηρικτές του Bitcoin, καθώς αντικρούει τη θεμελιώδης centralized αρχή του ψηφιακού νομίσματος που υποτίθεται δε χρειάζεται ενδιάμεσους και κεντρικές αρχές. Φυσικά τα κίνητρα και συμφέροντα ποικίλουν και αλλάζουν διαρκώς. Οι τραπεζίτες δεν συμπάθησαν ξαφνικά το Bitcoin, και έχουν κάθε λόγο να έχουν από κοντά τον εχθρό τους. Αυτός είναι και ο λόγος που μια τέτοια σχέση είναι άγνωστο πώς και για πόσο θα επιβιώσει. Τελικά το αόρατο χέρι της αγοράς είναι αυτό που θα αποφασίσει εάν το Bitcoin (ή κάποιο άλλο πιο φιλο-τραπεζικό asset, όπως το XRP) θα ωφεληθεί και θα ωφελήσει την παγκόσμια οικονομία μέσα από μια τέτοια συμβίωση.
Έλληνας ο «Ιησούς του Bitcoin»!
Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία θα τεθεί σε ισχύ από το 2020, ενώ τα ανταλλακτήρια πλέον θα μπορούν να συνεχίσουν την συνεργασία τους με τις εγχώριες τράπεζες, με την έκδοση νέας ειδικής άδειας από τις ρυθμιστικές αρχές της Γερμανίας. Η μη έγκαιρη αδειοδότηση τους θα σημαίνει και αυτόματα τον αποκλεισμό τους από τις γερμανικές τράπεζες. Σημειώνεται ότι το ν/σ έχει ήδη εγκριθεί από το γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο, και αναμένεται να υπογραφεί από τα 16 κρατίδια.
Αυτό σημαίνει πως ανοίγει ο δρόμος και για Ελλάδα (καλά, μη βιάζεστε!), όπου μέχρι σήμερα οι μόνες αναφορές στο Bitcoin είναι τρομολαγνικές ειδήσεις για τον Ρώσο Mister Bitcoin συνοδευόμενες από σκοτεινά βίντεο κλιπ κουκουλοφόρων χακεράδων σε υπόγεια, ενώ αν ρωτήσεις τραπεζικό υπάλληλο για ενδεχόμενο επέκτασης χαρτοφυλακίου σου σε ψηφιακά νομίσματα, σε κοιτάζει με απορία… Συγκριτικά, το TF1, η αντίστοιχη ΕΡΤ της Γαλλίας, παίζει πλέον επίσημα διαφημίσεις κρυπτονομισμάτων, πολλές φορές μάλιστα μέσα στη μέρα. Η Γαλλία αποτελεί ευρωπαϊκό προπύργιο στον τομέα, με την πολιτική ηγεσία να τάσσεται υπέρ ενός συστήματος συναλλαγών με βάση το blockchain, και πάνω από 30.000 σημεία πώλησης που υποστηρίζουν το Bitcoin ανά τη χώρα.
Δεν είναι τυχαίο που την ίδια ώρα η Ελλάδα βρίσκεται τελευταία πανευρωπαϊκά στην κατάταξη τεχνολογικού και ψηφιακού αλφαβητισμού. Η Εύα Καϊλή αποτελεί μάλιστα τη μοναδική Ελληνίδα πολιτικό που μας εκπροσωπεί στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τα κρυπτονομίσματα και το blockchain, εξυμνώντας τα οφέλη του ψηφιακού χρήματος στις συναλλαγές. Από την άλλη, οι Έλληνες του εξωτερικού διαπρέπουν –όπως πάντα– στον τομέα. Ο κ. Ανδρέας Αντωνόπουλος αποτελεί το πιο διάσημο πρόσωπο στο χώρο των κρυπτονομισμάτων παγκοσμίως, καθώς θεωρείται αυθεντία του blockchain, με πολλά μπεστ σέλερ βιβλία και ομιλίες σε συνέδρια. Το όνομά του είναι τόσο πολύ συνδεδεμένο με τα crypto που αποκαλείται ο «Ιησούς του Bitcoin»! Κι όμως, ελάχιστοι γνωρίζουν αυτόν τον άνθρωπο εντός συνόρων, και είναι ενδεικτικό της ελλιπούς ενημέρωσης και παιδείας σχετικά με τα ψηφιακά νομίσματα στη χώρα μας – έλλειψης η οποία αναπόφευκτα θα θέσει σε κίνδυνο ανυποψίαστους επίδοξους επενδυτές, αν και όταν οι ελληνικές τράπεζες ακολουθήσουν την Ευρώπη στην παροχή κρυπτο-υπηρεσιών.
