H ώρα της αλήθειας για τις τράπεζες

Τελικά τα πράγματα δείχνουν ότι τα νέα είναι μάλλον θετικά και για τις τράπεζες. Τα όσα είχαν δει το φως της δημοσιότητας τους προηγούμενους μήνες, που ήθελαν το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα να χρειάζεται νέα κεφαλαία, φέρεται να διαψεύδονται.

Τα τεστ αντοχής που παίρνουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φαίνεται να τα περνούν και οι τέσσερις συστημικές. Θέλετε η μεγάλη μείωση των κόκκινων δανείων, θέλετε η μείωση του ELA; Η εικόνα τους φαίνεται να είναι καλή και αυτό θα φανεί, όπως λένε οι πληροφορίες, στα stress tests που θα ανακοινωθούν σύντομα. Κάτι που θα έχει επίπτωση και στο χρηματιστήριο, αλλά και στην επόμενη ημέρα των ελληνικών τραπεζών, που θέλουν διακαώς να επιστρέψουν στην κανονικότητα.

Θα γίνουν αυξήσεις κεφαλαίου, αλλά… στην ώρα τους

Οι πληροφορίες, πάντως, λένε πως θα γίνουν αυξήσεις κεφαλαίου. Και θα γίνουν προληπτικά. Στις 18-19 Απριλίου θα έχουμε την πρώτη εικόνα από τα stress test και οι πληροφορίες λένε ότι οι τράπεζες θα είναι «καθαρές». Άρα δεν είναι απαραίτητο να πάνε σε αυξήσεις και οι τέσσερις τράπεζες. Δηλαδή δεν θα απαιτηθεί για καμία υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίου παρά μονό εάν το κρίνουν οι ίδιες για λόγους ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης. Μάλιστα, για κάποιες τράπεζες που είχαν ακουστεί ότι θα χρειαστούν κάποια δισεκατομμύρια ευρώ για αυξήσεις τελικά μπορεί να περιοριστούν ακόμα και σε κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια. Για να πούμε ακριβώς τις πληροφορίες, δεν αποκλείεται σε αυξήσεις να πάνε η Πειραιώς και Eurobank. Αυτό, και να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους, χωρίς να είναι πάγια απαίτηση του SSM. Αυτές οι προληπτικές αυξήσεις κεφαλαίου δεν πρόκειται να γίνουν… αύριο το πρωί. Θα δοθεί χρόνος. Και μάλιστα αρκετός. Από τη στιγμή που δεν θα είναι άμεση ανάγκη για άντληση κεφαλαίων, οι τράπεζες θα έχουν χρόνο πέραν του ενός εξαμήνου. Δηλαδή, μέσα στο επόμενο έτος ή ακόμα και στο τέλος του 2019.

Αφού δεν θα τους βιάζει κανείς, θα έχουν τον χρόνο να αναζητήσουν επενδυτές και να βρουν την κατάλληλη περίοδο για να προχωρήσουν στις αυξήσεις με τους καλύτερους δυνατούς όρους και σε πλήρη συνεννόηση και με τους υφιστάμενους μεγαλομετόχους.

Ο «εφιάλτης» των σορτάκηδων και των κερδοσκόπων

Αυτές οι πληροφορίες μάλλον δεν αρέσουν στους… σορτάκηδες και στους κερδοσκόπους που το τελευταίο χρονικό διάστημα είχαν κάνει… πάρτι στο χρηματιστήριο και κυρίως πάνω στις τραπεζικές μετοχές. Σε αυτούς που είχαν… επενδύσει πάνω στο σενάριο να κοπούν στα τεστ αντοχής οι ελληνικές τράπεζες. Και εδώ υπάρχουν δύο «σχολές»: του εσωτερικού και του εξωτερικού. Οι πρώτοι δεν κινούσαν αυτές τις πληροφορίες για να βγάλουν λεφτά από το χρηματιστήριο και τις τραπεζικές μετοχές. Ήθελαν να υπάρξει «ανακατωσούρα» στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα για τους δικούς τους λόγους. Οι δεύτεροι έψαχναν να βρουν ευκαιρία να βγάλουν χρήματα από διαρροές και πληροφορίες. Επενδυτές και funds που «έπαιζαν» με βάση τις φήμες που διακινούνταν και πίστευαν ότι θα τους βγει η φημολογία, ή ακόμα και να μην έβγαινε θα είχαν κερδίσει από το άγριο σορτάρισμα. Σίγουρα κερδισμένοι, δηλαδή. Και εδώ θα πρέπει να δούμε τι θα κάνει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Όχι μόνο για τα όσα έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες, αλλά όλο αυτό το χρονικό διάστημα με τις τράπεζες. Θα ελέγξει ποια funds κερδοσκοπούσαν πάνω στις τραπεζικές μετοχές; Γιατί θα πρέπει να μάθουμε ποιοι ήταν, αλλά και ποιοι κρύβονταν πίσω από τις κινήσεις των funds. Ως γνωστόν, σε πολλές περιπτώσεις άλλος δίνει την εντολή και φαίνεται και άλλος είναι ο πραγματικός εντολέας για αγοραπωλησίες.

