Η ενίσχυση της εξωστρέφειας αποτελεί στρατηγική επιλογή για την αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας και την οικοδόμηση συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης μετά την κρίση. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Στη διάρκεια του 2018 οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών συνέχισαν να σημειώνουν εξαιρετικές επιδόσεις και μαζί με την ιδιωτική κατανάλωση υπήρξαν βασικοί πυλώνες της ανάπτυξης, συμβάλλοντας κατά 1,5 και 1,2 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Στο εννεάμηνο του 2018 το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών στο ΑΕΠ αυξήθηκε σε 36%. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το αντίστοιχο ποσοστό το 2009 δεν ξεπερνούσε το 2009 γίνεται φανερή η στροφή που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια, προς ένα πιο εξωστρεφές υπόδειγμα ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία.
Και η στροφή αυτή συντελέστηκε κάτω από τις πλέον αντίξοες συνθήκες. Στην καρδιά της κρίσης, μέσα σε ένα περιβάλλον ύφεσης και αβεβαιότητας, οι Έλληνες εξαγωγείς έδειξαν ότι έχουν ικανότητες και επιμονή. Έδειξαν ότι μπορούν να αξιοποιήσουν κάθε θετική παρέμβαση, κάθε μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση, ώστε να ενισχύσουν τη θέση τους στις διεθνείς αγορές.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, οι εξαγωγές θα συνεχίσουν να αυξάνονται και στο επόμενο διάστημα στηρίζοντας την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο η πορεία αυτή είναι κάθε άλλο παρά αυτόματη και εξασφαλισμένη μέσα σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από έντονη ρευστότητα – και που το τελευταίο διάστημα δείχνει σημάδια επιδείνωσης.
Τα μέτρα προστατευτικής εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ και τα ανάλογα αντίμετρα προκαλούν επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο, ενώ τα επιτόκια στις διεθνείς αγορές ανεβαίνουν. Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ –το οποίο είχε συμβάλει στην αύξηση της ζήτησης– ολοκληρώθηκε. Η ακραία αβεβαιότητα σχετικά με τον χρόνο και τις συνθήκες του Brexit, αλλά και η κλιμάκωση του ευρωσκεπτικισμού σε χώρες όπως η Ιταλία επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οφείλει, επίσης, να μας προβληματίζει το γεγονός ότι μαζί με την άνοδο των εξαγωγών σημειώνεται το τελευταίο διάστημα και σημαντική ενίσχυση των εισαγωγών, η οποία δημιουργεί πιέσεις στο εξωτερικό ισοζύγιο. Η αύξηση αυτή είναι σε έναν βαθμό αναμενόμενη, με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία ανακάμπτει και αυξάνεται ανάλογα η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και από το εξωτερικό. Αυτό, ωστόσο, σημαίνει ότι η δυναμική των εξαγωγών πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, ακόμη ταχύτερα για να αντισταθμιστούν οι πιέσεις.
Η ενίσχυση του εξωστρεφούς προσανατολισμού της ελληνικής οικονομίας απαιτεί ακόμη πολλή προσπάθεια. Μια προσπάθεια που περνά από την αύξηση της συμμετοχής των εξαγωγών στο ΑΕΠ, από τη διεύρυνση της βάσης των εξαγωγικών επιχειρήσεων, αλλά και από την αύξηση της διαφοροποίησης και του τεχνολογικού επιπέδου των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Χρειάζεται ενίσχυση της παραγωγικότητας των εξωστρεφών κλάδων, με τις απαραίτητες επενδύσεις σε εξοπλισμό και νέες τεχνολογίες. Κάτι τέτοιο απαιτεί τη βελτίωση του χρηματοδοτικού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη κατάλληλων εργαλείων, αλλά και την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων, οι οποίες θα διοχετεύσουν πρόσθετη τεχνογνωσία και εξειδίκευση στην παραγωγική διαδικασία.
Χρειάζεται επίσης αποτελεσματικότερη προώθηση της καινοτομικής νεοφυούς επιχειρηματικότητας, κίνητρα, φορολογικά και διοικητικά, για τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην καινοτομία., αλλά και μέτρα με έμφαση στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.
Η πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στα επόμενα χρόνια περνά απαραίτητα μέσα από την αύξηση των εξαγωγών. Η αρχή έχει γίνει και το δυναμικό υπάρχει. Τώρα είναι η στιγμή να δημιουργήσουμε ένα γόνιμο έδαφος, στο οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αναπτύξουν την εξωστρέφειά τους και να προσθέσουν αξία στην εθνική οικονομία.