Στην Τουρκία γίνονται πραγματάκια…
Κι ενώ εμείς ακόμη κοιταζόμαστε, μια γειτονική μας χώρα εξελίσσεται σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες crypto-χώρες παγκοσμίως. Ο λόγος για την Τουρκία, η οποία μέσα στην ατυχία της (εν μέσω νομισματικής κρίσης με μια παραπαίουσα λίρα) ανακαλύπτει τα οφέλη του ψηφιακού χρήματος, παρουσιάζοντας τελευταία ισχυρότατη ζήτηση και ενδιαφέρον για κρυπτονομίσματα. Χαρακτηριστικό είναι πως σε πρόσφατο business event στην Τουρκία, γνωστοί άνδρες και γυναίκες από τον επιχειρηματικό και χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας έσπευδαν κοστουμαρισμένοι να φωτογραφηθούν με έναν τύπο με φούτερ και κουκούλα – τον εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο Τσανγκπένγκ Τσάο, Διευθύνοντα Σύμβουλο του Binance, του μεγαλύτερου ψηφιακού ανταλλακτηρίου στον κόσμο. Ο Κινέζος CEO εκθειάζει την πρόοδο της Τουρκίας στον τομέα των crypto, προϊδεάζοντας για σχέδια επέκτασης στην αγορά καθώς και απ’ ευθείας συναλλαγές κρυπτονομισμάτων σε λίρα.
Την ίδια ώρα, ένας άλλος εξίσου εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος με πανίσχυρη παρουσία όχι μόνο στον χώρο των crypto αλλά γενικότερα στο Ίντερνετ, ο ιδρυτής και CEO του Twitter, Τζακ Ντόρσεϊ, ανακοίνωσε πως το 2020 μετακομίζει για ένα εξάμηνο στην Αφρική, καθώς, όπως ο ίδιος υποστηρίζει, «η Αφρικανική ήπειρος θα καθορίσει το μέλλον, και ειδικά σε ό,τι αφορά τα κρυπτονομίσματα», αφού μέσω του Ίντερνετ δίνεται ουσιαστικά «τραπεζική» πρόσβαση σε εκατομμύρια unbanked, δηλαδή ανθρώπους που δε διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό.
Πίσω, στο Βερολίνο, ο Σβεν Χίλντεμπραντ της συμβουλευτικής Distributed Ledger Consulting, επαίνεσε το νέο νόμο ως βήμα για τη Γερμανία «να γίνει κρυπτο-παράδεισος» και πρόσθεσε ότι ο Γερμανός νομοθέτης διαδραματίζει πρωτοπόρο ρόλο στη ρύθμιση της κρυπτο-αποθήκευσης». Από την άλλη υπάρχουν βέβαια και ορισμένοι σκεπτικιστές της γερμανικής βιομηχανίας, οι οποίοι ανησυχούν πως ενδεχομένως οι καταναλωτές να δελεάζονται από τις τράπεζες για να επενδύσουν σε κρυπτονομίσματα, χωρίς να κατανοούν τους κινδύνους και κατά συνέπεια να χάνουν τις επενδύσεις τους. Ο οικονομολόγος Φάμπιο Ντε Μάσι υπερτόνισε πως θα πρέπει να υπάρχει επαρκής ενημέρωση από την τράπεζα στον καταναλωτή για τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους του ψηφιακού χρήματος. Η γερμανική ένωση τραπεζών (BdB) φάνηκε θετική σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, γιατί προσβλέπει σε επιπλέον έσοδα για τα μέλη της, πιστεύοντας πως έχουν εμπειρία στο να διατηρούν τα περιουσιακά στοιχεία των πελατών τους ασφαλή.
