Με την Ευρώπη να βρίσκεται σε διαρκή αγωνία για την πολιτική αβεβαιότητα που έχει ανακύψει στη Ρώμη, ξεκίνησε η διαδικασία των διερευνητικών εντολών από τον πρόεδρο της Ιταλίας, Ματαρέλα. Ποια είναι τα σενάρια για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης; Άραγε πρόκειται να συμμαχήσουν η Λέγκα του Βορρά και το κόμμα των Πέντε Αστέρων; Με πολλά και φλέγοντα ζητήματα για την Ιταλία να εκκρεμούν και να ζητούν επίλυση, ξεκίνησε και η διαδικασία εντολών σχηματισμού κυβέρνησης. Ήδη διαπιστώνεται ένα modus Vivendi μεταξύ Λέγκας και των Πέντε Αστέρων, αφού κατάφεραν να βρουν λύση για να εκλέξουν τον πρόεδρο της Γερουσίας και της Βουλής. Σε γενικές γραμμές, ο Ντι Μάιο και ο Σαλβίνι είναι τα πρόσωπα-κλειδιά πίσω από την εκλογή των προέδρων του Κοινοβουλίου και της Γερουσίας, ενώ ο Μπερλουσκόνι φαίνεται να αποδέχτηκε απλά την πρωτοβουλία του Σαλβίνι. Το σχέδιο του Σαλβίνι ήταν να παρουσιαστεί ως ο ηγέτης όλης της κεντροδεξιάς, καθώς ήδη έχει αρχίσει επιχείρηση κατάληψης του Φόρτσα Ιτάλια.
Φλερτ Πέντε Αστεριών – Λέγκας
Πριν από λίγες μέρες ξεκίνησε και επίσημα η διαδικασία για τον σχηματισμό κυβέρνησης, με τον Ματαρέλα να δίνει την πρώτη εντολή στην κεντροδεξιά και στον Σαλβίνι, αλλά του λείπουν μόλις 50 έδρες για να γίνει κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, ο επόμενος δέκτης της εντολής είναι ο Ντι Μάιο και το κίνημα Πέντε Αστέρων, από τον οποίο λείπουν 90 έδρες. Ρόλο-κλειδί θα μπορούσε να παίξει το Δημοκρατικό Κόμμα (PD), που προς το παρόν επιμένει ότι η θέση του είναι στην αντιπολίτευση και ότι «μένει μακριά» από τις συζητήσεις για συγκυβέρνηση, είτε Πέντε Αστέρια και Λέγκα θα συνεργαστούν, είτε θα γίνουν νέες εκλογές (εκτός φυσικά αν τμήματα του PD αλλάξουν τελικά γνώμη). Ακόμη όμως δεν είναι σαφές τι ρόλο θα καταλήξει να παίζει το PD: Είτε θα κρατήσει τη στάση «αποχής» με το σκεπτικό που φαίνεται ότι έχει ο παραιτηθείς αλλά ισχυρός στο κόμμα Ρέντσι, είτε το PD περιμένει στρατηγικά να φτάσει η συζήτηση στη μοιρασιά των θέσεων. Σε κάθε περίπτωση τα σενάρια για την επόμενη κυβέρνηση είναι δύο:
Συμμαχία κεντροαριστεράς – κεντροδεξιάς
Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι η συμμαχία της κεντροαριστεράς με την κεντροδεξιά, πράγμα που προϋποθέτει πως ο Σαλβίνι θα δεχτεί την τοποθέτηση πολιτικών που δεν βρίσκονται στο πολιτικό του πρόγραμμα, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα θα αλλάξει γνώμη και θα ασχοληθεί ενεργά με τον σχηματισμό κυβέρνησης, ίσως με κοινή συμφωνία στο πρόσωπο του επόμενου πρωθυπουργού.
Συμμαχία Πέντε Αστέρων – Κεντροδεξιάς
Ένα σενάριο που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα στην ιταλική Βουλή, είναι η συμμαχία των Πέντε Αστέρων με την κεντροδεξιά, πράγμα που σημαίνει πως θα πρέπει να γίνει εκ βαθέων συζήτηση σχετικά με το πολιτικό πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί σε περίπτωση συμφωνίας.