Τις τελευταίες ώρες υπάρχει έντονη κινητικότητα γύρω από το τέλος των μνημονίων. Η μεταμνημονιακή εποχή θα μας απασχολήσει για αρκετές ακόμα εβδομάδες μέχρι να οριστικοποιηθεί σε επίπεδο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους δανειστές. Το λέμε αυτό γιατί σε 18 εβδομάδες από τώρα θα βιώνουμε αυτή ακριβώς την εποχή. Που δεν θα είναι στρωμένη με ροδοπέταλα.

Αυστηρή εποπτεία των δανειστών

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μιλούν για αυστηρή εποπτεία. Το ΔΝΤ επιμένει σε επώδυνα μέτρα, αλλά και να έρθει νωρίτερα η μείωση του αφορολόγητου. Η έξοδος από το μνημόνιο σίγουρα δεν θα είναι… κατάλευκη. Οι ξένοι που έχουν δανείσει στην Ελλάδα δεκάδες δισ. ευρώ σε καμία περίπτωση δεν θα μας αφήσουν να κάνουμε ό,τι θέλουμε μετά το καλοκαίρι. Όσο ωμά και αν το θέσει κανεις, πέραν της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης (που δεν την έχουν επιδείξει στον ίδιο βαθμό όλες οι χώρες αυτά τα 8 χρόνια), είναι δανειστές που θέλουν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους. Ας αναλογιστούμε κάτι το οποίο συζητάμε εδώ και πολλούς μήνες: τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών. Η ΕΚΤ (μέσω του SSM) θα συνεχίσει να ελέγχει κάθε τρίμηνο την πορεία μείωσης των κόκκινων δανείων και των ανοιγμάτων μέχρι το 2019. Έως το 2021 θα πρέπει να πετυχαίνουμε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ. Και θα μας ελέγχουν οι Βρυξέλλες συνεχώς για να μην εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός.

Παροχολογία… τέλος

Οι δανειστές φοβούνται ότι η Ελλάδα θα χαλαρώσει. Κυρίως στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων. Ανησυχούν ότι αντί να συνεχιστεί η προσπάθεια (την οποία αναγνωρίζουν πλέον, όπως και τις θυσίες των Ελλήνων) θα περάσουμε στο στάδιο των παροχών. Κάτι το οποίο δεν θα επιτρέψουν. Δεν θα αφήσουν την όποια κυβέρνηση να εκτροχιάσει την οικονομία για να κάνει κοινωνική πολιτική.

Αυτά που έχουν ακουστεί για αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, για μείωση του ΦΠΑ ή ακόμα και για μείωση των φορολογικών συντελεστών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.

Φοβούνται μακρά προεκλογική περίοδο με… κοινωνική πολιτική

Αυτό που φοβούνται οι «θεσμοί» είναι το τι θα επακολουθήσει μετά τη λήξη του προγράμματος. Ανησυχούν ότι μπορεί να προκύψει μια μεγάλη χρονική περίοδος που θα φτάνει έως και τις εκλογές, όποτε κι αν γίνουν, με εξαγγελίες για μειώσεις και ελαφρύνσεις που μπορούν όμως να «κοστίσουν» στον προϋπολογισμό. Σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να ακούσουν (όπως παραδοσιακά γινόταν) από καμία ΔΕΘ, ή κάποια άλλη αφορμή, εξαγγελίες για κοινωνική πολιτική που θα έχει κόστος στα οικονομικά, και θα μειώνει τα συνολικά έσοδα του κράτους. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι στο αναπτυξιακό πρόγραμμα που θα συμφωνήσουν με την κυβέρνηση δεν θα υπάρξουν θετικές αλλαγές για την εσωτερική οικονομία. Όλα όμως θα γίνονται σε συνεννόηση με τους «θεσμούς».