Από το ψηφιακό Μεσαίωνα στην Αναγέννηση
Μέσα σε 11 χρόνια από το έτος δημιουργίας του Bitcoin, το αμφιλεγόμενο ψηφιακό χρήμα αντιμετώπισε την αδιαφορία, τον χλευασμό, αλλά κυρίως –και ειδικά πιο πρόσφατα– τον πόλεμο από το χρηματοπιστωτικό σύστημα που το βλέπει ως απειλή για την ίδια τους την ύπαρξη. Πράγματι, οι σχεδόν μηδενικού κόστους και ασύγκριτης ταχύτητας συναλλαγές που μπορούν να πετύχουν τα κρυπτονομίσματα κάνουν το υπάρχον σύστημα να μοιάζει όχι απλώς προβληματικό, αλλά ανεπαρκές (μεγάλες καθυστερήσεις ειδικά στις διασυνοριακές συναλλαγές, κόστη τραπεζών, χρεώσεις ΑΤΜ, ανθρώπινα σφάλματα κ.λ.π.).
Το αν τα ψηφιακά νομίσματα αποτελούν τη φυσική εξέλιξη του χρήματος σε έναν κόσμο αναπόφευκτης σταδιακής ψηφιοποίησης δεν είναι στην πραγματικότητα ερώτημα του «αν», αλλά του «πότε». Κι επειδή οι τραπεζίτες αφενός βλέπουν δύο κινήσεις μπροστά, αφετέρου δεν είναι διατεθειμένοι να καθίσουν άπραγοι καθώς το Bitcoin (ή κάθε Bitcoin) τους τρώει τη δουλειά, φαίνεται πως εφαρμόζουν σιγά σιγά το ρητό «αν δε μπορείς να τους κερδίσεις, πήγαινε μαζί τους». Όπως αναλύσαμε άλλωστε και στο ρεπορτάζ για το XRP, τα οφέλη από μια αρμονική συμβίωση είναι πολλαπλάσια μιας μάχης μέχρι εσχάτων (τουλάχιστον προς το παρόν), κι έτσι μια win-win συνεργασία θα φέρει περισσότερο ψωμί στο τραπέζι και για τις δυο πλευρές. Εξάλλου δοκίμασαν τον πόλεμο, και το Bitcoin μέχρι τώρα μοιάζει με Λερναία Ύδρα που όσα κεφάλια της κόβεις, τόσα περισσότερα φυτρώνει.
«Πρώτα σε αγνοούν, μετά γελούν μαζί σου, μετά σε πολεμούν, μετά κερδίζεις», λέει το πιο διάσημο ρητό του Γκάντι. Το Bitcoin φαίνεται πως πέρασε από τα τρία αρχικά στάδια και βαίνει προς το τελευταίο, αφού κερδίζει τη μάχη με τις τράπεζες. Και παρότι ο «εναγκαλισμός» του από το χρηματοπιστωτικό σύστημα δε σημαίνει απαραίτητα πως θα χρησιμοποιείται περισσότερο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, το μόνο σίγουρο είναι πως γίνεται ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς την ευρύτερη αποδοχή των crypto ως ψηφιακό χρήμα. Η νέα αυτή ευρωπαϊκή οδηγία καθώς και άλλες ευνοϊκές ρυθμίσεις που έρχονται το 2020 σηματοδοτούν το πέρασμα των κρυπτονομισμάτων από το σκοταδισμό του ψηφιακού Μεσαίωνα στην Αναγέννηση…
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
4
Έρχεται και το ψηφιακό ευρώ
Η ευρύτερη υιοθέτηση του Bitcoin και του ψηφιακού χρήματος γέννησε αναπόφευκτα την ιδέα για ψηφιοποίηση των ήδη υπαρχόντων νομισμάτων, όπως το δολάριο και το ευρώ. Έτσι ένα υποπροϊόν της νέας εποχής των συναλλαγών αναμένεται να είναι το ψηφιακό ευρώ. Η κεντρική τράπεζα της Γαλλίας ανακοίνωσε πως αρχές του 2020 θα λανσαριστεί –πιλοτικά για αρχή- το ψηφιακό νόμισμα των κεντρικών τραπεζών (CBDC), για αποκλειστική χρήση από ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αυτό σημαίνει πως σε αντίθεση με το Bitcoin και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα που περιλαμβάνονται στη νέα ευρωπαϊκή οδηγία, το ψηφιακό ευρώ δε θα προσφέρεται προς πώληση σε καταναλωτές, παρά μόνο σε θεσμικούς επενδυτές. Σκοπός του θα είναι η βελτιστοποίηση των συναλλαγών μεταξύ των τραπεζών.