Συμβιβασμός για την εκλογή προέδρων
Ήδη για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό Δεξιά και Κίνημα Πέντε Αστέρων συμμάχησαν προκειμένου να εκλέξουν τον πρόεδρο της Γερουσίας και τον πρόεδρο της Βουλής. Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο Ρομπέρτο Φίκο, 44 ετών, και με καταγωγή από τη Νάπολη, ο οποίος ανήκει στην «αριστερή πτέρυγα» του κινήματος Πέντε Αστέρων. Από την άλλη πλευρά, στη Γερουσία υπερίσχυσε η νομικός Ελιζαμπέτα Καζελάτι, μέλος του κεντροδεξιού κόμματος Φόρτσα Ιτάλια. Μάλιστα, πρόκειται για την πρώτη γυναίκα η οποία αναλαμβάνει καθήκοντα πρόεδρου της Γερουσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στις δύο περιπτώσεις η εκλογή κατέστη δυνατή χάρη σε συμβιβασμό της συντηρητικής παράταξης με το Κίνημα Πέντε Αστέρια.
Κύριο στοιχείο της όλης διαπραγμάτευσης είναι το ότι η τελική λύση επετεύχθη χάρη στον στενό διάλογο των Πέντε Αστέρων με τη Λέγκα, ενώ ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν μπόρεσε να διαδραματίσει τον ρόλο του «σκηνοθέτη» που ο ίδιος είχε διεκδικήσει επισταμένα αμέσως μετά τις εκλογές της 4ης Μαρτίου.
Βραδυφλεγής βόμβα για τη νομισματική ένωση
Όλα αυτά τα σενάρια και το κλίμα αβεβαιότητας δεν κάνουν καθόλου καλό στα προβλήματα της Ιταλίας – το οικονομικό και το μεταναστευτικό. Η ιταλική οικονομία, η τρίτη μεγαλύτερη της Ευρωζώνης, εξακολουθεί, παρά τις τάσεις ανάκαμψης, να αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα για τη νομισματική ένωση. Το υψηλό χρέος (άνω του 130% του ΑΕΠ), το δυσβάσταχτο βάρος των «κόκκινων» δανείων στις τράπεζες της χώρας (στα 275 δισ. ευρώ υπολογίζονται τα «τοξικά» δάνεια) και η υψηλή ανεργία (αν και μειούμενη, παραμένει πάνω από 10%) αναμένεται να αποτελέσουν εκρηκτικό μείγμα αν συνδυαστούν με την πολιτική αστάθεια. Η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας με βάση το περιώνυμο Jobs Act έχει μεν μειώσει τα ποσοστά της ανεργίας, αλλά έχει ευνοήσει την εποχική και περιστασιακή απασχόληση, τις ευέλικτες μορφές εργασίας, έχοντας μειώσει την ποιότητά της και φυσικά τις αμοιβές.
Τραπεζικός τομέας – μεταναστευτικό
Όμως εκείνο το στοιχείο που ανησυχεί περισσότερο την ιταλική οικονομία είναι η απόδοση του τραπεζικού της τομέα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν συσσωρευτεί στις ιταλικές τράπεζες ξεπερνούν τα 300 δισ. ευρώ και η διστακτικότητα της Ρώμης να το αντιμετωπίσει εμπνέει ανησυχία στον διεθνή παράγοντα. Στο μεταναστευτικό, οι ροές έχουν αρχίσει να αυξάνονται και ήδη οι Ιταλοί πολίτες έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν σημάδια από την πίεση των αφίξεων μεταναστών, πράγμα που η χώρα, στερημένη από τις πρόνοιες και τη συνεργασία της Ε.Ε., αδυνατεί να διαχειριστεί μόνη της. Βέβαια, το πρόβλημα αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με διπλωματικό τρόπο, ενώ σε περίπτωση που η κεντροδεξιά βρεθεί στην επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει τα μέτρα της σε ό,τι αφορά τις αντιλήψεις στο ζήτημα αυτό, ιδιαίτερα αν υπολογίσει κανείς όσα διακήρυτταν ο Σαλβίνι και ο Μπερλουσκόνι καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