Το χρέος έχει και… δεσμεύσεις

Θα πρέπει να το καταλάβουμε όλοι ότι μια ελάφρυνση χρέους δεν είναι δώρο. Θα συνοδεύεται και από δεσμεύσεις. Προς το παρόν, κανείς δεν ξέρει ποιες θα είναι αυτές. Άλλωστε, αυτό ακριβώς διαπραγματεύονται τις τελευταίες εβδομάδες και οι ίδιες διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν για τις επόμενες 80 ημέρες.

Κανένας δανειστής δεν πρόκειται να δώσει απομείωση του χρέους χωρίς ανταλλάγματα. Δε μιλάμε για ένα νέο μνημόνιο, αλλά προφανώς για την εποπτεία που ακούμε συνεχώς.

Για να το πούμε διαφορετικά, το σχέδιο που συζητούν έχει ως βάση τη γαλλική πρόταση που συνδέει μέτρα για το χρέος με την ανάπτυξη της Ελλάδας, κάτι σαν ρήτρα ΑΕΠ. Όσο θα ανεβαίνει τόσο θα πληρώνουμε (με ένα ετήσιο «ταβάνι» κοντά στο 20%).

Το χρέος μπορεί να μας το δώσουν τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο. Τότε θα είναι η συμφωνία και όχι η υλοποίηση. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, για τεχνικούς λόγους με εφαρμοστεί η απομείωση του χρέους μια κι έξω. Τα μέτρα θα εφαρμόζονται σταδιακά.

Άλλο «καθαρή» έξοδος και άλλο «αυτόνομη» έξοδος - Εγγυητής της εξόδου και του νέου προγράμματος το ΔΝΤ;

Η ελληνική γλώσσα είναι πολύ πλούσια. Και εδώ θα παίξουμε πάλι με τις λέξεις. Όπως έχει διαφορά η επιτροπεία από την εποπτεία, δεν θα τα… χαλάσουμε και στην έξοδο. Εδώ την τρόικα την κάναμε «θεσμούς» και το μνημόνιο... πρόγραμμα.

Ωστόσο, η «καθαρή» έξοδος, όπως την θεωρεί η κυβέρνηση, σημαίνει ότι δεν θα έχουμε κανέναν πάνω από το κεφάλι μας και ότι οι αποφάσεις για την οικονομία θα λαμβάνονται από εδώ. Έχοντας και το μαξιλάρι ασφαλείας (τον κουμπαρά σε περίπτωση που δεν θα δανείσουν οι αγορές), χωρίς καμία προληπτική γραμμή στήριξης που στην ουσία θα είναι ένα εν δυνάμει μνημόνιο σε αναμονή.

Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα θα βγει αυτόνομα στις αγορές. Δεν θα έχει, δηλαδή, τις πλάτες κανενός ΔΝΤ, κανενός ESM ή ΕΚΤ. Θα πρέπει να κοιτάξει κατάματα τις αγορές και να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια. Αυτό είναι η αυτονομία. Για τα υπόλοιπα έχουμε δρόμο ακόμα. Είναι όμως έτσι; Γιατί οι «θεσμοί» λένε ότι πολύ δύσκολα θα βρεθούν διαθέσιμοι επενδυτές που να μας δανείζουν με χαμηλά επιτόκια! Εκτός και αν υπάρχει εγγυητής! Λέτε λοιπόν να είναι ο εγγυητής της εξόδου στις αγορές αλλά και του ελέγχου της νέας εποχής επιτροπείας το ΔΝΤ; Και αυτά θα αρχίσουν να φαίνονται από την επόμενη εβδομάδα. Τον ασθενή, όντας 8 χρόνια στην εντατική, όταν βγει από το νοσοκομείο θα τον επιβλέπει συνεχώς ο «γιατρός». Δεν βγαίνεις από 8 χρόνια μνημονίων (μην ξεχνάμε ότι έχουμε ακόμα capital controls στις τράπεζες) χωρίς να σε επιβλέπει ο δανειστής σου.

Σημασία έχει ότι η χώρα θα πρέπει να επιστρέψει στην κανονικότητα. Το πώς θα ονομαστεί η έξοδος είναι θέμα καθαρά… πολιτικό. Η ουσία είναι έξω, στην πραγματική οικονομία.