Η Γαλλία έτσι οδηγεί την κούρσα στη νέα ψηφιακή εποχή, καθώς γίνεται η πρώτη χώρα στον κόσμο που εκδίδει ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας. Όμως το εγχείρημα αυτό εξυπηρετεί κι έναν ακόμη σκοπό: να «φάει» το Libra. Το ψηφιακό ειδικό νόμισμα της Facebook ξεκίνησε ως το πολλά υποσχόμενο αμερικανικό project με σκοπό να δώσει μια τραπεζική πρόσβαση στους unbanked του πλανήτη, στη συνέχεια ωστόσο πολεμήθηκε από όλες τις πλευρές. Το θετικό είναι βέβαια πως γέννησε ανταγωνισμό (και οι Κινέζοι ετοιμάζουν τη δική τους απάντηση), και παρότι δεν έχει ακόμη «πεθάνει», οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες σκοπεύουν με το ψηφιακό ευρώ να τελειώνουν με το Libra μια και καλή, από νωρίς.
Στο κίνημα αντί-Libra βρίσκονται ακόμη Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία και Ολλανδία, με την Ένωση Ιδιωτικών Τραπεζών της Γερμανίας, η οποία εκπροσωπεί περισσότερες από 200 ιδιωτικές εμπορικές τράπεζες να προειδοποιεί πως δεν πρέπει το Libra, ένα project ιδιωτικής επιχείρησης, να είναι αυτό που θα διαμορφώσει το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα στην ψηφιακή εποχή.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ευθύνη για το νομισματικό σύστημα είναι, και θα συνεχίσει να είναι, στα κυρίαρχα εθνικά κράτη. Οποιοδήποτε νόμισμα που παρέχεται είτε από τράπεζες είτε από άλλες ιδιωτικές εταιρείες πρέπει να ταιριάζει στο κρατικό σύστημα. Οτιδήποτε άλλο θα οδηγήσει τελικά σε χάος και αστάθεια».
Για τον λόγο αυτό η Ένωση ζητά τη δημιουργία ενός κρυπτονομίσματος, ενός «ψηφιακού ευρώ» που θα λειτουργεί μέσω μιας κοινής πανευρωπαϊκής πλατφόρμας πληρωμών. Για να επιτευχθεί αυτό, τονίζει, οι νομοθέτες και οι δημοσιονομικές ρυθμιστικές αρχές πρέπει πρώτα να θέσουν τα θεμέλια του ανταγωνισμού μεταξύ των εμπλεκομένων, των τραπεζών και των ιδιωτικών συμφερόντων.
«Ο χρήστης ενός ψηφιακού ευρώ – είτε πρόκειται για άνθρωπο είτε για μηχανή – πρέπει να είναι σαφώς αναγνωρίσιμος. Αυτό απαιτεί ένα ευρωπαϊκό ή, ακόμα καλύτερα, παγκόσμιο πρότυπο ταυτοποίησης. Με κάθε μορφή ψηφιακού χρήματος, οι πελάτες θα πρέπει να αναγνωρίζονται χρησιμοποιώντας ένα πρότυπο που είναι εξίσου αυστηρό με αυτό που οι τράπεζες οφείλουν να εφαρμόσουν βάσει του ισχύοντος νομικού πλαισίου επιδιώκοντας την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας».
Ασχέτως του τι θα σημαίνει για την οικονομία η άφιξη του ψηφιακού ευρώ, αν μη τι άλλο είναι θετικό πως η Γηραιά Ήπειρος, η οποία τα τελευταία χρόνια παραπαίει οικονομικά (και όχι μόνο), δείχνει πρωτοβουλία να πρωταγωνιστήσει ως ηγέτιδα στην εποχή του ψηφιακού χρήματος που βρίσκεται προ των πυλών.
